Türk rüzgâr endüstrisi her yıl en az 2000 MW YEKA bekliyor

Enerji Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği Yönetim Kurulu Lideri Alper KALAYCI

Türkiye rüzgar enerji­si bölümü 2024 yılını, 12 bin 864 MW kurulu güçle kapattı. Kelam konusu sayı bu yı­lın birinci yarısı prestijiyle 13 bin 400 MW mertebesine erişti. Dal geçen yıl yalnızca 1058 MW kuru­lu güç artışı sağlamıştı. Farklı bir tabirle dalın potansiyelinin hayli altında kalan güç artışın­dan kelam ediyoruz.

Öte yandan, 2025 yılının Ocak ayında alınmaya başlanan bin 200 MW büyüklüğündeki Yeni­lenebilir Güç Kaynak Alanları (YEKA) müracaatları ile 2025 yı­lına optimist bir başlangıç yapan kesim, her yıl en az 2 bin MW YE­KA yarışı yapılarak, sonucu­nun açıklanmasını ve projelerin alana inmesini bekliyor. Ener­ji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yapılan YEKA yarış­ması ile bölüme en az 1.2 milyar dolar meblağında yatırım yapılaca­ğını öngörüyoruz.

Ancak, geride kalan 2.5 yılda, YEKA yarışı yapılmaması sonucunda rüzgar gücü kesimi kan kaybına uğ­radı. Yapılan son ihale ise Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ta­rafından gayet başarılı bir biçimde yönetildi, ihalenin şeffaf ve plan­landığı üzere gerçekleşmesi bizleri ayrıyeten motive etti. Bu gösterilen muvaffakiyetin devamının gelmesi ise kesim açısından itimat duygusu­nun pekişmesini sağlayacak.

Bir türbinde 8 bin kesim ve komponent bulunuyor

Öte yandan, rüzgar enerjisi­nin de içinde bulunduğu yenile­nebilir güç bölümü, ana ve yan endüstride faaliyet gösteren yüz­lerce firmasıyla kayda kıymet bir iktisadın doğmasını sağlıyor. YEKA yarışları kazanan yatı­rımcılarla birlikte devasa bir de­ğer zincirini söz ediyor aslın­da. Bu kıymet zincirinin ulusallık kaidesiyle beslenmesi ise epeyce yerinde bir karar. Yani bölüme; yerlilik oranı yüksek türbin kul­lanma zaruriliği getirilmesi Türkiye’nin rüzgâr gücü sana­yiine nitelikli bir katkı sağlaya­cak. Zira rekabet gücü yüksek, teknolojiye dayalı bir endüstriyel üretim hedefliyorsak ulusallaşma ataklarıyla sanayicileri destek­lemeliyiz.

Yazımın başında da vurguladı­ğım üzere dalda faaliyet göste­ren tüm firmalar, her yıl en az 2 bin MW ölçeğinde YEKA yapıl­masına yönelik beklenti içinde. Teklifimiz, önümüzdeki 4 yıllık YEKA takviminin aşikâr olması ve bakanlığımız tarafından yerli ve yabancı yatırımcılara ilan edil­mesi tarafında. Tarihleri bugün­den netleştirirsek, yatırımcıla­rın önlerini görmeleri ve planla­ma yapmaları mümkün olacak. Bir rüzgâr türbini yaklaşık 8 bin kesim ve komponentten oluşuyor. Ülkemiz 2.5 sene üzere çok uzun bir müddet YEKA müsabakası yapma­dı ve dal adeta bekleme duru­muna geçti.

YEKA, yabancı yatırımcının da iştahlı olmasını sağlar

Yeniden YEKA projelerinin başlamasını şöyle özetlemek ge­rekiyor; kesim adeta silkelenip, harekete geçti. Açıkçası bir heye­can dalgası dalın tüm paydaş­larını sarmış durumda. Şayet bu projelerin devamlılığı sağlanır­sa rüzgâr gücü bölümündeki üreticiler, gelecek planlaması ve yeni yatırımlar için önlerini daha güzel görmüş olacak. Yabancı yatı­rımcının da bu aksiyonu olumlu değerlendireceğini ve yeni yatı­rımlar için iştahlı olacağını düşü­nüyoruz.

Son olarak Türkiye’nin 2035 yılı için revize edilen ve 120 bin MW’a çıkarılan rüzgâr ve güneş enerjisi kurulu güç gayesine, doğ­ru planlama ile ulaşacağını dü­şünüyorum. Türkiye’nin rüzgâr gücünde potansiyelinin yük­sek olduğu bir gerçek. Her yıl 2 bin 500 ila 3 bin MW rüzgâr ener­jisinin rahatlıkla devreye alına­bileceği bir görünüm kelam konusu. Böylesi bir atak ile iç pazarın daha cazip hale geleceği unutul­mamalı.

Tüm bunların yanı sıra karasal rüzgâr santralleri dışın­da; Türkiye’nin 2035 yılında, 5 bin MW büyüklüğünde deniz üs­tü rüzgâr gücü maksadı var. Bu alanda da ihale süreçlerinin en kısa vakitte başlaması gereki­yor ki istek edilen gayelere sek­törümüz ulaşabilsin.

Çandarlı Limanı, DRES üretimi için kurgulanabilir

İzmir’de rüzgâr sanayiinde faaliyet gösteren firmalar, Türkiye’deki rüzgâr sanayisi cirosunun yüzde 85’ini meydana getiriyor. Demek ki İzmir, deniz üstü RES’lerin (DRES) üretiminde faal olabilir.

Çandarlı Limanı ve geri besleme alanının DRES’lerin üretimine odaklanan bir yapı ile kurgulanması, Türkiye’nin bu alanda dünyanın en kıymetli üretim ve ihracat merkezi olmasını sağlar. Bölüm olarak Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın bu vizyonuna inanıyor ve sonuna kadar destekliyoruz. Bu yatırımların istihdam boyutunda da ülkemize büyük paha sağlayacağını her fırsatta vurguluyoruz. Pek çok dala sipariş veren büyük bir sisteme sahip DRES’ler, karasal RES’lere nazaran on kat fazla istihdam sağlayabiliyor.

Bununla birlikte Türkiye’nin tersane bölümünde dünyanın en ileri ülkeleri ortasında yer alması, DRES’lerin tüm ekipman üretimleri ve montajında, ithalata bağımlılığını azaltıcı etkenler ortasında yer alıyor. Bu avantaj, DRES yapılacak tüm tesislerin mühendislik hesaplarının, dizaynlarının, Ar-Ge’lerinin ve inşaatlarının büsbütün Türk şirketlerinin imkânları ile yerli olarak yapılmasını mümkün hâle getiriyor.