Toprağın altında uyuyan servet: 600 milyar dolarlık altın

Nagihan KALSIN

Türkiye’nin altın üretimi­nin 2024 yılında 32,2 tona gerilediğini belirten Altın Madencileri Derneği Başkanı Ha­san Yücel, bunun da son beş yılda 10 tonluk bir kayba işaret ettiğini lisana getirdi. Yücel, “2020 yılında 42 tonla Cumhuriyet tarihinin re­korunu kıran üretim, sürdürüle­bilir bir düzeye taşınamadı. Üre­timdeki bu düşüş kabul edilemez.

Dünya altın fiyatları doruktayken bizim üretimde gerilememiz, po­tansiyelimizi değerlendiremedi­ğimizi gösteriyor. Türkiye’de birtakım madenlerin faaliyetlerinin geçi­ci durması üretimin düşmesinde büyük etken lakin bu yalnızca eko­nomik değil, stratejik bir kayıp” sözlerini kullandı.

Türkiye’nin toplamda 6 bin 500-10 bin ton ortasında altın re­zervine sahip olduğunun varsayım edildiğini ve bu rezervlerin de­ğerinin yaklaşık 397 – 611 milyar dolar ortasında değiştiğine dikkat çeken Yücel, “Ancak bu devasa potansiyel, gereğince değerlen­dirilemiyor. Rezervimiz büyük, lakin üretimimiz küçük. Güzel bir planlamayla 100 ton altın üret­mek mümkün” dedi.

“Altın ithalatı, ekonomik yük ve stratejik risk”

Türkiye’nin yıllık altın ihtiya­cının 160 ton düzeyindeyken, 2024 yılında yerli üretimle yal­nızca 32,2 tonluk kısmının kar­şılanabildiğini belirten Yücel, “Aradaki 127,8 tonluk açık, itha­lat yoluyla kapatılmak zorunda. Bu durum, Türkiye’ye her yıl mil­yar dolarlık fatura çıkarıyor. Al­tın ithalatına dayalı bir ekono­mi sürdürülemez. Cari açığın bü­yümesine neden olan bu tabloyu değiştirmek için yerli üretimi ar­tırmamız şart” dedi.

Merkez Bankası’na nazaran, 2023’te nakdî olmayan altın it­halatının evvelki yıla nazaran yüz­de 46,9 artarak 30 milyar dolarla bugüne kadar ulaşılan en yüksek yıllık seviyeye çıktığına dikkat çe­ken Yücel, “Bu sayı, altyapı ya­tırımları açısından devasa bir fır­sat maliyetine işaret ediyor.

Altın ithalatına harcanan bir yıllık 30 milyar dolarla, isterseniz İstan­bul’daki üçüncü köprü üzere 6 bo­ğaz köprüsü, isterseniz 2,7 İstan­bul Havalimanı, 1,5 Akkuyu Nük­leer Santrali, 1.500 km süratli tren sınırı, 30 büyük baraj ve hidroe­lektrik santrali inşa edilebilirdi.

Ortalama bir devlet üniversitesi­nin maliyeti 200 milyon dolar. 30 milyar dolar ile bir yılda 150 üni­versite inşa edilebilirdi. Büyük bir kent hastanesinin maliyeti 1 mil­yar dolar. 30 milyar dolar ile 30 şe­hir hastanesi yapılabilirdi. Listeyi daha uzatmaya gerek yok, kısaca bu parayı yerli üretimle ülkemiz­de tutabilir, stratejik yatırımlara dönüştürebiliriz” diye konuştu.

Altın üretiminde karşılaşılan bürokratik mahzurların dalı ya­vaşlattığını kaydeden Yücel, “Bu­gün bir teşebbüsçü, altın madencili­ğine yatırım yapmak istese, uzun ve karmaşık müsaade süreçleriyle bo­ğuşuyor. Bu süreçler, yatırımcı­ların yüreğini kırıyor. Şayet bu mahzurlar kaldırılmazsa, mevcut yatırımlar bile sürdürülebilir ol­maktan çıkacak ve yerli altın üre­timindeki düşüş devam edecektir. Onun için bir an evvel yatırım orta­mını güzelleştirecek somut adımlar atılmalıdır” ikazında bulundu.

Yücel: Altın üretiminde 100 ton maksadı hayal değil

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, en fazla katma bedele sahip eserlerin başında gelen altın üretimini 100 tona yükseltilmesine ait amacının hayal olmadığını da vurgulayan Yücel, “Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Cumhurbaşkanımızın 100 ton amacını gerçekleştirmek için büyük bir uğraş gösteriyor.

Ama başka ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının bu gaye doğrultusunda güzel organize olduklarını söyleyemiyoruz. Halbuki 100 ton altın üretimi hayal değil. Üreticilerin önü açılırsa, birkaç yıl içinde bu düzeylere ulaşabiliriz. Böylelikle hem cari açık azalır hem de ekonomimize on milyarlarca dolar kazandırırız” dedi.

“İthalata dayalı model sürdürülemez”

Altın ithalatına dayalı ekonomik modelin sürdürülemez olduğunu belirten Yücel, “Eğer üretimimizi artırmazsak, dışa bağımlı bir iktisat içinde kaybolmaya devam ederiz. Halbuki bu potansiyeli değerlendirirsek, cari açığı azaltabilir, bu milyarlarca doları eğitim, sıhhat ve altyapı üzere alanlara aktarabiliriz” davetinde bulundu.