TEPAV: Yabancı yatırımlar 2024’ün son çeyreğinde sert düştü
Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV), 2024 yılı dördüncü çeyreğine ait Direkt Yatırımlar Bültenini yayımladı. Bültene nazaran, yabancı yatırım cephesinde dikkat çeken bir gerileme yaşandı.
2024’ün dördüncü çeyreğinde kurulan yabancı sermayeli şirket sayısı, geçen yılın birebir devrine nazaran yüzde 30,8 azaldı. Düşüş tüm faaliyet kümelerini etkilerken, anonim şirketlerde en çok yatırım bilgisayar programlama, limited şirketlerde ise toptan ticaret alanında yapıldı.
Net yatırım girişi yüzde 35,6 azaldı
Dönem içinde direkt yabancı yatırım girişleri 3,7 milyar dolar, yurt dışına çıkan yatırımlar ise 2,4 milyar dolar oldu. Böylelikle net direkt yatırım girişi 1,3 milyar dolara gerileyerek bir evvelki yıla nazaran yüzde 35,6 düşüş gösterdi. Gayrimenkul alımları hariç tutulduğunda ise net giriş sadece 688 milyon dolar olarak kaydedildi.
Yabancılara konut satışında da düşüş
Yabancı uyruklulara yapılan konut satışları da düşüş trendini sürdürdü. Satışlar bir evvelki yıla nazaran yüzde 3,3 gerileyerek 6 bin 583 adede düştü. Bu satışların yüzde 35,8’i İstanbul’da, yüzde 32,8’i Antalya’da gerçekleşti. En çok konut satın alan yabancılar sırasıyla Rusya (1.232), İran (611) ve Ukrayna (477) vatandaşları oldu.
En fazla yatırım imalat sektöründe
Yatırım tercihlerinde imalat bölümü yüzde 34,5’lik oranla birinci sırada yer aldı. Onu yüzde 25,3 ile toptan-perakende ticaret dalı izledi. İmalat bölümünün hissesi geçen yıla nazaran azalırken, ticaretin hissesi yükseldi.
Almanya ve Hollanda birinci sırada
Ülke bazlı dağılıma bakıldığında, direkt yatırımların yüzde 43,9’u Almanya ve Hollanda kaynaklı gerçekleşti. Ayrıyeten ABD, İrlanda ve İsviçre, Türkiye’ye yatırımını değerli ölçüde artıran ülkeler oldu.
Ancak genel tabloya bakıldığında, bütün ülkelerin Türkiye’de kurduğu şirket sayısında düşüş yaşandı. Tekrar de İran ve Almanya ortaklı şirketler birinci sıralarda yer aldı. İstanbul, yüzde 60,2’lik oranla yabancı şirketlerin merkezi olmayı sürdürdü.
Türk yatırımcıların gözü dışarıda
2024’ün dördüncü çeyreğinde Türkiye’den yurt dışına yapılan direkt yatırımlar içinde gayrimenkul bölümü öne çıktı. Bilhassa Cezayir’e yapılan yatırımlar sıfırdan 150 milyon dolara yükselirken, Kazakistan, Özbekistan ve Yunanistan’a yatırımlar da katlanarak arttı.
Ayrıca, Türkiye’de yerleşik şahısların yurt dışından gayrimenkul alımlarındaki artış da dikkat cazip düzeylere ulaştı. 2017-2021 devrinde çeyreklik ortalama 255 milyon dolar olan alımlar, 2022’de 505 milyon, 2023’te 1,4 milyar, 2024’te ise 2 milyar dolara yükseldi.
