Zam korkusu martta rekor kırdırdı

Ali YILDIRIM

Otomobil ve hafif ti­cari araç pazarının mart ayı karnesi bel­li oldu. Araba Distribü­törleri ve Mobilite Derneği (ODMD) dataları, en düzgün mart ayı bilgilerine işaret etti. Ay­lık bazda 2025’te birinci kere en yüksek satış sayılarına im­za atıldı. Geçen yılın birebir ayı­na nazaran, toplam pazar yüzde 6,4 artarak 116 bin 900 ade­de ulaştı. Türkiye’de yaşanan son gelişmeler sonrasında kurdaki hareketlenme fiyat­ları da etkiledi.

Tüketici artık daha pro­aktif davranarak, fiyatlara artırım gelmeden harekete geç­ti. Hatta birtakım markalar daha mart ayı bitmeden fiyatlarda güncelleme yaptı.

Bayiler bayram öncesinde gece yarılarına kadar çalıştı

Mevcut ortamda bekleme­ye geçen tüketicinin, ‘fiyatlar artacak beklentisi’ mart ayı­na rekor kırdırdı. Bayram geçişine karşın, plazalarda yoğunluk sürdü. Birtakım bayiler bayramda bile mesai yaparak mart ayı ka­panmadan faturalama yaptı. Birebir vakitte yerli satışları­nın da mart ayında vites yük­selttiği görüldü. Grafikler üst hakikat yükseldi. Mart ayında araba satışları da bir evvelki yılın tıpkı ayı­na nazaran yüzde 5,5 yükselerek 91 bin 828 adede çıktı. Hafif ticari araç satışları da yüzde 10,2 arttı 25 bin 72 adet ola­rak gerçekleşti. Satışlar son 10 yıllık mart ortalamasına nazaran yüzde 48 artış kaydetti.

Toplam pazar vites düşürdü

Yılın birinci çeyreğinde otomo­bil ve hafif ticari araç paza­rı 2024’e nazaran vites düşürdü. Satışlar bir evvelki yılın çey­reğine nazaran yüzde 6,5 oranın­da azalarak 276 bin 284 adet oldu. Araba satışları bu süreçte 2025 yılı ocak-mart devrinde geçen yıla nazaran yüzde 4,1 oranında azalarak 223 bin 793 adet, hafif tica­ri araç pazarı ise yüzde 15,5 azalarak 52 bin 491 adet ol­du. En büyük kaybı yeniden hafif ticari araç pazarı yaşadı. A, B ve C segmenti küçülürken, D ve E segmenti büyüdü.

Aynı vakitte daralma tüm gövde tipine yansıdı. Fa­kat SUV’ler tekrar yerden yük­sek seyretmeye devam etti.

“Pazar 1 milyonu bulur fakat yeni rekor zor”

Satış sayılarını DÜNYA’ya değerlendiren ODMD Yönetim Kurulu Lideri Ali Haydar Bozkurt, “Rekorların art geriye kırıldığı 2023 ve 2024 yılları, otomotiv dalı açısından büsbütün farklı devirlerdi.

Bu inanılmaz iki yılın akabinde 2025 yılı için birebir süratte bir büyüme beklenmiyor. Açıklanan bilgileri de değerlendirdiğimizde, 2025’in birinci 3 ayında kampanyaların devam ettiğini ve bölümün muhakkak bir suratın altına düşmediğini tabir edebiliriz. Bilhassa ÖTV muaf araç satışlarında, yeni regülasyonlarla birlikte yerli araç tarafında kıymetli bir hareketlenme oldu. 2025 seyri açısından birinci çeyrek bilgileri, yılın genelini pahalandırmak ismine değer taşıyordu.

Üç aylık fotoğrafa ve yılın geri kalanına baktığımızda pazardaki şu anki görünüm, bizi 1.1 milyon civarında bir büyüklüğe götürüyor. Ekonomik seyirde harika bir değişiklik yahut beklenmedik olumsuz bir gelişme yaşanmazsa, pazarın bu düzeylerin altına düşmeyeceği öngörülüyor, lakin yeni bir rekora ulaşılması sıkıntı görünüyor” dedi.

ÖTV takviyeli modellerde en yüksek voltaj

Elektrikli araç satışlarında da voltaj tam sürat artmaya devam ediyor. Artık yüzde 10 barajını aşan elektrikli modeller, mart ayında bu rekor oranı yüzde 13,8’e taşıdı. Yalnızca hibrit arabalar 63 bin 884 adetle araba pazarından yüzde 28,5 hisse aldı.

Elektrikli araç satışları da 29 bin 594 adetle yüzde 13,2 hisseye sahip oldu. Mart ayında ise 12 bin 704 adet elektrikli araç satıldı. ÖTV dayanaklı modellerin bu süreçte tesiri epey yüksek. Bilhassa TOGG’un uyguladığı kredi kampanyasında satışların voltajı arttı. Elektrikli araçta yüzde 10, plug-in hybrid araçlarda da yüzde 30’luk vergi dilimi satışların istikamet değiştirmesini de beraberinde getirdi.

Lükste de dikkat çeken bu durum bilhassa BMW’ye yaradı. Marka bu süreçte ÖTV takviyeli melez modellerle birlikte Cardata’nın hesaplamalarına nazaran, yüzde 106,5’lik büyüme yaşadı. Gelecek devirde pazarda daha fazla fişe takılabilir içten yanmalı modellerin yer alması bekleniyor.

Yerliler son çeyrekte vites yükseltti

Mart ayıyla birlikte yerli araç satışları da gaza bastı. Yalnızca araba tarafına baktığımızda, Mart 2025’te 28 bin 546 adet yerli araç satışının gerçekleştiği görüldü. İthal tarafta ise 63 bin 282 adetlik satış sayısı gerçekleşti. Bu ay toplamda 91 bin 828 araba satılırken, yerliler bu pazardan yüzde 31’in üzerinde hisse aldı.

En son alınan kararla birlikte ÖTV muafiyeti kapsamında yerlilere talep mecburi bir biçimde arttı. ÖTV muafiyeti kapsamında yalnızca yerlileri tercih etmek zorunda kalan tüketici, yerli pazarını martta büyüttü. Fiat Egea sedan ve cross ile birinci çeyreğin en yüksek satış sayısına martta ulaştı. Renault da Clio ve Megane ile yeniden martta tıpkı tabloyu paylaştı. TOGG T10X ve Toyota C-HR da mart ayında doruğa oynadı. Toyota modellerinin ÖTV muafiyeti kapsamındaki satışlarının yüzde 78,6 oranında olduğu paylaşıldı.

“Kur artınca araba alımları öne çekildi”

DÜNYA’ya değerlendirmelerde bulunan CARDATA Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, “Mart ayında Renault, Peugeot ve Toyota üzere markaların satışlarının ön planda olduğu görülüyor. Renault liderliğini devam ettirirken, Peugeot’un filo satışlarının takviyesiyle önemli bir artış yaşadığı anlaşılıyor. Satışlardaki bu yükselişi etkileyen çeşitli faktörler bulunuyor.

Filo satışlarının tesiriyle Renault ve Peugeot’un birinci sıralarda yer alması, ÖTV teşvikli araç satışlarının uçuşa geçmesi ve elektrikli araç satışlarının değerli ölçüde artması dikkat çekiyor. Nisan başındaki fiyat değişiklikleri incelendiğinde, Toyota, Land Rover, BMW, Citroen, Nissan, Opel, Mercedes ve Kia üzere birçok markanın 2024-2025 modellerinde artırım yaptığı görülüyor.

Hyundai’nin i20 ve Bayon modellerinde 30 bin TL’lik indirim yaparak fiyatlarını sabit tuttuğu, BYD, DS, Peugeot ve Subaru’nun fiyatlarında değişim yapmadığı kaydediliyor. 2025 yılının birinci üç ayında euro kurundaki artış yüzde 14 olarak gerçekleşti. Buna rağmen markaların yaptığı ortalama artırım oranı yüzde 6 civarında. Bu da markaların şimdi kurdaki artışı fiyatlarına tam olarak yansıtmadığını gösteriyor.

Yani döviz kurundaki artışın tesiri şimdi fiyatlara tam manasıyla yansımış değil ve önümüzdeki aylarda daha fazla fiyat artışı beklenebilir. Fiyatların bu kadar yüksek olduğu bir periyotta dahi satış rekorlarının kırılması, kampanyalar, ÖTV teşvikleri, filo alımları ve tüketicilerin fiyat artış beklentisiyle alımlarını öne çekmesi üzere faktörlerle açıklanabilir” açıklamasında bulundu.

“Tüketici süratli hareket etmeye başladı”

Geçtiğimiz günlerde DÜNYA’ya konuşan diğer bir isim ise Honda Türkiye Lider Yardımcısı Bülent Kılıçer, pazarın 100 bin adedi geçeceğini paylaşarak; “Artık müşteriler Türkiye’nin dinamiklerine nazaran hareket ediyor. Son yaşanan kur dalgalanmalarından sonra tüketici süratli hareket etmeye başladı. Artırım gelecek beklentisi tam da bu yüzden mart ayına yaradı. Pazarda mart ayında süratli bir büyüme oldu.

Artan kur sonrasında gelecek artırım beklentisiyle tüketici pazarı üç haneye taşıdı. Bu süreçte Honda müşterileri bizden hiç vazgeçmedi. Kurdaki artış da esasen pazarı tetikleyince mart ayını güzel bir grafikle kapattık. Kur bu düzeyde devam ederse fiyatlar çok dalgalanmaz” diye konuştu. Geçen hafta Kılıçer, birinci iki aya nazaran, pazarın epey yeterli bir performans sergileyeceğinden bahsetmişti.