“Sürdürülebilir tarım için acil önlem alınmalı”

Müjde DEMİR

Türkiye Odalar ve Borsa­lar Birliği (TOBB) tarafın­dan düzenlenen Akdeniz Bölgesi İstişare Toplantısı, Baş­kan M. Rifat Hisarcıklıoğlu’nun başkanlığında Ankara’da gerçek­leştirildi. Akdeniz Bölgesi’ndeki Oda ve Borsaların idare kuru­lu liderlerinin katıldığı toplan­tıya, Tarsus Ticaret Borsası adına Yönetim Kurulu Lideri Musta­fa Teke katıldı. Lider Teke, top­lantıda bölgenin tarım sektörü­ne ait temel sıkıntılarını ve tahlil tekliflerini içeren 6 baş­lıktan oluşan kapsamlı bir rapor sundu.

Başkan Teke, global ısınma ve iklim değişikliğinin bölgede­ki ziraî randıman ve kaliteyi cid­di formda etkilediğini belirterek, su kaynaklarının sürdürülebilir idaresi konusunda acil adım­lar atılması gerektiğini vurgula­dı. Teke, Türkiye’nin 2040 yılın­da “çok yüksek su stresi” yaşayan 27. ülke pozisyonuna yükseleceği­ni belirtti ve ziraî sulamanın artık nöbetleşe yapıldığını tabir etti.

Teke’nin tahlil teklifleri ara­sında yabanî sulamanın büsbütün kaldırılması, çağdaş sulama sis­temlerinin yaygınlaştırılması, eser deseninin havzalardaki su durumu dikkate alınarak plan­lanması, kapalı devre sulama sis­temlerine geçiş ve su hasadı ya­tırımlarının kamu altyapı plan­larına dâhil edilmesi üzere değerli hususlar yer aldı.

“Tarımda emekçi problemimiz çok fazla”

Tarsus olarak 2 yıldır, hatta ne­redeyse tüm Akdeniz bölgesinde tarımda çalışan personellerin sorunu­nun ulusal basına dahi yansıdığı­na dikkat çeken Teke, “Bu konuy­la ilgili Ocak Ayı Meclisimizde de istişarede bulunduk. 7 Şubatta tekliflerimizi Birliğimize ilettik. Tarımda çalışan emekçilerimizin üc­retleri ve çalışma saatlerini dü­zenleyecek yönetmeliğe ihtiyacı­mız var” diye konuştu.

“İşgücü ithaline gereksinim duyar hale geldik”

Teke, Türkiye’nin muhtaçlık duy­duğu işgücünün öncelikle yerli işgücünden karşılanması, bunun mümkün olmaması halinde ulus­lararası işgücünün tamamlayı­cı tesirinden faydalanılmasının temel olduğu bir devirden geçtik­lerine vurgu yaptı. Teke, “Türki­ye’nin global arenadaki konu­munun yanı sıra iş gücü piyasası­nın dinamikleri ve gereksinimleri da vakit içerisinde değişti. Bu kap­samda nitelikli yatırımcı ve iş gü­cünün ülkemize çekilmesi, yerli iş gücü arzının sonlu kalması se­bebiyle gereksinimin karşılanamadı­ğı alanlarda, bilhassa tarım dahil yabancı iş gücünden tamamlayı­cı mahiyette faydalanılması gere­ği de doğmuştur” açıklamasında bulundu.

Ürünün paketlenmesi, depo­lanması, ihracata gönderilmesi üzere tarıma yönelik kalkınma ya­tırımlarının, tarıma dayalı des­teklerin ve bütçeden tarıma ay­rılan hissenin daha yüksek olma­sı gerektiğini lisana getiren Teke, “Türkiye’nin üretim gücünün artırılması yalnızca ihracat pa­zarlarına değil, tarımın daha âlâ desteklenmesine de bağlıdır. Bu noktada tarım, stratejik bir sek­tör; üretim gücümüzü korumak için ziraî üretimimiz ve tarı­ma dayanağımız önceliğimiz olma­lıdır” diye belirtti.

“Zirai donun tesirleri devam edecek”

Bölgede yaşanan zirai donun tesirinin yalnızca bu ile sonlu kal­mayacağını belirten Teke, “Önü­müzdeki en az iki yıl biz bunun ziyanını çekeceğiz. Kamudan ek takviyeler talep eden üretici­lerimizin, Ziraat Bankası baş­ta olmak üzere bütün bankalar­dan borçların faizsiz ertelenmesi konusunda ve TARSİM’den özel hassasiyet niyetinde sesimiz ol­duğunuz için teşekkür ederim” dedi.

Zirai donla birlikte ihracatçı­ların pazar kaybı ve kaliteli ürü­ne ulaşımının da kasvete girdi­ğine atıfta bulunan Teke, “Ülke­mizden ihraç edilen taze zerzevat ve meyve numunelerinde yapılan tahlil fiyatları 01/01/2025 tari­hinden itibaren tekrar düzen­lenmiştir.

Bu noktada ihracatta özel istek tahlil fiyatları 2024 yılında KDV dahil 1.414,00 TL’si olan pestisit tahlili (2025 yılı fi­yat listesinde görülebileceği üze­re, besin eserlerinde çift aygıt – GC-MS ve LC-MS– pestisit tara­ma ücretleri) 2025 yılında KDV dahil 4.320,00 TL’sine yüksel­miştir. Kaygı ve taleplerini di­le getiren Meclis Üyelerimiz, yaş meyve zerzevat ihracatındaki özel istek tahlil fiyatlarının kıymetli oranda maliyet artışına neden ol­duğunu vurgulamaktadır. Bu dü­zenlemenin, zati maliyet bas­kısı altındaki kesimin üzerinde yeni ek yük oluşturacağı belir­tilerek, ihracatçı açısından yeni­den kıymetlendirilmesi talep edil­mektedir” tabirini kullandı.

Başkan Teke, mevsimlik tarım emekçilerinin fiyat ve çalışma süre­lerindeki belirsizliklerin son yıl­larda iş bırakma hareketlerine dö­nüştüğünü, bu durumun da hem üretici hem ihracatçı üzerinde önemli baskılar yarattığını tabir et­ti. Teke, yasal düzenlemelerle iş­çilerin taban brüt fiyat üzerin­den çalıştırılmasının sağlanması, azami fiyat sonunun belirlenme­si ve günlük çalışma saatlerinin iş kanunu ile uyumlu hale getiril­mesi gerektiğini kaydetti.