Türk tedarik sanayisi Romanya’ya üs kurdu
Recep ERÇİN
Yıllar önce Koç Topluluğu şirketlerinden Arçelik’in satın aldığı Arctic beyaz eşya üretim tesisini ziyaret etmek için Romanya’ya gitmiştim. Bundan sonra birkaç sefer daha ülkeyi farklı konulardaki basın toplantıları maksadıyla ziyaret ettim.
Son ziyaretimizi ise bir küme gazeteci ile birlikte Bimed İdare Kurulu Üyesi Mustafa Mertöz’ün daveti üzerine gerçekleştirdik. Bimed Piteşti’de İstanbul’daki fabrikanın küçük kopyasını kurmuş. Romanya’ya tesis kurma niyeti ise Almanya başta olmak üzere Avrupalı müşterilerin ‘Üretiminizin bir kısmını daha yakına Avrupa Birliği sonları içine getirin’ tavsiyesi üzerine olmuş. Nitekim pandemi devrinde bu kararın yararı görülmüş.
Ülkeden ithalat destekleniyor
Piteşti’de yalnızca Bimed yok. 47 kişinin çalıştığı üretim tesisine yol alırken etrafta birçok tanıdık Türk firması gördük. İşte bunlardan kimileri; Farplas, Opsan, Yıldız Entegre, Martur. Bir de Garanti BBVA var. Bizim firmalar Romanya’da İspanyol sermayeli Türk bankası ile çalışmayı tercih ediyor. Mustafa Mertöz’ün verdiği bilgilere nazaran ülkedeki en büyük yabancı yatırımcı Türkler. Romanya’nın stratejik bir bölge olduğunu lisana getiren Mertöz, “İmalat yapmak büyük bir avantaj. Zira Avrupalı büyük ülkeler yeni üyelerden yapılan ithalatı destekliyorlar. O da Türk şirketlerini buraya çekiyor” dedi.
Bankalar sanayicinin yanında
Romanya’da kredi mevduat makası Türkiye’nin tersine mevduat lehine yüksek olduğundan bankaların kredi vermekte daha istekli olduğunu belirten Mustafa Mertöz, “Bankalar iş yapana önemli destekler sağlıyor. Bankalar sanayicinin yanında. Önemli bir sanayi kültürü var. Geçmiş devir performansı olunca bankaların da firmaya bakışı inanç manasında çok değişiyor. Birçok bankada yöneticiler Türk. En büyük bankanın genel müdürü Türk. Burada bankacılar Türkiye’den farklı davranıyorlar, zira kültür farklı” sözlerini kullandı.
Piteşti’deki tesiste ürettikleri kablo rakorlarını başta İngiltere ve Almanya üzere ülkeler olmak üzere Avrupa içlerine ihraç ettiklerini anlatan Mustafa Mertöz, şu bilgileri paylaştı: “Burada asgari fiyat 700 dolar. Biz ortalama bin dolar fiyat veriyoruz. Türkiye’de de bu türlü. 3 bin metrekare kapalı alan 20 bin metrekare arsa olmak üzere o periyot 7 milyon euro yatırımla burası kuruldu. 2019’da fabrikayı açtık. Tüm finans ve kalite sistemi Türkiye’den yönetim ediliyor. Burada çalışanlar iş sadakati konusunda düzgünler. İşçide görgü var. Genel müdürümüz bayan. Ciro 2 milyon euro ile başladı. Geçen seneyi 5.3 milyon euro ile kapattık. Bu sene 6 milyon euro olur.”
Doğu Avrupa’da böylesi yok
AB firması olmalarının müşteriler için önemli garanti sağladığını ve alıcıların Türkiye’deki siparişlerden farklı olarak KDV’yi peşin ödemek zorunda kalmadığını da kelamlarına ekleyen Mustafa Mertöz, “Burada 100’e yakın eser yapılıyor. Genelde elektrik kesimine çalışıyoruz. Doğu Avrupa’da Bimed gibisi bir firma yok. Güç altyapısının daha evvelden kurulmuş olması sayesinde pazar oturmuş. Avrupalılar pazarda hakim; Almanya, Fransa, İtalya… Makinelerde duruş müddeti de burada çok az. Makine yatırımımız 4 milyon euro kadar” diye konuştu.
