TÜRİB’deki günlük işlem hacmi 3,4 milyarı aştı
Tarım eserlerinin süreç gördüğü Türkiye Eser İhtisas Borsası (TÜRİB) Elektronik Eser Senedi (ELÜS) günlük süreç hacmi rekorunu katladı. 2024 yılında işlem hacminin 66,6 milyar liraya ulaştığını söyleyen TÜRİB Genel Müdürü Ali Kırali, 2024 yılını kıymetlendirdi ve 2025’e ilişkin maksatlarını paylaştı.
TÜRİB için geçen yılın eser ihtisas borsacılığında yenilikçi tahliller, milletlerarası işbirlikleri ve dijital dönüşümün hızlandığı bir dönem olduğuna işaret eden Kırali, faaliyete geçişinin 5’inci yılını kutlayan TÜRİB’in, tarım emtiası ticaretinin derinleşmesine, sürdürülebilir besin güvenliğinin güçlendirilmesine ve finansmana erişimin kolaylaştırılmasına yönelik kıymetli adımlar attığını anlattı. Kırali, piyasanın 5 yıllık faaliyet devrinde süreç hacminin arttığını da söz ederek 248 milyar lirayı aştığını vurguladı.
31 kat artış gösterdi
TÜRİB ELÜS Piyasası’nda yapılan süreç hacmine de işaret eden Kırali, şu tabirleri kullandı: “TÜRİB ELÜS Piyasası’nda 2024 yılında süreç hacmi 66,6 milyar lira oldu. Piyasanın 5 yıllık faaliyet devrinde ELÜS işlem hacmi, TÜRİB’den evvelki 5 yıllık hacme nazaran 31 kat artarak 248,6 milyar liraya ulaştı. Günlük piyasa süreç rekoru, 2024’te yeni düzeylere taşındı.
Geçen yıl 4 Ağustos’ta 2,6 milyar lira olarak kaydedilen günlük süreç hacmi rekoru, 8 Ağustos’ta 3,45 milyar liraya yükseldi. Süreç hacmine nazaran sırasıyla buğday, mısır, arpa, Antep fıstığı, baklagiller, fındık, kuru kayısı, pamuk, zeytin ve yağlı tohum dahil 17 farklı eser ELÜS’ü süreç gördü. Ticaret Bakanlığının kalite kriterlerini yayımlaması sonrasında kanola ve beyaz peynir de TÜRİB’de süreç görebilecek eser yelpazesine eklendi.”
Aracılı yapıya geçiş tamamlandı
Ali Kırali, ELÜS Piyasası’nda aracılı yapıya geçiş hazırlıklarının tamamlandığına dikkati çekerek, “Aracılı yapıda faaliyet gösterecek Eser Piyasası Aracı Kurumları (ÜPAK) aracılığıyla gerçekleştirilen süreçlerden doğan yükümlülüklerin zamanında yerine getirilmesine yönelik teminat sistemleri oluşturuldu.
Ürün ihtisas borsacılığı ekosistemine ÜPAK’ların entegrasyonu kapsamında Takasbank, Merkezi Kayıt Kuruluşu, sermaye piyasası aracı kurumları, bankalar, Toprak Mahsulleri Ofisi, lisanslı depolar ve data dağıtım şirketleri ile çalışmalar yürütüldü. Aracılı sisteme geçişle ÜPAK’lar ve ortakları, eser ihtisas borsasının çiftçiye erişimini, verimliliğini ve etkinliğini kıymetli ölçüde artıracaktır.
Bu dönüşüm, piyasa iştirakçilerine sunulan katma bedelli hizmetleri nitelik ve nicelik olarak artıracaktır” sözlerini kullandı. Milletlerarası işbirlikleri kapsamında Çekya ve Pakistan eser ihtisas borsaları ile işbirliği anlaşmaları imzalandığını belirten Kırali, böylelikle, ziraî emtia ticaretinde milletlerarası standartların yaygınlaştırılması ve yeni finansal eserlerin geliştirilmesinin hedeflendiğini söyledi.
Kapasite 18 milyon tona ulaşacak
Ali Kırali, TÜRİB’de süreç gören eserlerin saklandığı, eser borsacılığının ve besin arz güvenliğinin temel direği olan lisanslı depoların 225 lisanslı işletme, 49 vilayet, 144 ilçe, 306 farklı lokasyonda 12,2 milyon ton üzeri saklama kapasitesiyle hizmet verdiğine işaret ederek, “TÜRİB faaliyete geçtiğinde 4 milyon ton civarı olan saklama kapasitesi, 3 katın üzerinde artarak Türkiye hububat rekoltesinin yaklaşık yüzde 30’unu saklama kapasitesine ulaştı. Orta vadede bu kapasitenin 18 milyon tona ulaşması hedeflenmektedir” dedi.
Vadeli süreç piyasası devreye giriyor
TÜRİB AR-GE Merkezi tarafından yürütülen Teknolojik Dönüşüm Projesi kapsamında, ELÜS ve ziraî eser endekslerine dayalı vadeli süreç kontratlarını sürece açmaya yönelik çalışmaların geçen yıl başlatıldığına dikkati çeken Kırali, 2025’te vadeli süreç piyasasının devreye alınmasının hedeflendiğini kaydetti.
