Yeni yılda da sıfır aracı kredisiz aldık

Ali YILDIRIM

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TC­MB) sıkı para politi­kasıyla birlikte siyaset fai­zi oranlarında da seri bir dü­şüşe başladı. Uzun bir müddettir seyreden yüksek faizler kar­şısında tüketicinin tabir ye­rindeyse sıfır araç alımına bir manada set koyulurken, şim­di kademeli faiz indirimi döne­mine girildi.

Yaşanan bu artış karşısında bilhassa taşıt kredi­lerinde uzun bir vakittir sey­reden yüksek faiz oranlarıyla birlikte sıfır araba alımında ticaretin neredeyse yüzde 90’ı nakit dönüyordu. Lakin geli­nen noktada faizlerin düşme­sine karşın taşıt kredisi iştahı istenilen düzeylere gelemedi. Kişisel taşıt kredilerinde hız­lı bir düşüş periyoduna yeni yılla birlikte girildi. Birebir periyotta ticari taşıt kredilerinde de süratli bir artış serüveni başladı. Tica­ride kredi hacimleri kişisele nazaran, daha büyük olunca yeni araç alım iştahı da en azından krediyle birlikte artışa başladı.

Bireysel krediler vites düşürdü

Son 3 aylık haftalık datalara nazaran, ferdî taşıt kredilerin­de düşüş eğilimi bilhassa 2025 ile birlikte sürat kazandı. Gelinen son 13 haftada Bankacılık Dü­zenleme ve Denetleme Kuru­mu (BDDK) bilgilerine nazaran, bi­reysel taşıt kredilerinde düşüş yüzde 5 düzeyini geçti. Tıpkı devirde ticari taşıt kredile­rinde de tam karşıtı bir artış ya­şandı. Ticari taşıt kredilerin­de son 13 haftada yüzde 20’ye yakın artış gerçekleşti. 11 Ka­sım 2024’te 74 milyar liranın üzerinde seyreden kişisel ta­şıt kredileri 7 Şubat 2025 haf­tasında 70 milyar TL seviyesi­ne kadar geriledi. Ticari tarafta da 194.5 milyar TL olan kredi hacmi 233.4 milyar TL’ye ka­dar ulaştı. Bu tabloda taşıt kre­disinde işte 2025 periyodunda ticari tarafta daha fazla arttı.

Satışlar yılın birinci ayında gaz kesti

Şubat ayı bilgilerine kısa bir müddet kaldı. Fakat uzmanlar Şu­bat 2025’te de daralmanın ka­çınılmaz olacağını yorumlu­yor. Yılın birinci ayında araba ve hafif ticari araç pazarı geçen yıla nazaran, yeni rekora imza ata­madı. Satışlar, bir evvelki yılın birebir ayına nazaran, yüzde 13,9 dü­şerek 68 bin 654 adet olarak gerçekleşti. Binek araba sa­tışları yüzde 12,6 oranında ka­yıp yaşadı. Hafif ticari araç pa­zarı da yüzde 18,8 geriledi.

Ge­çen yıl pandeminin tesirlerini yeni yeni üzerinden atan sek­tör, daha yıl başından güzel bir iv­me yakalamış ve birebir zaman­da ÖTV muaf müşterilerin de süratli değişim mühletleri pazarı en yeterli Ocak rekoruna taşımıştı. Bu yıl bir birinci olarak ÖTV muaf araç satışlarına yerlilik koşulu getiril­di. Bu yüzden yerli modellerin yıla düzgün bir giriş yapması bekle­niyordu. Lakin Araba Dist­ribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) bilgilerine bakıldığın­da bu tesirin hayli hudutlu ol­duğu görüldü.

Gereksinimin sıfır araçta kullanılmasına kısıtlama

BDDK, kesin fatura değe­ri 400 bin lira ve altında olan taşıt alımı emeliyle kullandırılan krediler­de vade oranını 48 ay ola­rak belirlemişti. Daha ön­ce son fatura kıymeti 120 bin lira ve altında olan ta­şıt alımlarında geçerliydi. Öte yandan, sonuncu fatura pahası 400 bin liradan 800 bin liraya kadar olan taşıt alımı emeliyle kul­landırılan kredilerde va­de 36 ay oldu.

Nihai fatu­ra bedeli 800 bin liranın üzerinde olup 1 milyon 200 bin lirayı aşmayan taşıt alımı emeliyle kul­landırılan kredilerde va­de 24 ay olurken, son fatura bedeli 1 milyon 200 bin lira ile 2 milyon lira ortasındaki taşıt alımı emeliyle kullandırılan kredilerde ise vade 12 ay olarak belirlendi.

Kre­di Yönetmeliğinin 12/A unsurunun ikinci fıkra­sı ile Finansal Kurum­lar Yönetmeliğinin 11/A unsurunun birinci fıkra­sında düzenlenen, taşıt teminatlı krediler hariç, tüketicilere binek araç edinimi gayesiyle kullan­dırılacak taşıt kredilerin­de yahut yapılacak finan­sal kiralama işlemlerin­de, kredi meblağının taşıtın kıymetine oranının, ni­hai fatura kıymeti 400 bin lira ve altında olan taşıtlar için yüzde 70’i aşamamasına karar ve­rildi.

Nihai fatura pahası 400 bin liradan 800 bin liraya kadar olan taşıt­lar için yüzde 50’yi aşa­mamasına, son fatura bedeli 800 bin liranın üzerinde olup 1 milyon 200 bin lirayı geçmeyen taşıtlar için yüzde 30’u aşamamasına, sonuncu fa­tura kıymeti 1 milyon 200 bin liradan 2 milyon li­raya kadar olan taşıtlar için yüzde 20’yi aşama­masına karar kılındı.

Takipteki kredi hacminde artış başladı

Kredilerdeki bu düşük iştah karşısında takibe düşen kredi hacminde de artışlar görülmeye başladı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) haftalık bilgilerine nazaran, takipteki taşıt kredilerinin oranı son 5 haftada yüzde 5’in üzerinde artış kaydetti. 10 Ocak 2025 haftasında 225 milyon TL’nin üzerinde olan takipteki taşıt kredileri 7 Şubat haftasındaki bilgide 236.7 milyon TL’ye çıktığı görüldü. Böylelikle 2025 ile birlikte takibe düşen kredi hacimlerinde de artış kaydedildi.

Ticaret yapana 1 milyon lira faizsiz

Sıfır araç satışındaki düşük iştah kampanyalara da yansıdı. Ocak ayında evvelki periyoda nazaran, daralan pazar karşısında markalar da kampanyalara sürat verdi. Bilhassa ticari taşıt kredilerinde de yaşanan artış gözlerden kaçmadı. Şubat 2025’te birçok marka ferdi taşıt kredilerini marka ve modele nazaran, 300-400 bin lira hududunda 6 ve 12 ay olarak sunarken, sıfır faiz imkanı da tanıyor.

Fakat ticari tarafta işler biraz daha farklı yürüyor. Markalar ticari müşterilerine geniş kredi imkanları sunarken, hacimler tek bireyde 1 milyon liraya kadar çıkıyor. 1 milyon liralık kredi imlanı 6 aya kadar sunuluyor.