Kur geçişkenliği azaldı enflasyon tahmini değişmedi

Hamide HANGÜL

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TC­MB) Lideri Dr. Fatih Karahan, 2025 yılsonu enflas­yon iddiasını yüzde 24, tah­min aralığını da yüzde 19-29 düzeyinde koruduklarını açıkladı. Yılın ikinci enflas­yon raporu sunumunu düzen­lenen basın toplantısıyla açık­layan TCMB Başkanı Kara­han, “2026 yılsonu için yüzde 12 olan enflasyon iddiamızı de koruduk.

Enflasyonun 2027 yılında yüzde 8’e geriledikten sonra orta vadede yüzde 5 se­viyesinde istikrar kazanma­sını hedefliyoruz” dedi. Fatih Karahan, 2025 kestirim aralığı­nın mekanik olarak daralması gerektiğini lakin, son periyot artan belirsizlikler nedeniyle, iddia aralığını yüzde 19 ile 29 olarak koruduklarını belir­terek, varsayım aralığının 2026 yıl sonu için ise yüzde 6 ve 18’e karşılık geldiğine işaret etti.

‘Sıkılaşma için her vakit hazırız’

“Politika faizini, öngördüğü­müz dezenflasyon sürecinin gerektirdiği sıkılığı sağlayacak formda belirliyoruz” ifadeleri­ni kullanan Lider Karahan, “Enflasyonda besbelli ve kalıcı bir bozulma öngörmemiz du­rumunda, para siyaseti du­ruşumuzu sıkılaştırmak için her vakit hazırız” iletisi ver­di. Piyasaların faal işleyişi­nin sürmesi hedefiyle, tüm pa­ra siyaseti araçlarını proaktif bir yaklaşımla ve kararlılıkla kullanmaya devam edecekleri­ni vurguladı.

Donan eserlerin sepetteki hissesi yüzde 1,5

Toplantıda gazetecilerin so­rularını yanıtlayan Karahan, son periyotta enflasyon pati­kasını etkileyen birkaç önem­li gelişme olduğunu, bilhassa üst taraflı faktörlerde mart­ta kurda yaşanan beklentinin üzerindeki artışın öne çıktığını belirtti. Karahan, “Burada be­lirleyici olacak olan geçişken­liğin ne kadar olduğu. Birinci dö­nemde yaptığımız çalışmalar­da biraz daha teorik kapsamlı baktığımızda yüzde 35-40 ara­lığında olacağını, yani geçmişe nazaran biraz daha düşük, 2023 yaz aylarına nazaran daha düşük ola­cağını değerlendirmiştik. Ve­riler bunu takviyeler nitelikte. Üst istikametli etkileyen öteki bir gelişme zirai don hadisesi. Et­kilenen eserlerin TÜFE’deki oranı yüzde 1,5 civarında. Re­koltenin ne kadar etkileneceği­ne bağlı önümüzdeki periyotta bir ölçü üst istikametli risk kelam konusu” dedi.

“Attığımız adımlarla görünüm bozulmadı”

Enflasyonun ana eği­limi konusunda, “Şu anda süreksiz tesirler de kelam konusu. Ana eği­limin nereye gide­ceğini tam olarak görmek çok kolay değil. Talep koşul­larının dezenflas­yon sürecine kat­kı vermeye devam etmesini istiyo­ruz. Kararlarımızda kıymetli olan bir öteki öge, enflasyon üzerin­deki riskler. Evet şu anda attı­ğımız adımlar sayesinde enf­lasyon görünümü bozulmadı ama risk istikrarına baktığı­mızda risklerin daha bariz bir biçimde üst istikametli oldu­ğunu görüyoruz” iletisi verdi. “Risklerin istikrarlı olması da önümüzdeki devirde karar­larımızda tesirli olacak” diyen Karahan, “Burada natürel öne çı­kan bir öteki öge da yurt içi yerleşiklerin portföy tercihleri olacak. Fakat her vakit oldu­ğu üzere bundan sonra da politi­ka faizini, enflasyon patikası­nın, dezenflasyon patikasının gerektirdiği sıkılığı sağlayacak formda belirleyeceğiz” ifadele­rini kullandı.

“Oynaklığı düşürücü ataklara devam edeceğiz”

Döviz kurunda 19 Mart’ta yaşanan yükselişin nedeninin ve tesirlerinin sorulması üzeri­ne Karahan, 19 Mart günü yurt dışı bankaların Türk bankala­rıyla yapabilecekleri süreçleri belirlediği limitlerin çok hız­lı bir biçimde dolduğunu ve bu­nun sonucunda de döviz ku­runda kısa periyodik bir yükseliş yaşandığını anımsattı. O gün döviz süreç hacminin tarihî ortalamanın çok üstünde oldu­ğuna dikkati çeken Karahan, “10-15 sene içinde gerçekleşen en yüksek süreç hacminin bir­kaç katı ölçüdeydi. Biz süratli bir formda adım attık. Çok oy­naklık gözlenen piyasa koşul­larında biz oynaklığı düşürücü ataklara devam edeceğiz, bu, dezenflasyon süreci açısından ehemmiyet taşıyor” dedi.

Riskler dengelenince haftalık repoya dönecek

Bundan sonraki likidite adımlarına ait görüşleri so­rulan Karahan, “Şu anda bak­tığımızda enflasyon üzerin­deki risklerin biraz daha bariz bir formda üst istikametli oldu­ğunu görüyoruz. Bu risklerin biraz daha istikrarlı olduğunu değerlendirdiğimizde bura­da bir hafta vadeli repo oranı­na fonlama maliyetini çekmeyi düşünüyoruz. Likidite fazlası olduğu durumda da bunu ya­pabiliriz” diye konuştu. Son dö­nemde yaptıkları sıkılaşmanın indirim döngüsündeyken gel­diği için evvelki faiz artışlarına nazaran tesirinin biraz daha fazla olabileceğini belirten Karahan, bunun sonucunda daha evvelki projeksiyonlara nazaran büyüme­nin yavaşlamasının beklenen olduğunu ve bu yavaşlamanın enflasyondaki düşüşü destek­leyeceğini söyledi.

“Hiç düzelmese de yüzde 30’a gidecek gibi”

Enflasyonun görünümünde bir bozulma olduğunu düşün­mediklerini söyleyen Karahan, “Şu anda zati baktığımız­da ana eğilim göstergeli yüzde 30’luk bir enflasyonu ima edi­yor. Bu şu demek; beklentiler hiç düzelmese, bundan sonra talep şartları bozulmasa şu anki haliyle esasen enflasyon yüzde 30 civarında gidecek gi­bi. Münasebetiyle şu anda ana eği­lim göstergelerini ima ettiği se­viyenin kırılacağını ve enflas­yonun aşağı düzeylere bizim tahminimizle dengeli seviyele­re geleceğini düşünüyoruz” de­ğerlendirmesinde bulundu.

Aylık bazda datalarda çok oy­naklık olduğunu lisana getiren Karahan, “Bu oynaklık oldu­ğu durumda da ana eğilimde­ki düzgünleşme şu anki düzeyden çok lineer ve kusursuz bir şe­kilde o düzeye inecek değil lakin yılsonunda mevsimsellik­ten arındırılmış bazda baktığı­mızda yüzde 1’in biraz üstüne oturan bir aylık enflasyon pa­tikası öngörüyoruz” tabirlerini kullandı. Karahan ayrıyeten, “Sene sonunda da enflasyonun bandı­mızın içinde kalacağı konusun­da son derece eminim” dedi.

“Sıkılığı değerlendirirken tek göstergeye bakılmaz”

DÜNYA Gazetesi Genel Haber Koordinatörü Recep Erçin, Enflasyon Raporu toplantısında TCMB Başkanı Karahan’a, “Vatandaş pahalılıktan, gerçek bölüm faizden şikayet ediyor. İş dünyası; yeni enflasyon yüzde 38, yılsonu enflasyon iddiası yüzde 24 iken yüzde 60’la kredi kullanıyoruz, diyor. Bu fazla değil mi?” sorusunu yöneltti. “Tabii ki gerçek sektör

koşullardan devir periyot şikayet ediyor, kur gelişmelerinden de şikayet ettiği oluyor lakin bunlar dezenflasyon sürecinin devam etmesi ve sağlıklı ilerlemesi açısından epeyce kıymetli.

Sıkılığı değerlendirirken tek bir göstergeye bakmak hakikat olmaz” diyen Lider Karahan, “Geçmiş enflasyon epeyce yüksek olduğu için geçmiş enflasyona nazaran hesaplamak sağlıklı olmayabiliyor. Beklenen gerçek faize nazaran de kesimlerin beklentileri çok farklı. Hangisine nazaran sıkılığı hesaplayacağız. Son birkaç aylık enflasyonun yıllıklandırılmışı üzerinden kıymetlendirme yapılabilir. Biz hepsini kıymetlendiriyoruz. Bir faizin yeteri kadar sıkı olup olmadığını gösteren tek gösterge fiyat gelişmeleridir.

Fiyat gelişmeleri yeteri kadar süratli, bizim tahminimizle, patikamızla uyumlu oluyor mu, olmuyor mu? Sıkılığın kâfi olup olmadığını belirleyen temel gelişme budur. Biz de kararlarımızı sıkılığı belirlerken, alışılmış ki belirli hesaplar çerçevesinde yapıyoruz ancak sonunda kâfi olup olmadığını değerlendirirken fiyat gelişmelerine ve bunun altında yatan makroekonomik görünüme dikkat ediyoruz” iletileri verdi.

“Ücrette karar verici değiliz”

Asgari fiyat konusunda karar ya da tavsiye verici olmadıklarını vurgulayan Karahan, şunları söyledi: “Ücretler konusunda varsayımlar da bilhassa yetkili mercilerin açıklaması çerçevesinde oluşuyor. Lakin fiyat konusunda genel olarak daima söylediğimiz şu; yüksek enflasyon fiyatların gerçek olarak erimesine neden oluyor, hasebiyle bize düşen burada temel şey enflasyonu kalıcı olarak düşürmek, fiyat istikrarını sağlamak.” Karahan, maaş artışlarının enflasyon üzerinde tek belirleyici olmadığını aktardı.

Akçay: Selektif kredide genişleme opsiyonu var

Toplantıda kelam alan TCMB Lider Yardımcısı Cevdet Akçay, “Sıkılaşmanın ne kadar olduğunu ölçmeniz çok kolay bir şey değil, iki opsiyonumuz olabilir” iletisi verdi. Akçay, “Bir tanesi faizleri aşağı indirirken limitlerle pek fazla oynamamak, ikincisi ise faizleri üstte tutarken limitleri biraz gevşetmek. Daima bir krediye erişim şikayeti olduğu için tahminen erişimi biraz daha selektif dediğimiz seçici krediler tarafında genişleterek faizi biraz daha üstte tutmak ve dezenflasyonun düzgünce oturduğundan emin olmak yolunu seçebiliriz. Bu türlü opsiyonlarımız var” sözlerini kullandı.

“Kesinlikle bir rezerv hedeflememiz yok”

Başkan Karahan, rezervler konusunda, “Kesinlikle bir rezerv hedeflememiz yok. Hasebiyle rastgele bir rezerv düzeyini faiz indirimine bağlamak yanlışsız değil” dedi. Karahan, 19 Mart’ta 1,5 trilyon liralık likiditeyi kısa vadeli çekmelerinin yanılgı olup olmadığına ait soruya karşılık, “O periyotta daha çok depo ihalelerini muhakkak vadede kullanıyorduk. Para piyasasında kotasyonları ve sonra da likidite senedini koşullar değiştikten sonra yapmaya başladık. Likidite senetleri fonksiyonunu gördü. O periyot 280 milyar liraya ulaşan bir bakiye oldu. Daha sonra da bunu şu anda sıfırladık” dedi. Karahan, gelecek devirde likidite senedinin de araçların içinde olduğunu, likidite fazlası olduğunda depo ihalelerini de kullanmayı düşündüklerini anlattı. Lider Yardımcısı Hatice Karahan da şartlar elverdikçe rezerv biriktireceklerini söyledi.