Taklit ve tağşiş cezalarını 10 kat artıracak teklif

Ferit PARLAK

Tarım ve Orman Bakanlı­ğı’nın vatandaşların ha­yatını ve sıhhatini tehlike­ye düşürecek halde bozulmuş ve değiştirilmiş besinler ile taklit yahut tağşiş yapıldığı mutlaklaşmış Ürün­ler Listesi her geçen gün genişliyor.

Bakanlık, en son geçtiğimiz hafta, boyalı pul biber, tohum yağı kulla­nılan zeytinyağı, kanatlı et ve sa­katat içeren pide/köfte ve gibisi birçok eserde de sahtecilik tespit etti. Besin güvenliğinin toplum sağ­lığı, sürdürülebilir ekonomik kal­kınma ve toplumsal refah için temel bir öge olduğu biliniyor. Son yıllarda besin güvenliği ihlal­lerinde görülen artış, mevcut yap­tırımların caydırıcılığım yitirdiği­ni gösteriyor.

Kurunun yanında yaş da yanıyor

Tüketici örgütleri ve birlikleri, aktüel ekonomik şartlar dikkate alındığında, 5996 sayılı Kanunda öngörülen idari para cezalarının, ihlalleri önlemede yetersiz kaldı­ğına dikkat çekiyor. Bilhassa tak­lit ve tağşiş olayları, inançlı olma­yan besin üretimi, etiket yanıltma­ları ve hijyen kurallarına karşıtlık üzere ihlallerin sayısındaki artışın, halk sıhhatini tehdit ettiğinin ve gı­da kesiminde haksız rekabete yol açtığının altı çiziliyor.

CHP Ma­nisa Milletvekili Selma Aliye Ka­vaf’ın sunduğu ve komitede gö­rüşülmeye başlanan Kanun Teklifi ile, besin güvenliğini tehdit eden ih­lallere ait idari para cezalarının on kat artırılması amaçlanıyor. Ge­rekçede ise, “Denetim mekanizma­larının aktifliğini artırmak ve gı­da güvenliğini sağlamak maksadıyla, idari para cezalarının günün koşul­larına uygun olarak güncellenmesi zarurî hale gelmiştir.

Bu kanun teklifiyle, caydırıcı nitelikte yaptı­rımlar getirilerek besin ve yem gü­venilirliğinin sağlanması, tüketici sıhhatinin korunması ve dalda adil rekabetin tesis edilmesi hedef­lenmektedir. Yapılan düzenleme­lerle, besin ve yem bölümünde faa­liyet gösteren işletmelerin, insan sıhhatini ve güvenliğini ön planda tutarak üretim yapmalarının teş­vik edilmesi, kayıt dişiliğin önlen­mesi ve nizamlı kontrol mekaniz­malarının güçlendirilmesi amaç­lanmaktadır” denildi.

5 yıla kadar mahpus cezası

Kanun teklifi kabul edilirse, “Ki­şilerin hayatını ve sıhhatini tehli­keye sokacak besinler, masrafları sorumlusuna ilişkin olmak üzere pi­yasadan toplatılır ve mülkiyeti ka­muya geçirilerek imha edilir. Bu gı­daları üreten, ithal eden, kendi ismi yahut ticari unvanı altında piyasa­ya arz eden besin işletmecilerine bir yıldan beş yıla kadar mahpus ve bin günden beş bin güne kadar isimli pa­ra cezası verilir” formundaki mad­dede yer alan “bin günden beş bin güne kadar” ibaresi “on bin günden elli bin güne kadar” olarak değişe­cek.

Kanun teklifine nazaran, “Hay­van sıhhati için tehlike oluşturan ve tüketime uygun olmayan yem­ler, masrafları sorumlusuna ilişkin ol­mak üzere piyasadan toplatılır ve mülkiyetinin kamuya geçirilmesi­ne karar verilir. Bu eserleri üreten yahut piyasaya arz edenlere beşbin Türk Lirası idarî para cezası veri­lir.” ve “Bakanlıkça belirlenen kı­sıtlama yahut yasaklamalara muhalif hareket edenlere onbin Türk Lirası idarî para cezası verilir” halindeki hususlarda yer alan “beşbin” iba­resinin “ellibin”, “onbin” ibareleri “yüzbin” olarak değiştirilecek.

En yüksek ceza 20 milyon liraya yükselecek

Teklifin genel şurada kabulü halinde, “Taklit yahut tağşiş yapılan besin yahut yemleri üreten, ithal eden yahut kendi ismi yahut ticari unvanı altında piyasaya arz eden besin yahut yem işletmecisine ellibin Türk lirasından aşağı olmamak ve beşyüzbin Türk lirasını geçmemek kaydıyla, fiilden bir evvelki mali yıl sonunda oluşan yahut bunun hesaplanması mümkün olmazsa fiil tarihine en yakın mali yıl sonunda oluşan yıllık gayri safi gelirlerinin yüzde biri oranında idari para cezası verilir.

Fiilin üç yıl içinde birinci sefer tekrarlanması durumunda üreten, ithal eden yahut kendi ismi yahut ticari unvanı altında piyasaya arz eden besin yahut yem işletmecisine üstte belirtilen idari para cezalarının alt ve üst sonları bir katı artırılarak uygulanır. Fiilin birebir mühlet içinde ikinci sefer tekrarlanması durumunda, üreten yahut ithal eden besin yahut yem işletmecisine bin günden üçbin güne kadar isimli para cezası verilir ve besin yahut yem işletmecisi beş yıldan on yıla kadar bu bölümdeki faaliyetinden men edilir.

Fiili üç yıl içinde ikinci sefer tekrarlayan kendi ismi yahut ticari unvanı altında piyasaya arz eden besin yahut yem işletmecisine ise ikiyüzbin Türk lirasından az olmamak ve iki milyon Türk lirasını geçmemek kaydıyla, fiilden bir evvelki mali yıl sonunda oluşan yahut bunun hesaplanması mümkün olmazsa fiil tarihine en yakın mali yıl sonunda oluşan yıllık gayri safi gelirlerinin yüzde biri oranında idari para cezası verilir.” formundaki unsurda yer alan “ellibin” ibaresi “beşyüzbin” olarak, “ikiyüzbin” ibaresi “iki milyon” olarak, “beşyüzbin” ibaresi “beş miyon” olarak ve “iki milyon” ibaresi “yirmi milyon” olarak değiştirilecek.