Türkiye’den yeni yapay zeka atılımı! ARF’a kuantum bilgisayar entegre edilecek
AR-GE ve inovasyon ekosisteminin temel yapı taşı olarak kabul edilen yapay zekaya yönelik çalışmalar Türkiye’de gün geçtikçe sürat kazanıyor.
Bu çalışmalardan biri de ARF’a “kuantum bilgisayar” entegre edilmesini kapsıyor. Türkiye’nin harika bilgisayarı ARF ile güçleri birleştirilecek kuantum bilgisayarın muhteşem iletken kubitlere dayalı bir mimariye sahip olması ve en az 20 fizikî süper-iletken kubit içermesiyle, bilimsel çalışmalarda yeni bir çığır açması hedefleniyor.
‘Yapay Zeka Harika Bilgisayar Yatırım Programı’
AA muhabirinin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın “2030 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi” dokümanından derlediği bilgiye nazaran, Türkiye’de data sürece ve yüksek başarımlı hesaplama kapasitesini güçlendirmek üzere “Yapay Zeka Muhteşem Bilgisayar Yatırım Programı” öncelikli olarak ele alınacak.
Bu doğrultuda atılan adımlardan birincisi yapay zeka ekosisteminin süratli gelişimini desteklemek emeliyle başlatılan Harika Bilgisayar Yatırım Programı oldu. Bununla 80 binden fazla işlemci çekirdeği, 312 GPU kartı ve 14 Petabayt yüksek başarımlı depolama alanına sahip Türkiye’nin en yüksek kapasiteli harika bilgisayarı ARF, TÜBİTAK bünyesinde devreye alınmıştı. ARF muhteşem bilgisayarı, üst düzey 40 bin dizüstü bilgisayarın sağladığı hesaplama gücüne yakın bir kapasiteyle kullanıcılara bilimsel çalışmalarda çığır açacak yeni fırsatlar oluşturdu. Artık de ARF üstün bilgisayarıyla entegre edilmek üzere bir kuantum bilgisayar alımı planlanıyor. Bu bilgisayar, harika iletken kubitlere dayalı bir mimariye sahip olacak ve en az 20 fizikî harika iletken kubit içerecek.
Üniversiteler, kamu ve özel bölümün yapay zeka teknolojileri geliştirmesi ve bunlara ahenk sağlayabilmesi ismine kıymetli bir altyapı olan ARF’ın mevcut kullanımının yaygınlaşması için yeni siyaset ve düzenekler oluşturulacak. Böylelikle Türkiye’nin yapay zeka konusunda atılım yapması bekleniyor.
Türkiye’nin üstün bilgisayarları
ARF, Türkiye’nin bilgi sürece altyapısını güçlendirmek için yüksek başarımlı hesaplama ve bilgi depolama alanı sağlayan “Türk Ulusal Bilim e-Altyapısı”nda (TRUBA) kullanıma açılmıştı. TRUBA, özel dal, kamu ve üniversitelerin gereksinim duyduğu yüksek performanslı hesaplama kapasitesi sağlıyor. Direkt sıvı soğutma teknolojisine sahip ARF sistemi, Türkiye’de iklim modelleme, biyoteknoloji, temel bilimler, tıp bilimleri üzere hesaplamalı bilimler alanında akademi, kamu ve özel bölüm araştırmacılarına hizmet veriyor, geleceğe yönelik yenilikçi tahliller geliştirilmesine imkan tanıyor.
Türkiye, TRUBA Data Merkezi ve ARF Hesaplama Kümesi ile bilimsel araştırma yetkinliklerine yeni bir boyut kazandırıyor ve global ölçekte rekabet gücünü artırıyor. TÜBİTAK bunun yanında, teknoloji ve araştırma ekosistemine, EuropHPC Programı kapsamında ortak olduğu İspanya’da kurulu MareNostrum5 altyapısına erişim imkanı sunuyor.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının dayanağıyla TÜBİTAK ULAKBİM’in ortak olarak yer aldığı Türkiye, İspanya ve Portekiz’in iştirakinden oluşan konsorsiyum tarafından kurulan ve işletilen MareNostrum5 muhteşem bilgisayarı, Kasım 2024’te açıklanan Top500 listesinde dünya sıralamasında 35’inci sırada yer aldı. MareNostrum5 sistemi EuroHPC Ortak Teşebbüsü erişim davetleri ve ulusal erişim müracaatlarıyla tüm kesimlerden araştırmacılara hizmet veriyor. ARF kümesinin ikinci faz alımı olan yeni yapay zeka kümesi ARF-ACC sistemi ise yapay zeka teknolojileriyle çalışan araştırmacılar için hesaplama kaynağı sunuyor.
İlk 7 yapay zeka fabrikasından biri…
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının takviyesi ile TÜBİTAK’ın ortak olarak yer aldığı BSC Yapay Zeka Fabrikası (BSC-AIF), EuroHPC Ortak Teşebbüsü tarafından desteklenecek birinci 7 yapay zeka fabrikasından biri olarak kabul edildi. MareNostrum5 sisteminin yapay zeka optimize muhteşem bilgisayar olarak güncellenmesiyle sanayi ve kamu yapay zeka ekosisteminin ivmelendirilmesi hedefleniyor.
