TİM Başkanı Gültepe: En büyük sıkıntı şu an kârlılık problemi
TİM Başkanı Mustafa Gültepe, son ihracat bilgileri ışığında 2024 yılının değerlendirmesini yaptı ve her ay farklı bir bölümün artı ihracata imza attığını söyledi: “En büyük meşakkat şu an kârlılık sorunu. Özellikle emek ağır bölümlerde maliyetin altında işi kapatmamak, müşteriyi kaybetmemek için siparişler alınıyor. Her bölüm için değil tahminen fakat bu sorun 27 bölümün yarısında bulunuyor. Kârlılıklarla ilgili büyük bir sorun var. Fiyat vermede, gelecekle ilgili fiyatlamada badireler var. Zira gitgide döviz öngörüsü olmadığı için bu sorun oluyor.
2024’ün başında OVP’nin sonuçlarında yıl sonu doları 40-41 TL civarında bekleniyordu lakin sanırım yıl sonunda 35’e bile gelmeyecek, makas çok fazla açık. 10 ayda döviz artışı yüzde 15, enflasyon en az yüzde 36’da. Ortada 2 kat fark var. Önümüzde 2 ay daha var. Yalnızca kredi maliyetleri bile firmalara ziyan yazdırıyor zati. Nakidi fazla olan işletmeler bu manada kısmen avantajlı oluyor. En büyük sorun nakit idaresi, likidite idaresi ve kârlılık. 2025’in birinci çeyreğindeki kurumlar vergisi açıklandığı vakit çok daha güzel bir formda ortaya çıkar.”
İş gücü ithalatını hayata geçiren dallar var
Mustafa Gültepe, dallardaki istihdam sayılarına değinirken, hazır giysi ve dokumada 200 binin üzerinde bir iş gücü kaybı olduğuna dikkati çekti: “Çoğu dalda liderlerimiz ‘dışarıdan, farklı ülkelerden, farklı bir biçimde iş gücünü ithal etmeye başlayalım’ önerisi sunuyor. Üretim tarafında çalışmak istemeyenlerin birden fazla hizmet bölümüne geçti. EYT’den ötürü ayrılıp çalışmak istemeyen ve onların yerine gelemeyen eksik iş gücümüz var. İş gücü ithalatını şu an hayata geçiren bölümlerimiz de var, bunu öneren liderlerimiz da var. Bakanlığımızla bu bahiste çalışmamız gerektiğini düşünüyorum. Şayet bu formda giderse bilhassa emek ağır olan bölümlerde daha fazla sorun yaşanır ki yaşıyoruz. Malatya’da tesisim var, sarsıntı sonrası birtakım ezalar yaşandı lakin şu an alacak eleman bulamıyoruz. Yüklü o bölgede minimum fiyat veriliyor. Beşerler üretimde çalışmak, meslek öğrenmek yerine hizmet kesimini daha fazla tercih ediyor. Bu türlü bir trend var.”
Nerelerden personel alınabileceğine yönelik bir soru üzerine Gültepe, “Bu hususla ilgili Bakanlıkla birlikte planlı bir çalışma yapılması gerekir. Bu mevzuyu liderlerimiz ve bölüm temsilcileri artık konuşuyor, zira zordalar. Bu uygulamayı başlatanlar da var. Mesela bu toplantıda liderlerden biri bunu lisana getirdi, eleman bulamadığı için Özbekistan’dan 10-15 tane elemanı getirip fabrikanın imkanlarını sunarak, lojman vererek istihdam sağlamaya başladı. Üretimi durduramayız. İşsizlik dışında Türkiye’de iş beğenmeme sorunu var, gençler güç işleri değil, masabaşı işleri tercih ediyor” sözlerini kullandı.
“Aralıkta ufak bir faiz indirimi yapılabilir”
TİM Başkanı Gültepe, faiz indirimine ait beklentilerinin sorulması üzerine, şu değerlendirmelerde bulundu: “Yaklaşık 6-7 aydır yüzde 50 faizle devam ediyoruz. Ben artık bunun yavaşlaması gerektiğini, yavaş yavaş her şeyin denetim altına alındığını düşünüyorum. Aksi takdirde enflasyonu düzeltip, faizleri aşağı indirmeye başladığımız vakit sanayi çok güç kaybetmiş olabilir. O gücü kaybetmeden bu kararı alabilmek kıymetli. Bununla ilgili TCMB’nin önümüzdeki periyotlarda karar alacağını düşünüyorum. Bana nazaran aralıkta, 2025’e başlamadan önce ufak bir faiz indirim hareketi yapılabilir.”
Asgari fiyat zammı
Asgari fiyata dair fikirlerini paylaşan Gültepe, “2024’e başladık başlayalı rekabetçiliğimiz düştü. Türkiye, hem üretimde hem tüketimde kıymetli bir ülke oldu. Bütün dengeyi yalnızca taban fiyatın artması biçiminde değil, para siyaseti ve ekonomik siyasetleri da kapsayacak halde bir harman yaparak sağlayabiliriz. Çalışan da bizim, firmalarımız da bizim. Türkiye’de rekabetçilik gücünü elde tutabilecek bir sayının ortaya konulması gerekiyor. Birinci başta fiyat artışları ile daima birlikte uğraş etmemiz, fahiş fiyatlarla eser satanları deşifre etmemiz gerekir” halinde konuştu.
