Türkiye, hızlı şarj istasyonu (DC) sayısında ilk 5 içinde yer alıyor

Avrupa e-mobilite Derneği Başkanı Haluk SAYAR

Türkiye’de 2024 yılı sonu itiba­rıyla toplam elektrikli araç sayısı 185 bin 153’e ulaştı. Yalnızca 2024 yılında satılan elektrikli araç sa­yısı 105 bin 315 oldu. Bu yıl satılan araçların yüzde 10,7’sini elektrik­li araçlar oluşturdu. Türkiye’de 2019 yılının sonlarına yanlışsız is­tatistiksel olarak takip edilme­yen elektrikli araç sayısı toplam 2 binin altındaydı. Yüklü ola­rak büyük kentlerde bulunan ve çoğunluğu süratli olmayan şarj so­ket sayısı ise yaklaşık 750 civarın­daydı. Satılan elektrikli araç mo­delleri ise epey sonluydu.

Kasım 2019’da Boğaziçi Üni­versitesi Güney Yerleşkesi öğren­ci otoparkında, Avrupa e-mobili­te Derneği (eski ismiyle AVERE Türkiye) tarafından bir e-mobi­lite şenliği düzenlendi. Festi­valde, pazarda bulunan elektrik­li araç modellerinden dördü gö­rücüye çıktı. Günümüzde en çok sayıda şarj istasyonuna sahip olan üç şarj ağı operatörü festi­val alanında bulunan çadırlarda yerlerini aldı. Şenlik alanında bulunan azınlık haricinde Türki­ye’nin kıymetli çoğunluğu yalnızca 5 yıl içerisinde e-mobilite paza­rının bu kadar büyüyebileceğini hayal bile edemiyordu.

Şarj ağındaki soket sayısı 26 bin 46’ya ulaştı

2024 yılında, elektrikli araç­lar satış oranı yüzde 10,1 olan di­zel araçlardan daha fazla satıldı. Tıpkı periyotta, elektrikli araçla­rı şarj edecek şarj istasyon ve so­ket sayıları da süratli bir artış gös­terdi. EPDK bilgilerine nazaran, 2024 yılı sonu prestijiyle şarj ağı işlet­meci lisans sahipleri, 10 bin 332 adedi süratli şarj (DC) olmak üze­re toplam 26 bin 46 soket sayısı­na (DC+AC) ulaştı. Bugün, yak­laşık 180’e yakın EPDK lisanslı şarj ağı işletmecisi faaliyet göste­riyor. Kendi araç ve filolarını şarj etmek üzere kurulan ferdi ve kurumsal gayeli AC tip şarj is­tasyon soket sayıları bu sayıya dahil değildir.

Altyapının gelişmesinde TOGG’un tesiri büyük

Toplam elektrikli araç sayı­sı 825 bin olan Norveç’in top­lam DC şarj soketi sayısından (9 bin 879 adet) daha fazla şarj so­ketimiz (10 bin 332 adet) bulu­nuyor. Bu başarıda, Türkiye’nin TOGG teşebbüsünün değerli bir et­kisi vardır. Siyaset ve mevzuat­lar, TOGG teşebbüsünün tesiriyle elektrikli araçların kullanımı­nın yaygınlaştırılmasına yönelik olarak hazırlandı ve kısa müddette teşvik düzenekleri ile yasal mevzuatlar uygulamaya sokuldu.

Bu durum, Türkiye’de daha faz­la elektrikli araç satışı ve dolayı­sıyla elektrikli araç altyapısının genişlemesi için elverişli bir or­tam sundu. Sonuç olarak pazar süratle gelişti ve büyümeye devam ediyor. En son, dünyanın en bü­yük elektrikli araç üreticisi BYD ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlı­ğı ortasında 1 milyar dolarlık ya­tırım muahedesi imzalanarak, 27 yıl sonra birinci kez yabancı bir oto­motiv üreticisi Türkiye’ye yatırı­ma geldi. Önümüzdeki devirde, diğer Çinli üreticilerin de Tür­kiye’de üretim yapmaları bekle­niyor.

Karbon emisyonlarını olumlu tarafta etkileyecek

Bu datalar ışığında, Türkiye’de elektrikli araç kullanımına şimdi yeni başlandığını söyleyebiliriz. Elektrikli araçların yaygınlaşma­sı, sırf ferdî ulaşımı de­ğil, tıpkı vakitte çevresel sürdü­rülebilirliği de olumlu tarafta et­kileyecektir. Türkiye, e-mobilite alanında değerli adımlar atarak, geçmişte düzenlenen şenlikte hayal edilen geleceği gerçeğe dö­nüştürme yolunda ilerliyor. Bu bağlamda, siyasetlerin ve yatı­rımların devam etmesi, elektrikli araçların benimsenmesini daha da hızlandıracak ve Türkiye’nin otomotiv kesiminde büsbütün yeni bir periyoda girmesine taban hazırlayacaktır.

2030’da yılda 420 bin elektrikli araç satılacak

Elektrikli araç satışları Türkiye’de artmaya devam edecek. Bu artışı destekleyen kıymetli noktalar ortasında; elektrikli araçlara tanınan ÖTV dayanağı, elektrikli araçların içten yanmalı motorlu araçlara nazaran daha ekonomik yakıt ve servis bedellerinin düşük olması, sessiz, konforlu ve daha teknolojik olmaları, elektrikli araçların yaygınlaşmasıyla olumsuz önyargıların kırılması ve daha çevreci bir ulaşım aracı olmaları bulunuyor. Ayrıyeten, şarj istasyon sayılarının kâfi olması da değerli bir faktördür.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 2022 yılında hazırlanan Mobilite Araç ve Teknolojileri Yol Haritası, Türkiye’de elektrikli araçların gelişimine dair düşük, orta ve yüksek olmak üzere üç farklı senaryo içeren bir projeksiyon oluşturmuştur. 2025 yılı prestijiyle, yıllık elektrikli araç satışının 120 bin adet ve toplam elektrikli araç stokunun 270 bin adet olacağını öngören orta büyüme senaryosuna şimdiden ulaşılacağı söylenebilir. Şayet bu orta büyüme senaryosu devam ederse, 2030 yılında yıllık elektrikli araç satışının 420 bin adet ve toplam elektrikli araç stokunun 1,6 milyon adet olacağı varsayım ediliyor.