“Pestisit sorunu ihracatçılar üzerinden çözülemez”

Özlem SARSIN

Ege Yaş Meyve ve Sebze İhracatçıları Birliği (EYMSİB), son günlerde sıkça gündeme gelen pestisit sorunu ve 2024 yılı ihracatının değerlendirildiği bir basın toplantısı düzenledi. EYMSİB Lider Yardımcısı Cengiz Balık, pestisit probleminin yalnızca ihracatçılar üzerinden çözülemeyeceğine dikkat çekerek, kalıntı sorununun yaş meyve ve zerzevat ihracatında en değerli meselelerin başında geldiğini tabir etti.

İhracatın sürdürülebilir olması için kalıntı sorununun çözülmesi gerektiğine vurgu yapan Balık, “Turquality projelerinin yapılma sebeplerinden birisi bu algıyı değiştirmektir. Almanya’da geçen ay yapılan Turquality projesinde alıcılar ve Alman makamlarının bize sorduğu birinci sorular kalıntı sorunu üzerine idi. Bakanlık bu mevzuda önemli önlemler aldığını söylüyor, bilhassa AB’nin yasakladığı faal hususların ülkemizde de kullanımın yasaklanması için bir an evvel harekete geçmeli. Yaz ayları gelmeden bu uğraş çabucak başlamalı” dedi.

Ülkelerin MRL kıymetlerinin farklı farklı olduğunu, kalıntı sorununun yalnızca ihracat üzerinden çözülemeyeceğini söz eden Balık, “Ancak biz maalesef bu mevzuyu yalnızca ihracat üzerinden çözmeye çalışıyoruz. Kalıntı sorununu ihracat üzerinden çözmeye çalıştığımız surece bu sorunu çözemeyeceğiz. Zira üretilen meyve zerzevatın yüzde 8’i ihracata gidiyor. Kalan kısmı iç piyasa tüketiyor.

Bu kalıntı sıkıntısını yüzde 8’lik kısım üzerinden çözmeye çalışırsanız hiçbir vakit çözemezsiniz. Bizim evvel üretimi çözmemiz gerekiyor, bunu alanda çözmemiz gerekiyor. Bakanlık bu bahiste önemli önlemler aldığını söylüyor ve bu yıldan itibaren gerekli çalışmalara başlayacaklarını söylüyorlar. Türk halkı da kalıntısız eser yemeyi hak ediyor. Bu farkındalığı oluşturmamız, pazarlardan aldığımız eserleri de sorgulamamız gerekiyor. O vakit bu işi çözeriz yoksa çok sıkıntı çözeriz” dedi.

“Uygunsuz eserleri imha ediliyor”

Kapıkule’de yapılan tahliller sonucunda geri dönen yaş meyve sebzelerin Türk halkı tarafından katiyen tüketilmediğine de dikkat çeken Balık, süreç hakkında şu bilgileri verdi, “Maalesef ülkemizde kalıntı nedeni ile dönen eserlerin Türk halkı tarafından tüketildiği haberlerini sıkça okuyoruz. Bu algı hakikat değil. İhracattan dönen mallar konusunda yanlış bir algı var. Türkiye’de pazarlarda rahatlıkla satılıyor üzere lanse ediliyor. O denli değil. İhracatı yapıyoruz, ülkelerin prosedürleri aşikâr. Numuneler alınıyor, tahliller yapılıyor.

Kapıkule’de birçok eser tahlile tabi tutuluyor. Birinci tahlil burada yapılıyor. Şayet uygunsuzluk tespit edilirse bu partide bulunan eserler geri geliyor. Eserlerin tekrar ülkeye girmesi 20 gün sürüyor. Geri dönen eserler artık ithalat rejimine tabi oluyor. Eserler tampon bölgede tutuluyor. Bürokratik süreçler var, ülkeye dönen eserler de yine tahlil ediliyor. Şayet tahlilin sonucunda uygunsuzluk tespit edilirse katiyen eserler en yakın çöplüğe gönderiliyor.

İhracatçı bu mevzuda önemli bir bedel ödüyor. Pak çıkan eserleri çekebiliyoruz lakin bu 20-25 günlük müddette de eser raf ömrünü doldurmuş oluyor.” Kontrollerin üretim basamağında yapılması gerektiğini ve gerekli cezalar verilmezse eser satmanın çok sıkıntı olacağını söz eden Balık, “Aklımızı başımıza almamız gerek. Halkımız da marketten pazardan aldığı eseri sorgulasın. Bu işler 600 numune üzerinde yapılan kontrollerle çözülmez. Üretici olarak toplum olarak inanmamız lazım. Baskıyla bu işi yapmak çok zor” dedi

“Önceliğimiz üretim kalitesi”

Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Lideri Hayrettin Uçak da tüm zorlukların üstesinden gelerek Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği olarak 2024 yılında 1 milyar 314 milyon dolarlık ihracata imza attıklarını söyledi.

Son yıllarda ihracat siyasetlerinin merkezine kalite odaklı üretimi yerleştirdiklerini belirten Uçak, “2025 yılında da önceliğimiz yeniden üretim kalitesini artırmak ve bu doğrultuda ilerlemek olacak. 2024 yılı, kuraklığın tesirlerini derinden hissettiğimiz ve tarım eserlerimizin bu kuraklıktan olumsuz etkilendiği bir yıl olarak kayıtlara geçti. İklim değişikliği artık direkt hayatımıza müdahale ediyor.

Üreticilerimiz ve ihracatçılarımız ismine, mevcut sonlu kaynakları en faal formda kullanmak artık bir tercih sorunu değil, zarurî bir gereklilik haline geldi. Dünyanın her köşesinde övünç kaynağımız olan eser çeşitliliğimizi korumak ve kalıntısız üretimi yaygınlaştırmak ismine, biyoteknik uğraş yollarını üreticilerimize tanıtmayı ve teşvik etmeyi sürdüreceğiz.

Ege İhracatçı Birlikleri olarak Ege bölgesinde yer alan eserlerin dönemlik kalıntı durumlarını denetim etmek için 4 yıldır “Kullandığımız Pestisitleri Biliyoruz Projesi”ni yürütüyoruz. Bu proje ile Mandalina, Limon, Üzüm, Kiraz, Domates, Mandalina, Portakal, Asma Yaprağı, Şeftali, Çilek, Biber üzere eserlerin ağır olarak üretildiği bölgelerden numuneler alarak tahlil ettirdik ve sıkıntılı gördüğümüz bölgelerde çalışmalar yürütmeye devam ediyoruz” dedi.

“Turquality projeleri meyvelerini vermeye başladı”

Üretim süreçlerini güzelleştirmenin yanı sıra, yeni pazarlara açılma amaçlarını 2025 yılında daha da ileri taşımayı planladıklarını lisana getiren Uçak, “ Bu maksat doğrultusunda, 44 firmamızın iştirakiyle başlatılan yeni URGE projemiz, bizlere yol gösterecek. Ticaret Bakanlığımızın takviyesiyle, bu projede yer alan firmalarımızın gereksinimlerine uygun olarak yeni pazar ve müşteri kontakları kurmayı hedefliyoruz.

Bu yılın birinci yarısında birinci yurtdışı pazarlama faaliyetimizi de gerçekleştirmiş olacağız. Bir başka projemiz olan ve Besin Birlikleri ile birlikte yürüttüğümüz Turquality projemiz kapsamında, ABD’de epey başarılı etkinlikler düzenliyoruz. Tanıtım faaliyetleriyle başlayan bu teşebbüs artık meyvelerini vermeye başladı ve firmalarımız ihracat muahedeleri imzalamaya koyuldular. Bu projelerin üyelerimize son derece yararlı olduğuna inanıyorum” dedi.