Teknoloji nedeniyle 5 kişiden biri işsiz kalmaktan korkuyor  

Jülide Y. GÜRDAMAR

Son devirde, yapay zekâ, teknoloji, dijital dönüşüm hepimizin lisanında. Şir­ketler kendilerini dijital dönü­şüme hazırlarken, bireyler de teknoloji konusunda her geçen gün kendilerini geliştirmeye ça­lışıyor. Yapay zekâ ise hem he­yecan verici hem de korkutuyor. KONDA’nın yaptığı araştırma­ya nazaran, çalışanlar da teknoloji­ye çekimser davranıyor.

Genç Yönetici ve İş İnsanları Derneği (GYİAD) ve KONDA Araştırma işbirliğiyle ‘Dijitalleşen Dünya­da Aranan Nitelikli Eleman Fır­satı’ probleminin derinlemesine tahlil eden rapora nazaran, tekno­lojinin çalışma hayatına ve in­san ömrüne tesirinin olumlu yansıyacağı düşünülse de her 5 şahıstan 1’i dijitalleşme sebebiy­le gelecekte işsiz kalabileceğini düşünüyor.

Dijitalleşen dünyada orta ele­man sorununun incelendiği rapor, dijitalleşmeyle olan iliş­kinin teknoloji kaynaklı işsizlik kavramı üzerinden ele alındı. Ra­por, toplumun bu bahiste olduk­ça dertli olduğunu ortaya koyu­yor. Toplumun yüzde 35’i almış olduğu eğitimin yaptığı işte ge­lecekte yetersiz kalacağını, her 4 şahıstan 1’i teknolojik gelişmeler münasebetiyle okulda aldığı eğitimin geçersiz olacağını düşünüyor.

Her 5 bireyden 1’i teknolojinin ge­lişmesiyle mesleğinin büsbütün ortadan kalkacağını düşünüyor. GYİAD İstihdam Çalışma Kümesi önderliğinde yapılan çalışmada başta üretim bölümü olmak üze­re kronik hale geldiği varsayılan aranan nitelikli eleman sorunu­nu ortaya çıkaran sebepler, mes­leki eğitim ve teknoloji kaynak­lı işsizlik algısı üzerine bilgiler araştırıldı. Araştırma için, mes­leki öğrenciler, çalışanlar ve işve­renler ile derinlemesine görüş­meler yapıldı.

İşsiz üniversite mezunları nitelikli orta eleman olabilir

“Ara eleman sorunu, genç iş­sizliğin bağlamlarından biridir” varsayımına varılan raporda, Türkiye’de mesleksel eğitimde ve ortaöğrenim seviyesinde mesleksel eğitimden yükseköğrenime ge­çişte meselelerin mevcut olduğu belirtiliyor. Daha güzel ömür stan­dardı beklentisiyle gençler beyaz yakalı olarak tanımlanan mes­leklere yöneliyor. Raporda, teklif olarak, mesleksel eğitimle kısa va­dede kapanmayacak nitelikli ara­nan eleman gereksiniminin mevcut arz ziyadesiyle karşılanması, ülke­deki işsiz üniversite mezunları­nın aranan nitelikli eleman istih­damına yöneltecek planlamala­rın kurgulanması gösteriliyor.

Ustalık gerektiren meslekler hayatımızda olmayacak

“Sizce yakın gelecekte hangi meslekler hayatımızda olmaya­cak? Sorusu sorulduğunda gelen karşılıklar; marangoz, bakırcılık, kuaförlük üzere ustalık gerekti­ren işler, personellik, bankacılık, öğ­retmenlik, çiftçilik/hayvancı­lık ve terzilik öbür geliyor.

Peki anketler ne çeşit meslekler var ol­maya devam edecek? Sorusuna ise katılanların yüzde 17’si dok­tor, diş tabibi, veterine, yüzde 11’i öğretmen, akademisyon eği­timci gibi meslekler takip ediyor. Çocuğunun istediği, keyifli oldu­ğu mesleği seçmesini isteyenle­rin oranı da yüzde 23 olarak tes­pit ediliyor. Toplumun yüzde 58’i ise çocuğunun gelecekte beyaz yakalı olmasını istiyor.

Gençler hayalimdeki iş demiyor, paraya bakıyor

“İş konusunda sizin için en değerli 2 öge hangileridir” so­rusu sorulduğunda 10 bireyden 7’isi gelir ve çıkar seçeneğini tercih ediyor. Öğrencilerin bek­lentileri genel olarak ‘düzenli ve istikrarlı bir iş ortamı olurken, iş­verenlere nazaran gençler iş beğen­miyor.

İşverenler çalışanların, fi­ziksel işe ve uzun mesai saatleri­ne evvelki jenerasyonlarda görülmediği kadar olumsuz yaklaştıklarını dü­şünüyorlar. Yeni jenerasyonun, toplumsal medya ve trendlerden etkilendi­ğini söz ediyorlar. Patronlar, “Hayalimdeki iş diye bakılmıyor, güzel para veriyor diye bakıyorlar” diyorlar. Gelecekte beyaz yakalı ve mavi yakalı çalışanlarının ya­şam standartlarının eşitlenece­ği ve beyaz-mavi yaka ayrımının manasını kaybetmeye başlayacağı öngörülüyor.

Türkiye’de ebeveynlerin kız ve erkek çocuklarını yaz tatilini de­ğerlendirmek için gönderebile­cekleri eğitim kurs ve program­larında eğilim farklılıkları bu­lunuyor. 2018 yılında kızını yaz tatilinde kuran kursuna gönder­mek isteyen ailelerin oranı yüz­de 30 iken bu ora yüzde 20’lere kadar düşmüş. Erkek çocukların oranı ise yüzde 24’ten yüzde 15’le­re kadar gerilemiş. Yaz tatilinde oğlunu çıraklık ve mesleksel eği­tim kurslarına göndermeyi tercih edenlerin oranı 6 yıl içinde 2 katı­na ulaşarak yüzde 18’e çıkmış.

“Sektörle eşgüdümlü yapılar kuracağız”

GYİAD Başkanı Mustafa Özer, “Ara elemanların çalışma hayatından beklentilerini derinlemesine tahlil ederek teknoloji kaynaklı potansiyel işsizlik problemine tahlil tekliflerini ortaya çıkarma amaçlı çalışmamızda bölümle eşgüdümlü yapılar kurmayı planlıyoruz” dedi.

KONDA Araştırma Başkanı Aydın Erdem ise “Araştırmamızda öncelikle işgücünde yer alan ve almayan şahısların mesleksel eğitim alıp almadıklarını ve kendi alanlarında çalışıp çalışmadıklarını inceledik. Bu bize orta eleman sıkıntısını dolaylı olarak somutlaştırma imkânı tanıdı. Orta eleman sorununun tahlili için ‘meslekî eğitime sahip olan ancak işgücünde bulunmayan bölümlerin potansiyel işgücü olarak değerlendirilmeleri’ üzere mikro siyaset tekliflerinden birini de böylece tespit ettik” halinde konuştu.