Sözleşme büyüklüğü 1.25 trilyon TL’ye ulaşacak

Hamide HANGÜL

Enflasyonla artan maliyet­ler, süratli yükselen fiyatlar ve kredi faizlerinin yük­seldiği ortamda finansmana eri­şimde zorlanan vatandaşlar, faiz­siz mesken, araç ve iş yeri ediniminde alternatif bir model olan tasarruf finansmanına yöneldi.

Sektör ge­çen yıl, faal büyüklükte yüzde 217, kontrat büyüklüğünde yüzde 206’lık oranla, Aralık 2024’te yüz­de 44,38 olan enflasyonun üzerin­de büyüme sergiledi. 2021 yılında Bankacılık Düzenleme ve Denet­leme Kurumu’nun (BDDK) dene­timine giren ve 6 oyuncunun fa­aliyet gösterdiği tasarruf finans­manı, 2024 yılında şubeleşme, istihdam, büyüme, süreç hacmi ve karlılık açısından önemli bir büyü­me gösterdi.

Müşteri sayısı 630 bini aştı

Geçen yıl yüzde 217 büyümey­le 92 milyar TL’ye yakalanırken, 2025 sonunda yüzde 140 artışla 220 milyar etkin büyüklüğe ula­şılması hedefleniyor. Süreç hac­mini ise 2024’te yüzde 206 ar­tışla 498 milyar TL’ye yükselten kesim, Mart 2025’te 674 milyar TL’ye, bu yılın sonunda ise 1 tril­yon 250 milyar TL’ye ulaşma he­definde. Büyümesini sürdüren tasarruf finansmanı, Mart 2025 prestijiyle şube sayısını 479’a, is­tihdamını 5 bin 997 şahsa çıkar­dı.

Aralık 2022’de 361 bin 19 olan müşteri sayısını da Mart 2025 itibariyle 630 bin 345’e yükselt­ti. Böylece müşteri sayısını son üç yılda yüzde 75 artırdı. Faizsiz bir model olmasıyla vatandaşla­rı cezbeden tasarruf finansma­nı yoluyla, bugüne kadar konut, taşıt ve iş yerinde 350 binden fazla bireye teslimat yaptığı tah­min ediliyor. Kesim temsilcileri, “Altın fiyatlarının da artmasıy­la bilhassa son devirde insan­lar, altınlarını, arabasını satıp ön peşinatla sisteme giriyorlar.

Yüksek hacimlere ulaşılmasında, tüketicilerin bu tarafta artan tale­bi değerli etkenler arasında” de­ğerlendirmesinde bulundu. İlgi­nin giderek arttığı bölümde, yeni şirketlerin kurulması da bekleni­yor. Kesimdeki gelişmeleri, tüke­tici talebini ve bölümün beklen­tilerini Finansal Kurumlar Bir­liği (FKB) Tasarruf Finansman Dalı Genel Sekreter Yardım­cısı Doç. Dr. Abdurrahman Çetin, DÜNYA’ya kıymetlendirdi.

Sektörün büyümesine katkı sundu

Sektöre yönelik birinci yasal düzen­lemenin, BDDK’nın 4 Mart 2021 tarihinde yaptığı 6361 sayılı Fi­nansal Kiralama, Faktoring, Fi­nansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu ve 29 Aralık 2023 tarihinde revize edilen Ta­sarruf Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Asılları Hak­kında Yönetmelik olduğunu söy­leyen Abdurrahman Çetin, “Ta­sarruf finansman şirketlerinin ta­mamı 17 Haziran 2022 tarihinde FKB üyeliklerini tamamlamışlar­dır. Kurumsallaşmanın hızlandı­rılması, BDDK’nın düzenlemeleri ve Bankacılık Düzenleme ve De­netleme Şura Kararları, tasarruf finansman dalının finansal manada büyümesine olumlu kat­kı sunmuştur” dedi.

Şube ağı ve istihdamı büyüdü

Tasarruf finansman sektörün­de, BDDK lisansı sonrasında şu­beleşme ve istihdamda değerli ar­tışlar yaşandığına işaret eden Çe­tin, “Buradaki büyüme sayıları müşteri sayısına da yansımıştır. Bölümde, Aralık 2022’de 426 şube ve 4.757 işçi istihdam edilir­ken, Mart 2025 prestijiyle 479 şu­be 5.997 kişi istihdam edilmekte­dir. Müşteri sayısı da kelam konusu periyotlarda sırasıyla 361.019 ve 630.345 olarak gerçekleşti.

Müş­terilerle imzalanan mukavele bü­yüklüğü de daima artıyor. Aralık 2024 periyodunda 498 milyar TL olan mukavele büyüklüğü, Mart 2025 devrinde 674 milyar TL’ye ulaştı. Finansal raporlama bilgileri ortasında teslim edilen konut, ta­şıt ve iş yerine ait ayrıntılı data bulunmamakla birlikte bölümün şimdiye kadar 350 binden fazla teslimat yaptığı iddia ediliyor” diye konuştu.

Öz kaynaklar güçlü

BDDK’nın geçtiğimiz hafta sek­töre yönelik düzenlemesini de de­ğerlendiren Çetin, “BDDK lisans alan her bir finansal kuruluşun öz kaynaklarının güçlü olmasını, kar dağıtımının müsaadeye bağlanmasını ve likidite üzere birtakım düzenle­meler getirilebilmektedir. Bilin­diği üzere, bankacılık sistemin­de bankaların sermaye yeterlilik rasyosunun (SYR) en az yüzde 8 ve bankacılık sisteminde şube aç­mak isteyen bir bankanın SYR’si­nin en az yüzde 12 üzerinde (He­def Rasyo) olması gerekmektedir. BDDK’nın düzenlemesinde yeni açılacak her bir şube başına 1 mil­yon TL özkaynak bulundurulması gerekiyorken, yeni düzenleme ile bu hudut 10 milyon TL’ye yükseltil­miştir. Kelam konusu oran her yıl ye­niden değerleme oranında arttırı­lacaktır” dedi. Çetin, dalda öz kaynak güçlülüğüne vurgu yaptı.

“Yeni şirketlerin kurulmasını bekliyoruz”

Sektörün, 2024 yılını şubeleşme, istihdam, büyüme, süreç hacmi ve karlılık açısından epeyce uygun tamamladığımızı söyleyen Çetin, şöyle devam etti: “Sektör 2024 yılında yüzde 217 oranında büyüyerek 92 milyar TL’ye ulaşmıştır. 2025 yılında da bu ivmenin devam etmesini ve yıl sonunu yüzde 140 oranında arttırarak 220 milyar TL faal büyüklüğüne ulaşmasını bekliyoruz. Süreç hacmi bazında da bölüm 2024 yılında yüzde 206 oranında arttırarak 498 milyar TL’ye ulaşmış ve yıl sonunu da 1.250 milyar TL bandına çıkarabileceğimizi düşünüyoruz. Hali hazırda bölümde 6 oyuncu faaliyet gösterirken 3 oyuncunun kuruluş müsaadesi aldığı ve 2025 yılında faaliyete başlayacağını ve önümüzdeki devirlerde de yeni şirketlerin kurulmasını bekliyoruz.”

“Gelir kalemi yalnızca tertip fiyatıyla sınırlı”

Sektörün karşılaştığı zorluklar ve tahlil tekliflerine yönelik sorumuz üzerine Çetin, eser çeşitliliğinin az olması, prestijin korunması yasasının bulunmaması, mevduat garanti sisteminin olmaması ve arbitraj yaratan konuların olmasının karşılaşılan en değerli sıkıntılar olduğunu söyledi.

Çetin, şöyle devam etti: “Bankacılık sisteminde faiz ve kar hissesi dışında 15’ten fazla gelir kalemi bulunurken, tasarruf finansman dalındaki gelir kalemi yalnızca tertip fiyatı ile sonludur. Tasarruf finansman dalında yalnızca konut, taşıt ve çatılı iş yeri finansmanı sağlandığından ötürü eser çeşitliliğinin arttırılması makine, parkur, teçhizat, konutların güçlendirilmesi, arsa finansmanı ve eğitim paketi üzere alanlarda da açılım geliştirilebilir.

Yeni düzenlemelerden sonra vergi mevzuatındaki boşluklardan ötürü da birtakım zorluklarla da karşılaşılmaktadır. Buradaki belirsizliklerin giderilmesi, harç ve damga vergisi istisnasının olmaması, finansman yapılan süreçlerde de sigorta acenteliğinin bulunmaması, icra ve iflas üzere kimi alanlarda sıkıntılar bulunmaktadır. Münasebetiyle arbitraj yaratan konuların gözden geçirilerek bölümün de öteki finansal kuruluşlarla tıpkı düzeylere getirilmesi gerekmektedir.”