TEMU’ya erişim engeli gündemde
Nagihan KALSIN
Ticaret Bakanlığı’nın, 1 Nisan’da yürürlüğe giren “Uzaktan Bağlantı Araçları Yoluyla Piyasaya Arz Edilen Eserlerin Piyasa Nezaret ve Kontrol Yönetmeliği” kapsamında, yurtdışı menşeli satıcı ve platformlara Türkiye’de yerleşik bir temsilci bulundurma yükümlülüğü getirildi.
Söz konusu yasal zorunlulukla, hem tüketicinin mağduriyet yaşamaması, hem halk sağlığını tehdit eden eserlerin piyasaya girişinin engellenmesi ve hem de tüketicinin e-ticaret platformlarından satın aldığı bir eserde sorun yaşaması halinde bir muhatap bulması gerektiği belirtiliyor.
Ancak 1 Nisan’da yayımlanan yasal düzenlemeye rağmen, en fazla alışveriş yapılan e-ticaret platformlarından Çin merkezli Temu’nun da şimdi temsilcilik açmadığı, Ticaret Bakanlığı’nın da Türkiye’ye eser satışı yapan, lakin temsilci atamayanlar ithalatçı e-ticaret platformlarına yönelik harekete geçtiği öğrenildi. Bunun üzerine yönetmelik kapsamında, ortalarında Temu’nun da bulunduğu platformlara erişimin engellenmesi için çalışmaların başladığı belirtildi.
Bu kapsamda yönetmeliğe uymayan satıcılara erişim engeli uygulanacak. Şikayet, ihbar ve kontrol sonuçlarına nazaran e-ithalat sürecinde eser bazlı denetim de devreye alınacak. Temsilcilik eksikliği, eser meselelerinde muhatap bulunamamasına neden oluyor. Birebir vakitte tanıtım ve eser içeriklerine yönelik kontrol yapılamıyor, gümrüklerde ise sıhhat denetimleri yetersiz kalıyor. Bu da kansorejen ve riskli eserlerin kontrolsüzce ülkeye girişine yol açıyor.
21 milyon gönderi, 200 bin beyanname
2024’te yurtdışından gelen yaklaşık 21 milyon kargonun her biri için beyanname düzenlenmesi gerekirken, evrakların büyük kısmının eksik olduğu tespit edildi. Gümrüklerde bu gönderiler için günde yaklaşık 200 bin beyanname kontrolü gerekiyor. Lakin mevcut altyapı ve insan kaynağı bu yoğunluğu karşılamıyor. Yalnızca Türkiye değil, dünya genelinde sistem yetersiz kalıyor.
En geç 48 saatte karar verilecek
Ticaret Bakanlığı, mevzuata aykırı platformlar ve eser linklerinin kapatılması için Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK)’ya başvuracak. BTK, erişim pürüzü talebini Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne iletecek. Karar, 24 saat içinde sulh ceza yargıcının onayına sunulacak. Hakim, erişim kararını en geç 48 saat içinde verecek. Erişimi engellenen satıcılar, 7 gün içinde mahkemeye itiraz edebilecek.
