Piyasalarda gözler IMF ve Dünya Bankası toplantılarında
üresel piyasalar, ABD ile Çin ortasında güç uğraşına dönüşen tarife siyasetlerindeki müzakere iyimserlikleri, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’ın açıklamaları ve ABD Lideri Donald Trump’ın Powell’a yönelik tenkitlerinin öne çıktığı haftada karışık seyir izledi.
Gelecek hafta boyunca sürecek Milletlerarası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankasının yıllık toplantıları yatırımcıların odağına yerleşti.
Dünya genelinde enflasyon ve resesyon tasaları sürerken, ABD idaresinin tarifelere yönelik izlediği siyasetler ile başta Çin olmak üzere öteki iktisatların verebileceği karşılıklar, global piyasalarda ana belirsizlik ögesi olmaya devam etti.
Hafta başında artan risk iştahı bir ölçü geriledi
Karşılıklılık asıllı tarifelerin yarı iletken ve birtakım teknoloji eserlerine uygulanmayacağının açıklanmasının akabinde hafta başında artan risk iştahı, takip eden gelişmeler ışığında makul ölçüde azaldı.
Küresel çip üreticisi Nvidia, ABD’nin Çin’e yönelik kimi çip ihracatlarında yeni kısıtlamalar getirdiğini açıkladı.
Şirket tarafından ABD Menkul Değerler ve Borsa Komitesine (SEC) hususa ait yapılan bildirimde, ABD hükümetinin H20 entegre devrelerinin Çin’e ve muhakkak öbür ülkelere sevkiyatı için lisans mecburiliği getirdiği aktarıldı.
Nvidia’nın kurucusu ve işvereni Jensen Huang, Washington idaresinin Çin’e yönelik yeni çip kısıtlamasını bildirmesinin akabinde bu ülkeye sürpriz ziyaret gerçekleştirdi.
Çin medyasına nazaran Huang, Çin Memleketler arası Ticareti Teşvik Konseyi (CCPIT) Başkanı Rın Hongbin ile yaptığı görüşmede, Nvidia’nın Çin’i “anahtar bir pazar” olarak gördüğünü ve işbirliğini sürdürmeyi umduğunu vurguladı.
Geçen hafta tarifelere ait gelişen müzakere iyimserlikleri piyasalardaki risk algısını bir ölçü azaltırken, olumlu sinyallere karşın Çin tarafından şimdi somut bir diyalog adımı atılmaması, yatırımcıların temkinli hareket etmesine neden oldu.
Konuya ait her yeni haber akışı piyasaların istikameti üzerinde tesirli olurken, yatırımcıların mümkün gelişmelere karşı durum alma reflekslerinin kıymeti daha da arttı.
ABD Başkanı Trump, perşembe günü Oval Ofis’te Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’i temsil ettiğine inandığı yetkililerin görüşmelere başlamak için teşebbüste bulunduğunu söyledi. Lakin Trump, kendisiyle Şi ortasında direkt temas olup olmadığına dair sorulara karşılık vermedi.
Geride kalan haftada Japon yetkililerle görüşen Trump, perşembe günü de İtalya Başbakanı Giorgia Meloni’yi Beyaz Saray’da ağırladı. Trump, Avrupa Birliği (AB) ile ticaret mutabakatı yapılabileceğini söz etti.
Fed-Trump tansiyonu yaşandı, kaygılar arttı
Tarifelerin global büyüme ve enflasyon üzerindeki olumsuz tesirleri de geçen haftanın değerli sıkıntıları ortasında yer aldı.
Fed Başkanı Powell, çarşamba günü yaptığı açıklamada, “Şu ana kadar açıklanan tarife artışlarının düzeyi beklenenden çok daha büyük. Tıpkı durumun ekonomik tesirler için de geçerli olması beklenen, bu tesirler ortasında daha yüksek enflasyon ve daha yavaş büyüme yer alacaktır.” tabirlerini kullandı.
Powell, bankanın kendini enflasyon ve istihdam gayelerinin tansiyon içinde olduğu güçlü senaryonun içinde bulabileceği ikazında bulundu.
Trump ise Fed Başkanı Powell’a yönelik, “Gidecek, şayet (görevden) ayrılmasını istersem ayrılır. İşini yaptığını sanmıyorum. Her vakit çok geç kalıyor, biraz yavaş ve ondan şad değilim. Şayet gitmesini istersem, inanın bana çabucak sarfiyat.” söylemlerinde bulundu. Powell’ın siyaset yaptığını öne süren Trump, faiz oranlarının düşmesi gerektiğini savundu.
Tarifelerin global iktisada muhtemel tesirlerinin değerlendirildiği bu periyotta Trump’ın Fed Liderini maksat alan açıklamaları, bir müddettir geride duran Fed-Trump uyuşmazlıklarına duyulan telaşları tekrar gündeme taşıdı.
Öte yandan Milletlerarası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, gelecek hafta yayımlanacak Dünya Ekonomik Görünüm Raporu’ndaki yeni ekonomik büyüme varsayımlarında kıymetli aşağı taraflı revizyonlar olacağını fakat resesyon öngörülmediğini lisana getirdi.
Toplantılardan gelecek iletiler takip edilecek
Fed yetkililerinin açıklamaları da takip edilirken, Fed Yönetim Kurulu Üyesi Christopher Waller, işletmelerin tarife maliyetini süratle ve büsbütün yansıtması durumunda enflasyonun gelecek aylarda yüzde 5’e yaklaşabileceğini anlattı. Waller, resesyon riskinin enflasyon riskinden daha ağır basacağını düşündüğünü kaydetti.
Analistler, gelecek periyotta bu hususlara ait gelişmelerin yakından takip edileceğini belirterek, yeni haftada IMF ve Dünya Bankasının yıllık toplantılarından gelecek bildirilerin piyasaların istikameti üzerinde tesirli olabileceğini söyledi.
Tahvil, altın, dolar ve petrol
Bu gelişmeler ışığında tahvil piyasalarında alıcılı seyir hakim olurken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yaklaşık 15 baz puanlık azalışla haftayı yüzde 4,33’ten kapattı.
Altının ons fiyatı, haftayı yüzde 2,7 kıymet karıyla 3 bin 327 dolardan tamamlarken, dolar endeksi de haftalık bazda yüzde 0,7 düşüşle 99,4’ten kapandı. Brent petrolün varil fiyatı, geçen haftayı yüzde 4,7 artışla 67 dolardan tamamladı.
New York borsası negatif seyretti
New York borsasında geçen hafta satış yüklü seyir öne çıktı. Cuma günü tatil sebebiyle piyasalar sürece kapalıydı.
Geçen hafta büyük bankaların finansal sonuçları da takip edildi.
Bank of America ve Citigroup’un net karları bu yılın birinci çeyreğinde sırasıyla yüzde 10,8 ve yüzde 21 arttı. Finansal sonuçları beklentilerin üzerinden gelen Bank of America’nın payları haftalık bazda yüzde 4,06 ve Citigroup’un payları yüzde 2,61 bedel kazandı.
Bununla birlikte Netflix 2025’in birinci çeyreğine ait bilançosunu açıkladı. Buna nazaran şirketin geliri, bu yılın birinci çeyreğinde geçen yılın birebir periyoduna kıyasla yüzde 12,5 artışla 10,5 milyar dolara çıktı. Firmanın geliri, 2024’ün birinci çeyreğinde 9,4 milyar dolar olarak kaydedilmişti.
Fed, mart ayına ait sanayi üretimi ve kapasite kullanım datalarını açıkladı. Buna nazaran ABD’de sanayi üretimi, martta yüzde 0,3 ile piyasa beklentilerinin üzerinde düşüş kaydetti. Piyasa beklentileri, sanayi üretiminin bu devirde yüzde 0,2 azalması istikametindeydi.
Fed New York Şubesi, Mart 2025 devrine ait Tüketici Beklentileri Anketi’nin sonuçlarını yayımladı.
Yaklaşık 1300 hane halkının iştirakiyle gerçekleştirilen anketin sonuçlarına nazaran, gelecek 12 ayı kapsayan kısa vadeli medyan enflasyon beklentisi geçen ay yüzde 3,1’den 3,6’ya yükseldi. Şubenin açıkladığı imalat endeksi de nisanda eksi 8,1 ile piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti.
ABD’de birinci sefer işsizlik maaşı müracaatında bulunanların sayısı 12 Nisan ile biten haftada 215 bine düşerek piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti.
Bu gelişmelerle haftalık bazda S&P 500 endeksi yüzde 1,50, Nasdaq endeksi yüzde 2,31 ve Dow Jones endeksi yüzde 2,66 paha kaybetti.
Yeni haftada pazartesi günü başlayacak ve 26 Nisan’a kadar sürecek IMF ve Dünya Bankası 2025 İlkbahar Toplantıları, New York Fed öncü göstergeler endeksi, salı Richmond Fed Sanayi Endeksi, çarşamba S&P Küresel imalat sanayi ve hizmet bölümü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), Fed’in Bej kitap raporu, yeni konut satışları, perşembe Chicago ulusal aktivite endeksi, güçlü mal siparişleri, haftalık işsizlik maaşı müracaatları, ikinci el konut satışları, cuma Michigan tüketici inanç endeksi bilgileri takip edilecek.
Avrupa borsalarında olumlu seyir izlendi
Geçen hafta Avrupa’da müzakerelerin artacağına ait beklentiler, Avrupa Merkez Bankasının (ECB) faiz kararı ve ardından ECB Başkanı Christine Lagarde’ın açıklamaları ile jeopolitik gelişmeler takip edildi. Yeni haftada ise gözler IMF ve Dünya Bankası yıllık toplantılarından alınacak bildirilere çevrildi.
ECB, piyasa beklentileri doğrultusunda 3 temel siyaset faizini 25 baz puan düşürdü.
Karar sonrası açıklamalarda bulunan ECB Başkanı Christine Lagarde, ticari tansiyonların ekonomik büyümeye yönelik aşağı taraflı riskleri artırdığını söyledi. Ekonomik görünümde harikulâde belirsizlikler olduğuna işaret eden Lagarde, Avro Bölgesi ihracatçılarının ticarette yeni pürüzlerle karşı karşıya olduklarını anımsattı.
Tarifelerin büyümeye olumsuz tesiri olabileceğini belirten Lagarde, üretilen malların yeni yerlere yönelmesinin de beklendiğini söyledi.
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni geçen hafta ABD ile temaslarını artırdı. Perşembe günü Beyaz Saray’da Trump ile bir ortaya gelen Meloni, ABD’nin açıkladığı karşılıklılık temeline dayalı tarifeler konusunda muahede yapılabileceğine emin olduğunu söyledi. ABD ile birlikte büyümek için en güzel orta yolun bulunması gerektiğini vurgulayan Meloni, “ABD’nin sağlam bir ortak olduğuna inanmasam bugün burada olmazdım.” dedi.
İtalya Başbakanı Meloni, dün de ABD Lider Yardımcısı James David (JD) Vance ile İtalya’nın başşehri Roma’da bir ortaya geldi.
Trump ile dün Washington’da gümrük tarifeleri, Rusya-Ukrayna savaşı ve savunma harcamaları üzere esas hususları görüşen Meloni, Paskalya Yortusu’nu geçirmek üzere sabah saatlerinde Roma’ya gelen Vance ile başbakanlık sarayı Chigi’de buluştu.
Meloni, görüşmelerin ikili işbirliklerini güçlendirmek için “bir öbür büyük fırsat” olduğunu lisana getirerek, “(Perşembe) Dün tartıştığımız birçok husus var. Bugün tartışacağımız birçok husus var lakin İtalya ve ABD, işbirliklerini güçlendirmeye kararlı.” halinde konuştu.
ABD Lider Yardımcısı Vance da görüşmelerinde yalnızca iki ülke ortasındaki ilgilerin yanı sıra AB ile ticaret müzakerelerine odaklanacaklarını belirterek, “Başa çıkmamız gereken birtakım meseleler var. Başbakan’ı, Rusya ve Ukrayna ortasındaki müzakereler hakkında bilgilendireceğim, bunu daha evvel konuşmuştuk. Son 24 saatteki haberleri özel olarak kendisine ilettim. Bu yırtıcı savaşı sona erdirebileceğimizi umuyoruz. Olumlu ve optimist bir havamız var.” tabirlerini kullandı.
Avrupa Birliği (AB) Kurulu Ticaretten Sorumlu Üyesi Maros Sefcovic, geçen hafta ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick ve ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer ile bir ortaya geldi.
AB’nin sanayi mallarına yönelik karşılıklı sıfır gümrük vergisi teklifi ve tarife dışı manilere ait çalışmanın dahil olduğu, yapan ve adil bir mutabakata hazır olmaya devam ettiğini vurgulayan Sefcovic, bunun başarılması için iki tarafın da efor göstermesi gerektiğini belirtti.
Jeopolitik gelişmeler de takip edilirken, Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha, Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesi için süreksiz ateşkesin mümkün olan en kısa müddette sağlanması gerektiğini söyledi.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 2,55, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 3,91, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 5,74 ve Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 4,08 yükseldi.
Gelecek hafta açıklanacak data gündeminde salı günü Avro Bölgesi’nde ECB Başkanı Lagarde’ın konuşması ve tüketici inanç endeksi, çarşamba Almanya ile Avro Bölgesi’nde Hamburg Ticaret Bankası (HCOB) imalat sanayi ve hizmet dalı PMI, perşembe Almanya’da IFO iş ortamı inanç endeksi takip edilecek.
Pazartesi günü Avrupa ve İngiltere’de piyasalar tatil nedeniyle kapalı olacak.
Asya borsaları yükseldi
Asya borsaları ABD Başkanı Trump’ın tarifelerde müzakere sürecini sürdürmesi ve Japonya başta olmak üzere bölge ülkeleriyle diyalog kurmaya devam etmesi ve hükümetlerin piyasayı destekleyici adımları, geçen hafta hisse piyasalarının yükselmesinde tesirli oldu.
Trump, perşembe günü Oval Ofis’te başkanlık kararnameleri imzalamasının akabinde basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Çin ile tarife müzakerelerine dair soru üzerine Trump, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile “çok iyi” olan münasebetinin devam edeceğini düşündüğünü anlattı. Çin’in de Trump idaresiyle ticaret savaşıyla ilgili görüşmeyi kabul etmeden evvel daha fazla saygılı olmaları ve görüşmeye dair yeni adımlar atmalarını istediğine yönelik haber akışı takip edildi.
Çin Devlet Başkanı Şi, ülkesinin önemli ticaret ortakları olan Güneydoğu Asya ülkelerine ziyaretlerde bulundu. Bu kapsamda Şi, 3 ülkeyi kapsayan çeşidinde Vietnam’ın akabinde Malezya’yı ziyaret etti.
Öte yandan Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda, ABD tarifelerinin Japonya iktisadına ziyan vermesi durumunda bankanın siyaset hareketi alması gerekebileceğini belirtti.
Makroekonomik bilgilere nazaran, Çin iktisadı yılın birinci çeyreğinde evvelki çeyreğe nazaran yüzde 1,2 ile beklentilerin üzerinde büyüdü. Ülkede sanayi üretimi ise martta yıllık bazda yüzde 7,7 artarak öngörüleri aştı.
Japonya’da mart ayında Tüketici Fiyat Endeksindeki artış yıllık yüzde 3,6, aylık yüzde 0,3 oldu. Ülkede çekirdek enflasyon ise yüzde 3,2 artarak piyasa beklentilerine paralel gerçekleşti. Ülkede, şubat ayında çekirdek makine siparişleri aylık yüzde 4,3, yıllık yüzde 1,5 artış kaydederek iddiaların üzerinde gerçekleşti.
Çin’de merkezi ve mahallî idare bütçe gelirleri, bu yılın birinci 3 ayında geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 1,1 azalırken, bütçe harcamaları yüzde 4,2 artış gösterdi. Ayrıyeten, Güney Kore’de ekonomiyi desteklemek için 8,6 milyar dolarlık ek bütçe açıklandı.
Bu gelişmelerle geçen hafta Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 2,08, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 3,41, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 2,30 ve Çin’de Şanghay Bileşik endeksi yüzde 1,19 bedel kazandı.
21 Nisan ile başlayan haftada, pazartesi Çin’de 5 ve 1 yıllık kredi faiz oranları, cuma günü Japonya’da Tokyo TÜFE takip edilecek.
Haftanın birinci gününde Hong Kong’da piyasalar tatil nedeniyle kapalı olacak.
Yurt içinde TCMB’nin faiz kararı takip edildi
Yurt içinde geçen hafta düşüş eğilimi öne çıktı. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 0,68 paha kaybederek 9.317,24 puandan tamamladı.
Öte yandan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), siyaset faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını 350 baz puan artırarak yüzde 46 olarak belirledi.
Kurul ayrıyeten, Merkez Bankası gecelik vadede borç verme faiz oranını yüzde 46’dan 49’a, gecelik vadede borçlanma faiz oranını ise yüzde 41’den 44,5’e yükseltti.
TCMB, 20 Mart 2025’te orta verilen bir hafta vadeli repo ihalelerine tekrar başlanmasına karar verildiğini açıkladı.
Sermaye Piyasası Şurasının (SPK) cuma günkü bülteninde Borsa İstanbul AŞ hisse piyasalarında açığa satış süreçlerinin yasaklanmasına, halka açık iştiraklerin hisse geri alımlarının kolaylaştırılmasına, kredili sermaye piyasası süreçlerinin devamı müddetince öz kaynak oranının esnetilerek uygulanmasına ait önlem ve uygulamaların 30 Mayıs 2025 seans sonuna kadar uygulanmasına devam edilmesine karar verildiği bildirildi.
Bununla birlikte dolar/TL, haftayı bir evvelki kapanışın yüzde 0,2 üzerinde 38,1340’tan kapattı.
Yurt içinde gelecek hafta salı günü tüketici itimat endeksi, perşembe gerçek kesim itimat endeksi, kapasite kullanım oranı, cuma TCMB PPK toplantı özeti takip edilecek.
Borsa İstanbul, 23 Nisan’da resmi tatil nedeniyle sürece kapalı olacak.
