Hem sanayide hem ihracatta kadın ayak izi’ni artıracaklar

Hayriye MENGÜÇ

Aralarında çelik üretimi yapan da var, inşaat, tarım, mobilya, dokuma, kauçuk ve plastik bölümlerinde üretim yapan da… Kimi şirket sahibi, kimi ortağı. Çabucak hepsi yüksek eğitimli, bilgi çağının gereği üst seviye hünere; üstelik hem saha hem de üretim bilgisine sahipler. O nedenle kendilerine hem ‘altın yakalı’ hem de ‘mavi yakalı’ diyorlar.

2023 yılında 35 bayan bir ortaya gelerek kurdukları Memleketler arası Endüstrici İş Bayanları Derneği (USİTAD) ile Türkiye’de bayan girişimciliğini artırılması, bayan istihdamı önündeki mahzurların kaldırılması ve bayanların tıpkı hizmet dalında olduğu kadar endüstride de etkin olabilmesi için projeler üretmeyi hedefliyor. Emelleri, faziletli etik bir sistemin içinde topluma rol model olmak. USİKAD Başkanı Müge Öz, özellikle niş projelere odaklandıklarını ve bu hususlardan üretim yapıp ‘Made in Türkiye’ algısına takviye olacaklarını söylüyor ve ekliyor: “Şikayet etmeden sorun ve aksaklıklara tahlil teklifleri getiriyoruz.”

“Üretime girelim”

Kadın girişimcilerin yüzde 47’sinin hizmet bölümünde yer aldığına işaret eden Müge Öz, bayanın üretimde çok başarılı olduğunu vurgulayarak, “Girişimci bayanlara umut olmayı, yaptığı işte daha istekli olması için yol göstermeyi ve işlerini kolaylaştırmak için her alanda takviye olmayı amaçlıyoruz” diyor.

Örneğin ipek böcekçiliğinin yıllar içinde yok oluşuyla ilgili memleketler arası bir projeye başlanmış. Bayan teşebbüsçüler başta olmak üzere bu mevzularda üretim yapanları desteklemek istiyorlar. Öz, “Niş alanlarda fark yaratarak ‘Made in Türkiye’ algısına takviye olacağız. Yok olmaya yüz tutmuş ulusal kıymetlerimize ve yerli üretimimize memleketler arası akreditasyon almaya ve bir girişimcilik ekosistemi oluşturmaya çalışıyoruz. İkinci projemiz ise bayan organize sanayi bölgesi (OSB) projesi” diyerek özetliyor.

Kadın OSB’si ve paydaşlık kültürü

Ortaklık kültürünü işleterek küçük endüstrilerin yanı sıra bayan OSB kurulmasını hedeflediklerini belirten Müge Öz, “Tamamen bayan girişimcilerden oluşan bir OSB kurmayı planlıyoruz. Burada ekonomik, toplumsal, verimlilik ve çevresel şartlar tüm yanlarıyla gözetilerek bayanın iş hayatındaki bütün süreci için planlama yapılacak. Bayanın ailedeki, iş hayatındaki ve eş olarak idare heyetindeki rolleri de dahil bir ekosistem kurulması planlanıyor. İçinde OSB Akademisi, özel bir eğitim merkezi ve kuluçka merkezi olacak” diye anlatıyor.

Türkiye toplam ihracatının yüzde 20’sinin bayanlar tarafından gerçekleştirildiğinin altını çizen Öz, “Küçük ölçekli şirketler ile büyükleri partner yapabiliriz” diyor. Mevzuyu projelendirdiklerini söyleyen Öz, bayanlarda paydaşlık kültürünü artırmak gerektiğini düşünüyor. “Kadınlar olarak kendi cam tavanlarımızı kırmak zorundayız” diyen Müge Öz, ayrıyeten milletlerarası projeleri ve akademi-sanat-sivil toplum iş birliğini önemsediklerini söz ediyor.

Yeşil pasaport için kolaylık

Başka bir istekleri ise ihracata birinci kere girmiş bayan girişimciye yönelik. Onlara nazaran; bayan teşebbüsler ihracatta makul sayılar üzerine çıktıktan sonra, yeşil pasaport alımında kolaylık sağlanmalı. Müge Öz, “Kadın ihracatçıların yeşil pasaporta daha kolay erişimini sağlamak için Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin ihracat sayılarının farklı bir gözle tekrar gözden geçirilmesi gerek” diyor. Öz; “Kadın girişimcilerin fuarlara iştiraki desteklenmeli, bir şirkete kolaylık sağlanıyorsa en değerli kriterlerden biri bayan istihdamı olmalı” formunda isteklerini sıralıyor. Zira bayan teşebbüsçü bir yerlerde bir şey yapmaya çalışıyorsa, kurallarını zorluyorsa bu gayret, bayana başta finansal olmak üzere kolaylıklar sağlanmalı. Müge Öz’e nazaran “Bu adım, bayan ihracatçıların global pazarlara erişimini kolaylaştıracak.”

Dünyadaki ticaret hareketliliğine de dikkat çeken Müge Öz, Hırvatistan ve Kanada’ya yaptıkları ziyaretlerde Türkiye’deki bayan üreticilerden eser alma isteğiyle karşılaştıklarını, erkek hükümran bölümlerde çalışan bayan yöneticiler bulunduğunu, bayan üreticilerin daha rahat seyahat etmek için yeşil pasaporta ulaşmasının kesinlikle kolaylaştırılması gerektiğini düşünüyor. Bu ortada ağır bir halde yurt dışı pazarları araştırıyorlar. Yakında Tunus’a gidip, endüstrici bayanlar olarak neler yapabileceklerini değerlendirecekler.

İlk temsilcilik Erzurum’da açılacak

Dernek, milletlerarası temsilciliklerin yanı sıra ülkenin her bölgesinde temsilcilik oluşturmayı hedefliyor. Yurt içinde birinci temsilciliğin Erzurum’da açılması planlanıyor. Müge Öz, Batıda bayanların bilgi, dayanak ve mentorluğu kolay bir biçimde alabildiğini belirtip “Doğu ve Güneydoğu’da etkin olmak istiyoruz” diyor.