Yeni yönetmelik geliyor: Tüketicilerin doğrudan satışlarda cayma hakkı süresi uzatılıyor!

Ticaret Bakanlığının üzerinde çalıştığı yeni yönetmelik taslağı kapsamında, direkt satışlarda tüketiciler, 30 gün içinde rastgele bir münasebet göstermeksizin ve cezai koşul ödemeksizin cayma hakkını kullanabilecek.

Bakanlıkça hazırlanan, kesime yönelik birinci kapsamlı düzenleme olarak nitelendirilen “Doğrudan Satışlar Hakkında Yönetmelik Taslağı”, kamuoyunun, ilgili kurum ve kuruluşların görüşüne açıldı. Taslak ile direkt satış şirketleri, direkt satış sistemlerine ait unsur ve temellerin neler olduğu, direkt satıcıların sisteme dahil olmaları ve ayrılmaları, tüketicilerin sahip olduğu haklar üzere kimi konular düzenlendi.

Yanıltıcı bilgiler verilemeyecek

Taslağın yürürlüğe girmesi halinde, direkt satış sistemiyle sunulan mal yahut hizmet, tüketicilere satılabilir ve pazarlanabilir nitelikte olacak.

Doğrudan satış sisteminde gerçekleşmesi mümkün olmayan vaatler üzere aldatıcı bilgiler verilemeyecek, şahıslar baskı kurma, aldatma, rahatsızlık verme ve bunlara benzeri yollarla sisteme dahil olmaya zorlanamayacak.

Ayrıca direkt satış şirketinin, direkt satıcıya dağıtabileceği kurul, prim, teşvik ve ödül üzere menfaat meblağı, perakende satış karı hariç olmak üzere, şirketin yıllık net satışlarının yüzde 40’ını geçemeyecek.

“Satış yetki belgesi” zaruriliği geliyor

Doğrudan satış şirketinin faaliyette bulunabilmesi için “satış yetki belgesi” alması zarurî olacak. Doküman için yapılacak müracaatta, tüketicilerin sıhhatini, güvenliğini ve ekonomik çıkarlarını korumak için ek bilgi ve doküman talep edilebilecek. Satış yetki dokümanının geçerlilik müddeti 3 yıl olacak.

Öte yandan direkt satıcının sisteme katılması için 18 yaşını geçmesi gerekecek ve rastgele bir yükümlülük altına girmeden sistemden ayrılma hakkına sahip olacak.

Satıcının, sisteme dahil olduğu tarihten itibaren 30 gün içinde sistemden ayrılması halinde şirket, satıcının elinde bulunan kullanılmamış tüm malları geri alacak. Şirket, direkt satıcıların yaptığı her türlü direkt satış faaliyetinden müteselsilen (zincirleme olarak) sorumlu olacak.

Geri ödemeler tek seferde yapılacak

Halihazırda 14 gün olarak uygulanan cayma hakkının, müddet uzatımı ile tüketicilerin daha aktif korunması amaçlanıyor. Bu kapsamda, mal teslimine ve hizmete ait satışlarda, tüketiciye 30 gün içinde rastgele bir münasebet göstermeksizin ve cezai koşul ödemeksizin cayma hakkı tanınıyor.

Cayma bildirimine bahis mal ya da hizmetin, satıcı yahut satış şirketine ulaştığı tarihten itibaren 30 gün içinde, varsa malın tüketiciye teslim masrafları dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemelerin iade edilmesi mecburî olacak. Cayma hakkı mühleti, hizmet ifasında satış tarihinden, mal tesliminde ise malın tüketici tarafından teslim alındığı günden itibaren başlayacak lakin tüketici, satış tarihinden malın teslimine kadar geçen müddet içinde de cayma hakkını kullanabilecek.

Yapılacak tüm geri ödemeler, tüketicinin satın alma sırasında kullandığı ödeme aracına uygun formda, tüketiciye rastgele bir masraf ya da yükümlülük getirmeksizin tek seferde yapılacak.

Bazı istisnalar da uygulanacak

Tüketicinin, cayma hakkını kullanamayacağı birtakım istisnalar da taslakta belirtildi. Buna nazaran, tüketici kendi isteği ve şahsî muhtaçlıkları doğrultusunda hazırlattığı mallarda, cayma hakkını kullanamayacak. Ayrıyeten çabuk bozulabilen yahut son kullanma tarihi geçebilecek, tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket üzere esirgeyici ögeleri açılan, iadesi sıhhat ve hijyen açısından uygun olmayan eserlerde de bu haktan yararlanılamayacak.

Abonelik kontratı kapsamında sağlananlar dışında, gazete ve mecmua üzere periyodik yayınların teslimine ait mukavelelerde, satıcı yahut yetkili servis tarafından heyetim ya da montajının yapılacağı belirtilen, heyetim yahut montajı gerçekleştirilen mallarda cayma hakkı kullanılamayacak.

Taslakta, tüketicinin bilgilendirilmesine yönelik de bir düzenleme yer aldı. Buna nazaran, direkt satış şirketi posta, katalog, telefon, faks, elektronik posta, kısa bildiri, internet üzere fizikî olarak karşı karşıya gelinmeksizin, tüketicinin bilgilendirilmesini ve taleplerini iletebilmesini sağlayan bir sistem kurmakla yükümlü olacak.

Bu sistemde, şirketin cayma hakkının bulunup bulunmadığı ve bu hakkın hangi kaidelerle kullanılabileceğine, direkt satıcı bilgisini vermesinin mecburî olduğuna, cayma hakkı talebinin hangi yollarla şirkete iletileceğine, mal ve hizmetin kullanımına ait çeşitli bilgilerin bulunması gerekecek.