Silahlar hiç konuşmasaydı… 41 yıllık terörün Türkiye’ye acı maliyeti
Türkiye, 41 yıldır süren terörle gayrette hem can hem de ekonomik açıdan ağır bedeller ödedi. 15 Ağustos 1984’te Siirt’in Eruh ve Hakkari’nin ilçelerinde PKK’nın başlattığı birinci akından bu yana, yaklaşık 15 bin asker, polis, korucu ve sivil vatandaş şehit oldu.
41 yılda yaklaşık 15 bin Türk vatandaşı şehit oldu
Milli Savunma Bakanlığı’nın açık kaynaklara yansıyan datalarına nazaran; 1984’ten 2024’e kadar 14 bin 902 kişi terör taarruzlarında hayatını kaybetti. Bu şehitlerin 6 bin 387’si Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) mensubu, bin 512’si güvenlik korucusu, 587’si polis gücü mensubuydu. Terör hücumlarından ötürü yaralanan toplam güvenlik gücü sayısı ise 21 bin 667.
Etkisiz hale getirilen terörist sayısı 50 bini aştı
Söz konusu periyotta etkisiz hale getirilen PKK’lı terörist sayısının 50 bini aştığı iddia ediliyor. 46 bin 276 terörist öldürüldü, 6 bin 484’ü yaralı olarak ele geçirildi, 8 bin 195’i ise resen teslim oldu.
PKK nasıl, ne vakit kuruldu?
Diyarbakır’ın Lice ilçesine bağlı Fis köyünde 1978 yılında yapılan toplantıyla kuruluşunu ilan eden terör örgütü PKK, Türkiye’ye kanlı bir tarih yaşattı. Kuruluşundan kısa mühlet sonra faaliyetleri deşifre edilen teröristler, Suriye üzerinden Lübnan’a geçerek Bekaa Vadisi’ne yerleşti.
Örgütün elebaşı Abdullah Öcalan, Suriye’nin başşehri Şam’ı karargah olarak seçti. 12 Eylül 1980 askeri darbesi sırasında yurt dışına kaçamayan birçok terörist yakalanırken, örgüt eğitim ve komuta merkezini yurt dışına taşıdı. 1982 yılında Şam’da yapılan 2. kongrede, Türkiye’ye yönelik silahlı atak kararları alındı.
İlk şehit Jandarma Onbaşı Süleyman Aydın
Bu karar doğrultusunda 15 Ağustos 1984 gecesi Siirt’in Eruh ve Hakkari’nin Şemdinli ilçelerinde birinci silahlı aksiyonlar gerçekleştirildi. Taarruzlarda PKK terörünün birinci şehidi Jandarma Onbaşı Süleyman Aydın ömrünü yitirdi. Bu akınların akabinde örgüt, asker ve sivillere yönelik onlarca katliam gerçekleştirdi.
1999’da Kenya’da yakalanan Öcalan’ın akabinde, 2000 yılında Kandil’de yapılan kongrede silahlı aksiyonlara kelamda orta verildiği açıklansa da, hudut sınırında oluşturulan yapılanmalar ve iç bölgelerdeki taarruzlarla terör örgütü tehdit olmaya devam etti.
“4 trilyon liralık hesaplanabilir kayıp”
Eski İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 2023’te yaptığı açıklamada terörün ekonomik maliyetini ortaya koyan bir çalışmayı kamuoyuyla paylaşmıştı. Soylu, 1984-2019 yılları ortasında yalnızca hesaplanabilir maliyetin 3 trilyon 722 milyar lira olduğunu belirterek, “Sadece PKK kaynaklı maliyet 3 trilyon 423 milyar lira. Bu sayıyla 1000 havalimanı, 1000 şehir hastanesi, 1000 okul, 100 bin kilometre duble yol yapılabilirdi” demişti.
Sosyolojik bedel: Hesaplanamıyor
Uzmanlara nazaran ekonomik ziyan kadar ağır olan bir öbür bedel ise Türkiye’nin yaşadığı sosyolojik ve ruhsal kayıplar. On binlerce aile evladını kaybetti, milyonlarca insan terör tehdidi altında yaşamayı öğrenmek zorunda kaldı.
