TCMB, Nisan Raporu’nda enflasyonun yükseldiği ve düştüğü mal gruplarını açıkladı
Rapora nazaran, yıllık enflasyon güç ve temel mal kümelerinde artarken, öbür kümelerde düşüş kaydetti. Aylık bazda fiyat artışıyla öne çıkan kümeler güç ve temel mal oldu.
Enerji kümesi fiyat artışını mesken tarifelerindeki düzenlemeyi takiben elektrik kalemi sürükledi. Milletlerarası ham petrol fiyatlarındaki düşüşün kur gelişmeleri ile büyük ölçüde dengelenmesi sonucu bir ölçü gerileyen akaryakıt fiyatları, aylık güç kümesi enflasyonunu sınırladı. Son periyotta Türk lirasında gerçekleşen kıymet kaybının tesiri, sağlam tüketim malları başta olmak üzere, temel mal fiyatları üzerinde hissedildi.
Ayrıca, giysi ve ayakkabı alt kümesinde dönem geçişine bağlı fiyat artışı evvelki yıllardan daha güçlü ve aylık temel mal enflasyonunu yükselten bir öteki öge olarak gerçekleşti. Besin kümesi fiyat artışı bir evvelki aya kıyasla yavaşlarken, bu gelişmede zerzevat fiyatlarındaki düzeltme değerli rol oynadı.
Hizmet kümesinde aylık fiyat artışı bir evvelki aya kıyasla bir ölçü yükselirken, bu gelişmede bayram tesiriyle besbelli fiyat artışı sergileyen ulaştırma hizmetleri ile kırmızı et fiyat gelişmelerinin yansımalarının hissedildiği lokanta-otel alt kümesi öne çıktı. Aylık üretici enflasyonu bir evvelki aya kıyasla yükselirken, yıllık üretici enflasyonundaki düşüş eğilimi korundu. Mevsimsellikten arındırılmış B ve C endekslerinin aylık artışları güçlendi fakat yıllık artış oranları gerilemeye devam etti.
Tüm göstergeler birlikte değerlendirildiğinde, enflasyonun ana eğiliminin nisan ayında yükseldiği izlendi.
Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, güç ve temel mal kümelerinin katkıları bir evvelki aya kıyasla sırasıyla 0,45 ve 0,35 puan artarken, hizmet, alkol-tütün-altın ile besin ve alkolsüz içecekler kümelerinin katkıları sırasıyla 0,40, 0,34 ve 0,30 puan azaldı.
Mevsimsellikten arındırılmış datalarla aylık artışlar, tüketici fiyatlarında bir evvelki aya kıyasla yataya yakın seyrederken, B ve C endekslerinde güçlendi. B endeksini oluşturan kümelerde, temel mal ve işlenmiş besinde bariz olmak üzere, fiyat artışlarının yükseldiği gözlendi.
TCMB bünyesinde takip edilen göstergeler, nisan ayında enflasyonun ana eğiliminde aylık bazda yükselişe, üç aylık ortalamalar olarak ise yataya yakın bir seyre işaret etti.
Hizmet kümesinde aylık fiyat artışı yüzde 3,00 olarak gerçekleşirken, küme yıllık enflasyonu 1,74 puan azalarak yüzde 54,60 oldu.
Yıllık enflasyon haberleşme başta olmak üzere tüm alt kümelerde geriledi
Rapora nazaran, yıllık enflasyon haberleşme başta olmak üzere tüm alt kümelerde geriledi.
Aylık bazda ise bayram tesiriyle fiyatları yüzde 5,75 yükselen ulaştırma hizmetleri dikkati çekti. Bu gelişmede, kara yolu ile şehirlerarası yolcu nakliyatı (yüzde 13,22) ve hava yolu ile yolcu taşımacılığındaki (yüzde 42,10) bariz yükselişler tesirli oldu.
Kira aylık enflasyonu, son iki aydır gözlenen zayıflama eğilimini mukavele yenileme oranındaki düşüşün de tesiriyle devam ettirerek yüzde 3,20 olarak gerçekleşti.
Ocak ayı sonrasında yavaşlayan lokanta-otel kümesi aylık enflasyonu nisan ayında hem yiyecek hem de konaklama hizmetleri kaynaklı yükseldi. Yiyecek hizmetleri üzerinde kırmızı et fiyatlarının, konaklama hizmetlerinde ise Türk lirasındaki bedel kaybının yansımaları hissedildi.
Eğitim hizmetlerinde yüzde 2,28 ile yılın başından bu yana gözlenen en düşük aylık artış kaydedildi.
Haberleşme kümesinde ise aylık enflasyon yüzde 0,38 ile ölçülü seyretmeye devam etti. Nisan ayında, temel mal kümesi fiyatları Türk lirasındaki zayıflamanın tesiriyle yüzde 3,74 artış kaydederken, küme yıllık enflasyonu 0,89 puan yükselerek yüzde 20,28 olarak gerçekleşti. Yıllık enflasyon öbür temel mallar alt kümesinde gerilerken sağlam mal ile giysi ve ayakkabı alt kümelerinde yükseldi.
Dayanıklı tüketim mallarında fiyat artışı yüzde 3,43 ile evvelki aya kıyasla değerli ölçüde güçlendi. Bu gelişmede kur geçişkenliği yüksek olan araba kalemindeki fiyat artışı (yüzde 4,68) öne çıktı.
Mobilya kümesinde da yüksek bir aylık artış (yüzde 4,42) izlenirken, beyaz eşya fiyatlarının nisan ayında görece yatay seyretmesi dikkati çekti. Son beş aydır düşüş kaydeden giysi ve ayakkabı fiyatları dönem geçişine bağlı olarak aylık bazda yüzde 6,57 ile son yıllardaki tarihi nisan ayı eğiliminin üzerinde bir artış gösterdi. Öbür temel mallarda da aylık enflasyon yüzde 2,38 ile bir evvelki aya kıyasla yükseldi.
Enerji fiyatları nisan ayında yüzde 4,32 artarken, küme yıllık enflasyonu 6,13 puan artışla yüzde 48,11 oldu.
Rapora nazaran, Son Kaynak Tedarik Tarifesi uygulaması çerçevesinde endekse günlük olarak yansıyan elektrik fiyatları, mesken elektrik tarife ayarlaması nedeniyle nisan ayında yüzde 20,80 artarken, kelam konusu ayarlamanın mayıs ayına sarkan tesirinin olacağının not edilmesi gerekiyor.
Diğer taraftan, akaryakıt fiyatları, Türk lirasındaki kıymet kaybına karşın memleketler arası ham petrol fiyatlarındaki besbelli düşüşün tesiriyle yüzde 0,36 geriledi. Bu periyotta şebeke suyu fiyatları aylık yüzde 1,66 yükseldi.
Yıllık enflasyon, işlenmemiş besin alt kümesinde düşüş kaydetti
Nisan ayında, besin ve alkolsüz içecekler kümesi fiyatları yüzde 2,01 yükselirken, bu kümede yıllık enflasyon 1,03 puan azalışla yüzde 36,09 olarak gerçekleşti.
Yıllık enflasyon, işlenmemiş besin alt kümesinde 2,51 puan düşüşle yüzde 37,06, işlenmiş besinde ise 0,39 puan yükselişle yüzde 35,35 oldu. Nisan ayında işlenmemiş besin fiyatları taze meyve (yüzde 19,84), kırmızı et (yüzde 5,92) ve yumurta (yüzde 7,19) kalemlerindeki yüksek artışa rağmen, zerzevat fiyatlarında gerçekleşen düzeltme (yüzde -17,32) kaynaklı olarak görece ölçülü seyretti.
İşlenmiş besin alt kümesi fiyatları ise nisan ayında yüzde 2,04 artış kaydetti. Bu gelişmede, büyük ölçüde ekmek ve tahıllar, katı-sıvı yağlar, konserve işlenmiş zerzevat eserleri ve şekerleme-çikolata kalemleri tesirli oldu.
Yurt içi üretici fiyatları nisan ayında yüzde 2,76 artarken, yıllık enflasyon yüksek bazın tesiriyle 1,00 puan düşerek yüzde 22,50’ye geriledi. Bu periyotta ana sanayi kümeleri prestijiyle sermaye, orta malı, dayanıksız tüketim, güçlü tüketim malı (mücevherat hariç) ve güç kümelerindeki fiyat artışları sırasıyla yüzde 3,69, yüzde 3,08, yüzde 2,78, yüzde 1,36 ve yüzde 0,61 oldu.
Aylık fiyat gelişmeleri bölümler bazında incelendiğinde ise öbür mamul eşya, metal cevherleri, kâğıt ve kâğıt eserleri, motorlu kara taşıtları ve tütün eserleri fiyat artışlarıyla öne çıkan alt kümeler oldu.
