TCMB: “İhracattaki denge, şoklara karşı direnci artırıyor”
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nda (TCMB) Yapısal Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğünde uzman yardımcıları Didem Yazıcı ve Enver Sait Kurtaran, tarafından hazırlanan “Türkiye’nin İhracat Çeşitliliği” başlıklı tahlil, Bankanın blog sayfası Merkezin Güncesi’nde yayımlandı.
Analizde, Türkiye’nin ihracat çeşitliliğinin vakit içerisindeki gelişiminin, gelişmekte olan seçili ülkelerle mukayeseli olarak incelendiği kaydedilerek, 2013- 2024 periyodunda Türkiye’nin ihracat gerçekleştirdiği farklı eser ve ürün-ülke sayısının 12 haneli GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) ayrımı kullanılarak hesaplandığı bildirildi.
Ürün sayısı 10 bin 810’a yükseldi
İhracatı yapılan eser sayısının bu devirde 10 bin 487’den 10 bin 810’a yükseldiği belirtilen tahlilde, ürün-ülke kombinasyonunun ise yüzde 40’ın üzerinde artarak 167 bin 459’dan 236 bin 864’e çıktığı, bu durumun Türkiye’nin ihracat ağının daha kompleks ve daha güçlü hale geldiğine işaret ettiği belirtildi. Türkiye ve seçili gelişen ekonomilerin ihracatındaki eser ve ürün-ülke sayılarının tüm dünyada ihracatı gerçekleştirilen eser ve ürün-ülke sayılarına oranının karşılaştırıldığı belirtilen tahlilde, ihracat yapılan eser sayısına bakıldığında 2023 yılında Türkiye’nin, dünyada ihracata bahis olan eserlerinin yaklaşık yüzde 84’ünün ihracatını gerçekleştirebildiği kaydedildi.
Analizde, kümedeki öteki ülkelere nazaran yüksek olan bu oranın 2013 yılına nazaran yüzde 4,3 arttığı söz edilerek, ihracat yapılan ürün-ülke sayısına bakıldığında Türkiye hem 2013 yılında hem de 2023 yılında kıyas kümesinde yer alan ülkelerin epeyce üzerinde bir performansa sahip olduğu belirtildi.
Çeşitlendirmede performans iyi
Her ülkenin ihracatındaki birinci 10 eser, birinci 10 ülke ve birinci 10 ürün-ülke ikilisinin toplam ihracattaki hisselerini 2013 ve 2023 yılları için hesaplandığı aktarılan tahlilde, Türkiye’nin hem eser hem ülke hem de ürün-ülke yoğunlaşmasında ilgili iki devirde de en az ağırlaşmaya sahip ülkeler arasında yer aldığı tabir edildi. Analize husus ülkelere kıyasla Türkiye’nin ihracatının muhakkak bir eser kümesine yahut ürün-ülke ikilisine yüksek derecede bağlı olmadığını, bir başka tabirle çeşitlenmedeki görece yeterli performans gösterdiği belirtilen tahlilde, her ülke için 2013-2023 devri ortalama ihracat artışında ürün-ülke seviyesinde yeni pazarların (yayılma marjı) ve mevcut pazarlardaki ihracat artışlarının (yoğunlaşma marjı) katkısının hesaplandığı söz edildi.
Analizde, ayrıyeten ihracatın dengeli dağılmasının, dış şoklara karşı direnci artırdığı bildirilerek, ihracat çeşitliliğinin değerli bir ölçüt olmakla bir arada, ihracat performansındaki genel iyileşmeyi daha âlâ ölçmek için katma kıymet ve teknoloji düzeyindeki gelişmeleri de ayrıyeten dikkate almakta yarar olduğu kaydedildi.
Merkez Bankası, Çin ile swap muahedesini yeniledi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ile Çin Halk Cumhuriyeti Merkez Bankası, ikili para takası mutabakatını yenilerken iki banka ortasında renminbi takas düzenlemelerinin tesisine ait mutabakat zaptı imzalandı. TCMB açıklamasında, TCMB ve Çin Halk Cumhuriyeti Merkez Bankasının Türk lirası-Çin yuanı ikili para takası (swap) mutabakatını yenilediği bildirildi. Anlaşmanın TCMB Başkanı Fatih Karahan ile Çin Halk Cumhuriyeti Merkez Bankası Başkanı Pan Gongsheng tarafından imzalandığı belirtilen açıklamada, “Swap muahedesi, iki merkez bankası ortasında şimdiki döviz kurlarını yansıtacak formda azami 189 milyar Türk Lirası yahut 35 milyar Çin yuanı bedelinde lokal para ünitesi takasına imkan sağlayacaktır. Geçerlilik mühleti 3 yıl olan mutabakat, tarafların karşılıklı uzlaşısı üzerine uzatılabilecektir. Mutabakat, para takası finansmanlı ticaret mutabakatı yoluyla ikili ticareti ve mali iş birliğini teşvik etme emelini taşımaktadır” denildi.
