“Otomotivin önünde yeni fırsatlar var”

Özlem SARSIN

Ege Otomotiv Derneği (EGOD) Yönetim Kurulu Lideri Mehmet Torun, otomotiv dalı için 2025 yılının sıkıntı bir yıl olmakla birlikte fırsatlarla dolu bir yıl olacağını söyleyerek, Türkiye’de otomotiv üreticileri, yan sanayi, yedek kesim ve bakım tamirat üzere kesim paydaşlarının teknolojik gelişim, dijitalleşme ve birleşmelerle fırsatları değerlendirmesi gerektiğini söz etti.

Elektrikli ve otonom araçların, kesimde ihtilal yarattığını ve hem üreticiler hem de tüketiciler için yeni fırsatlar sunduğunu vurgulayan Torun, klâsik içten yanmalı motorların yerini daha etraf dostu ve sürdürülebilir alternatiflerin aldığını, bu dönüşümün de birebir vakitte altyapıdan tedarik zincirine kadar birçok alanda yenilik yapma gerekliliğini beraberinde getireceğini söyledi.

“Türkiye coğrafik avantajını değerlendirmeli”

Avrupa Birliği-ABD ve Çin ticaret savaşlarının, coğrafik avantajı olan Türkiye’ye pek çok fırsat sunacağını söyleyen Torun, “Çin’in ve BYD’nin süratli yükselişini durdurabilmek maksadı ile AB ve ABD, Çin arabalarına vergi uyguluyor. Hatta ABD’de Trump’ın misyona başlaması ile vergi oranının yüzde 100’e çıkarılması hedefleniyor.

Çin araçlarını ABD ve AB de istemiyorlar. Türkiye’de de pek çok yabancı araba markası üretim yapıyor ve ihracatta Made in Türkiye markası kullanılıyor. Türkiye’nin AB ile gümrük birliği içinde olması nedeni ile de vergi ödenmiyor. Türkiye’nin bu avantajı Çin’in AB pazarına yayılması için harika bir fırsat. Kaldı ki ABD’nin Türkiye ile yaptığı ticari mutabakatlar var.

Bu nedenle Çin’in bir an evvel buraya gelip üretim yapması, AB ve ABD pazarına hakim olması için kaçınılmaz fırsat. BYD dünyanın pek çok ülkesinde montaj çizgisi ve ticari ve ağır vasıta fabrikaları var. Avrupa’da da binek araba üretimi yapmayı istiyor ve Türkiye Çin dışında binek araba üreteceği birinci ülke olacak. İşte bu Türkiye için bir avantaj ve burada bir fırsat var.

Bu da bölgemizdeki yan sanayi üretici sayısının artması ve var olanların teknolojilerini geliştirmeleri demek olacak. Fabrikalar genelde yakın alanlarından tedarikte bulunur. Ege bölgesi ve tüm Türkiye için büyük bir fırsat. Lakin Türkiye’nin Gümrük Birliği’nde olması ve Çin’in bu fırsatı kıymetlendirecek olması, Gümrük Birliği’nin AB tarafından tekrar sorgulanmasına yol açabilir.

ABD ile olan bağlarımızda de tıpkı halde. Bu da işin siyasi ayağı “dedi. Elektrikli araç pazarının dünyada ve ülkemizde pazar hissesinin süratle artmasının yedek kesim ve bakım tamirat sağlayan işletmeler için bir kadro tehlikeleri beraberinde getirdiğine de dikkat çeken Torun bu bahiste şunları söyledi, “Şimdilik çok gündemde olmasa da yeni elektrikli arabaları endüstrideki ustalara götüremeyeceksiniz.

Çünkü bunun için büyük bir teknik bilgi ve donanıma gereksinim var. Okullarımızda şimdi müfredata girmedi bu bahis. Çin’deki meslek okullarında inanılmaz, akıl almaz tekniklerle çocukları yetiştiriyorlar. Bunları da araştırıyoruz. Şu an satış yapan elektrikli araç markaları yalnızca kendi teknik grupları ile çalışıyor.

Bu bahiste bir ekip standartlar da oluşturuluyor. Yetkili servislerimiz elektrikli araçlara müdahale etmek için bir grup evraklar almak zorunda olacak. Şayet yetkili servisler ana üretici tarafından yetkilendirilmediyse, müşteri aracını götürüp öteki bir yetkili serviste tamire verdiği vakit genel merkez artık aracın yazılımını güncellemiyor ve aracınız bu durumda bir çöp haline gelebiliyor. Bakım ve tamirat süreci çok değerli.

Elektrikli araçlarda blok muafiyet kanunu maalesef güvenlik münasebeti ile işlemiyor. O araçlar büsbütün yazılımdan oluşuyor ve yazılımla süreçleri yapabilirsiniz. Bu kadar esnaf tamirhane, özel servis, yedek kesimci ne olacak? Ya kapanacak ya birleşecek. Güç birliği yapmazlarsa binlerce işyeri yok olacak.”

“Otomobile olan talep artarak devam edecek”

Türkiye’de 2024 yılı kasım ayı prestiji ile 1 milyon 68 bin adet araç satıldığını, 2025 yılında faizlerin düşmeye başlaması ile talebin artarak devam edeceğini belirten Torun, arabadaki gelişimin tüm ömrü şekillendirmeye devam edeceğini vurgulayarak, “AB’de sonda karbon vergisi ve sıfır karbon amacı başlayacak.

AB araba için çok büyük bir Pazar. Karbon ayak izine yeni jenerasyon çok büyük ehemmiyet veriyor. Bu nedenle gelecek kuşaklar için çok kıymetli bir mevzu. Avrupa’ya mal satabilmek için sıfır karbon olmalısınız. Artık yalnızca kendi standartlarına nazaran üretim yapacaklardan mal alacak. Dünya yine şekillenirken araba kesimi de bu şekillenmeye ayak uyduruyor. Çok şey değişecek ve bugünün büyük oyuncuları birleşecek.

Nissan, Mitsubishi ve Honda rekabet edebilmek için birleşti. Rekabet çok kızışacak. Tek başınıza rekabet etmektense birleşerek çok daha büyük bir güç oluşturup rekabet etmek gerekecek. Önümüzdeki 5 yıl boyunca bunu kendi ülkemiz için de konuşacağız. Bilhassa KOBİ’ler için bu kaçınılmaz bir son olacak. Her ne kadar bileşmeler bizim kültürümüze uymasa da mecbur kalınacak” diyerek kelamlarına son verdi.

“2050’ye kadar hibrit araçlar daha yaygın olacak”

Elektrikli araçların süratle yayıldığını, Türkiye’deki pazar hissesinin yüzde 11’e çıktığını belirten Mehmet Torun, “Bu sayı geçen sene yüzde 3-4 civarında idi. Elektrik ve hibrit pazarı gitgide büyüyor. Ancak tüm dünyada da ve Türkiye’de de yalnızca elektrikli araba yerine hibrit ya da plugin seçeneğinin daha fazla tercih edileceğini düşünüyorum. 2050 yılına gelindiğinde hibrit seçenekler daha yaygın olacak. Geleceğin araba tamircileri tıpkı bir beyin cerrahının sahip olduğu bilgi ve yeteneğe sahip olacak. Klâsik sistemler bitiyor. Okullarımızda eğitim alt yapımızı bir an evvel dönüştürmeliyiz” dedi.