SOCAR’dan 7 milyar dolarlık dev petrokimya yatırımı

Julide Y. GÜRDAMAR

SOCAR Türkiye, “Mas­ter Plan” ismi verilen ça­lışma kapsamında yak­laşık 7 milyar dolar yatırım ile Petkim’in üretim kapasi­tesini artıracak.

Petrokim­ya alanında yatırımı öngö­ren “Master Plan” kapsamın­da birinci fizibilite çalışmasını tamamlayan şirket, detaylı teknik tahlilin yapılması için Pre-FEED (Ön Uç Mühendis­lik Tasarımı Hazırlığı) ve da­ha sonra FEED (Ön Uç Mü­hendislik Tasarımı) aşaması­na geçecek. Proje kapsamında yeni petrokimya üretim üni­telerinin suramı ve mev­cut tesislerin modernizasyo­nuna yönelik kıymetli adımla­rın planlanıyor.

SOCAR Türkiye ve küme şir­ketlerinin 2024 yılı değerlen­dirmesinin yapıldığı, bir küme gazeteci ile yapılan söyleşide, şirketin uzun vadeli strate­jik yatırımlarından “Master Plan” projesine ait detay­lar paylaşıldı.

17 yılda 18,5 milyar dolar yatırım

SOCAR Türkiye Üst Yö­neticisi (CEO) Elchin Iba­dov, 2008’de faaliyetlerine başlayan şirketin bugüne ka­dar 18,5 milyar dolarlık yatı­rım yaptığını söyledi. Ibadov, Türkiye’nin en büyük dış ya­tırımcısı olan şirketin doğ­rudan ve dolaylı olarak 10 bin bireye istihdam sağlandığını lisana getirdi. Geçen yıl STAR Rafineri birinci planlı bakım du­ruşunun tamamladığını, bu süreçte kapasite artırımına ait çalışmaların yapıldı­ğı anımsatan Ibadov, “Dola­yısıyla rafinerinin kapasi­tesi yüzde 2,5 arttı.

Bu artış­la birlikte ham petrol sürece kapasitemiz yıllık 13 milyon tonu geçecek” tabirini kul­landı. Ibadov, Azerbaycan do­ğal gazını Türkiye ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyan Trans Anadolu Doğal Gaz Bo­ru Hattı’na (TANAP) ait de “Bugüne kadar 73 milyar metreküp doğal gazı taşıdık. Bunun 30’u Türkiye’de kaldı, Türkiye’nin gereksinimleri için kullanıldı. Geriye kalanı ise ihraç edilerek yurt dışına ik­mal etmiş olduk” dedi.

Finansman 2’nci fazda belirli olacak

Bu periyotta Petkim “Mas­ter Planı” projesi için FEED kararı aldıklarına dikkati çe­ken Ibadov, “Petkim’in gele­ceğini nasıl kurgularız’ çalış­maları üzerine bir karar aldık. Uzun yıllar bu karar üzerine çalışıyorduk” diye konuştu.

Ibadov, projenin finansma­nına dair soruya ait bir so­ru üzerine de şunları kaydet­ti: “Şu an birinci kademede bizim için kıymetli olan FEED’in çı­karacağı sonuç. Biz yaklaşık 7 milyar dolarlık bir yatırım olmasını öngörüyoruz ancak FEED çalışması sonucu han­gi üniteler, o ünitelerin hangi ülkelerden alınacağı üzere bir­çok bileşenler var. Finansma­nı aslında biraz da onlar yön­lendirecek. Münasebetiyle işin fi­nansman kısmı bizim ikinci fazda ele alacağımız bir mevzu. Şu an onunla ilgili rastgele bir tasarrufumuz yok.”

“Bu proje için 3 yıl çalıştık”

Petkim’in yüzde 51 hisse­darı olan SOCAR Türkiye’nin Rafineri ve Petrokimya İş Bi­rimi Başkanı ve Petkim Genel Müdürü Kanan Mirzayev ise, şu ana kadar yaklaşık 2 mil­yar dolar yatırım yapıldığını belirterek, “Bunlar, Petkim’in hem Türkiye hem de küresel petrokimya pazarında bü­yümesine hizmet eden yatı­rımlar olmuştur” diye konuş­tu. Bu projelerden birinin de “Master Plan” olduğunu kay­deden Mirzayev, kelam konusu proje için yaklaşık 3 yıl süren ayrıntılı çalışma ve değerlen­dirmeler yapıldığını anlattı. Mirzayev, bu çalışmaların ar­dından projede artık Pre-FE­ED sürecine başlayacaklarını lisana getirdi.

Yeni tesisler 2032’ye kadar üretime geçecek

Kanan Mirzayev, yatırım için ayrıntılı mühendislik çalış­masına başlayacaklarını ve 18 ila 24 ay içinde kesin yatırım kararı verileceğini söz ede­rek, “İnşaat faaliyetine 2027 yılında başlanırsa ve 4-5 yıl süreceği düşünülürse yeni te­sisler üretime 2031-2032 üzere geçecektir” dedi.

Mirzayev 50 milyon doların üzerinde har­cama gerektirecek ayrıntılı mü­hendislik çalışmasının mayıs ayı üzere başlayabileceğini ifa­de etti. Mirzayev’in sunumuna nazaran Petkim yeni yatırım ile 1.2 milyon ton/yıl kapasiteye sa­hip etilen, 550 bin ton/yıl ka­pasiteye sahip polipropilen ve 827 bin ton/yıl kapasiteye sa­hip YYPE/LAYPE tesisi inşa etmeyi hedefliyor.

Verilen bil­giye nazaran etilen tesisi mevcut tesisin iki katı kapasiteye sa­hip olacak. Yatırım meblağının lakin son yatırım kararı veril­dikten sonra kesinleşeceğini söz eden Mirzayev, yatırımın “piyasanın yükselişe geçtiği dönemde” devreye gireceğine dikkat çekti. SOCAR yetkili­leri şu anda yüzde 11 olan Pet­kim’in yurt içi pazar hissesinin, yatırımdan sonra üç katına çı­kacağını varsayım ettiklerini söyledi.

Çevre dostu havacılık ürünleri

CEO Elchin Ibadov, SOCAR Türkiye’de sürdürülebilir kalkınma için bir yol haritasının onaylandığını vurgularken 10’dan fazla sürdürülebilir kalkınma projesinin geliştirildiğini açıkladı. Ibadov, “Ana maksat, etraf dostu havacılık yakıtı üretmek. Bu yakıt, ya yosundan ya da meskenlerde kullanılan yağlardan üretilebilir. Bu tarafta araştırmalar da yürütülüyor” dedi.

Çalışmalar yeni kapasite artışı getirecek

SOCAR Türkiye’nin Rafineri ve Petrokimya İş Birimi Başkanı ve Petkim Genel Müdürü Kanan Mirzayev’in verdiği bilgiye nazaran, 2022 yılında başlattığı kapasite ve pazar değerlendirmesi sonucunda yurt içi pazarda etilen üretimi ve polimerizasyonun en yüksek büyüme potansiyeline sahip eserler olarak ön plana çıktı. Kanan Mirzayev, “Yaptığımız Türkiye pazarı çalışmasına nazaran etilen fabrikamızın kapasitesini iki katına çıkarmanın, polietilen-polipropilen tesisimizin kapasitesini üç katına çıkarmamızın en uygunu olacağını gördük” tabirlerini kullandı.