‘Orta Koridor’ Türkiye’yi lojistik merkezi yapacak
Türkiye, Ticaret Bakanlığının 2024 bilgilerine nazaran, global lojistik hizmet ihracatında yüzde 2,5 hisseyle 11’inci sırada yer alıyor. Türkiye’nin toplam hizmet ihracatının yüzde 34,6’sını ise lojistik ve nakliyecilik bölümü oluşturuyor.
Rusya-Ukrayna Savaşı, Çin’e uygulanan yaptırımlar ve Orta Doğu’da yükselen güvenlik riskleri, Çin’den Avrupa’ya uzanan Orta Koridor ticaret yolunu ticaretin merkezine taşıyor.
Bu yolun merkezinde yer alan Türkiye, kıtalararası geçişteki stratejik pozisyonuyla global lojistik ağlarında varlığını artırırken, yol üzerindeki Kuzey Afrika, Avrupa ve Avrasya pazarları için kilit bir ticaret kapısı haline geliyor.
Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Sınırı, Marmaray, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Marmara Otoyolu üzere projelerle konumsal potansiyelini pahalandıran Türkiye, lojistik altyapısını geliştirmeyi sürdürüyor.
Ticaret Bakanlığı, Türkiye’nin lojistik üs olma amacı kapsamında lojistik ve nakliyecilik kesimine yönelik farklı teşvik düzenekleri uyguluyor.
Bu kapsamda 2022’de yürürlüğe konulan Yurt Dışı Lojistik Dağıtım Ağları (YLDA) Projesi ile ihracatçı firmaların tedarik ve dağıtım zincirlerine daha süratli ve rekabetçi fiyatlarla nüfuz etmesini sağlamanın yanı sıra kıymetli pazarlardaki ihracat performansını istikrarlı kılacak altyapı oluşturulması hedefleniyor.
Tüm bu global gelişmeler, lojistik ve nakliyecilik bölümüne yönelik altyapı yatırımlarıyla teşvikler, Ticaret Bakanlığının bu yıl 48 milyar dolar ve 2028’deki 78 milyar dolarlık hizmet ihracatı amaçlarını destekliyor.
“Hedefler gerçekçi ve ulaşılabilir görünüyor”
Türkiye’nin lojistik hizmet ihracatı amaçlarına ait AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Dinçer Lojistik Yönetim Kurulu Lideri Mustafa Dinçer, Türkiye’nin jeopolitik pozisyonu ve altyapı yatırımlarıyla lojistik dalında büyük bir potansiyele sahip olduğunu söyledi.
Dinçer, “2025 ve 2028 için belirlenen lojistik hizmet ihracat gayeleri, dalın mevcut dinamikleri ve büyük oyuncuların attığı stratejik adımlarla gerçekçi ve ulaşılabilir görünüyor.” dedi.
Son yıllarda altyapı yatırımlarının sürat kazandığını, lojistik merkezlerin yaygınlaştırıldığını, yeşil lojistik uygulamalarına yönelik çeşitli teşvikler devreye sokulduğunu ve dijitalleşmeyle verimliliğin arttırıldığını aktaran Dinçer, kelam konusu amaçların bölümün gelişmiş vizyonunu gösterdiğini belirtti.
Bakanlığın bölüme YLDA üzere kapsamlı teşvikler verdiğine dikkati çeken Dinçer, şöyle devam etti:
“YLDA Projesi, uçtan uca tüm lojistik süreçlerin tasarlanmasını ve yönetilmesini gerektiriyor. Bir eserin ülke içinden teslim alınarak son alıcıya teslim edilme anına kadarki sürecin tamamını kapsıyor. YLDA, tek başına lojistik dalının gelişmesini amaçlayan bir dayanak düzeneği değil, eş vakitli olarak mal ihracatımızın artırılması ve ihracatçı firmalarımızın gaye pazarlardaki pozisyonlarının güçlendirilmesini hedefleyen bir sistem olarak kurgulandı.”
Dinçer, lojistik kesiminde milletlerarası sarfiyatların hayli yüksek olabildiğini lisana getirerek, bilhassa büyük ve stratejik değere sahip kentlerin lojistik merkezlerinde ve değerli ulaşım ağlarının yakınlarında bulunan depolama alanlarında, ofis ve dağıtım merkezleri kiralama fiyatının hayli yüksek olduğunu anlattı.
“YLDA sıçrama sağladı”
YLDA ile Ticaret Bakanlığının farklı kategorilerde, yüzde 70 ile 50 oranında takviye sağladığını söyleyen Dinçer, “Uygulamada yansımalarının muazzam olduğu ve yalnızca hizmet ihracatında değil, ülkemizin mal ihracatında da beklenenin üzerinde bir sıçrama sağlayan YLDA’da dayanak üst sonlarına kolay kolay ulaşabilmekteyiz. Dayanak üst limitlerinin yine düzenlenerek daha fazla artış sağlanmasını ve daha evvel olduğu üzere, döviz cinsinden yapılması gerektiğini değerlendirmekteyiz.” biçiminde konuştu.
Dinçer, şirket olarak, Avrupa’daki 6 ülkede 9 depoyla toplamda yaklaşık 100 bin metrekarelik bir depolama ağına sahip olduklarını ve YLDA teşvikini alan sayılı lojistik firmalarından biri olduklarını kaydetti.
Bu teşvikler sayesinde rekabetçi fiyatlar sunabildiklerini ve Türk ihracatçısına takviye olabildiklerini aktaran Dinçer, Doğu Avrupa ve Orta Doğu’da ihracatçı firmaların hizmetine sunmak için yeni yatırımlar planladıklarını, ilgili kurumların bu maksat çerçevesinde üzerine düşeni yapmaya çaba ettiğini ve muhakkak bir planlama içinde olduğunu lisana getirdi.
Lojistik bölümünde yatırımların büyük bir kısmının uzun vadeli ve yüksek maliyetli olduğunu vurgulayan Dinçer, şunları kaydetti:
“Finansmana erişim, kritik bir husus olmaya devam ediyor. Kamu takviyeleri, milletlerarası fonlar ve özel dal işbirlikleri, firmaların kapasitelerini artırmasında değerli bir rol oynuyor. Lakin yeşil lojistik yatırımları, intermodal nakliyat projeleri ve dijitalleşme süreçlerine yönelik daha fazla finansal teşvike gereksinim duyuluyor. Bilhassa Avrupa Yeşil Mutabakatı üzere düzenlemeler doğrultusunda sürdürülebilir yatırımlara yönelmek, kaçınılmaz bir gereklilik haline geldi. Son devirde iktisatta yaşanan düzgünleşme, eskiye nazaran şirketlerin önünü daha güzel görebilmesine neden olabiliyor. Kendini inançta hisseden yatırımcı da ülkeye ve işine yatırım yapma konusunda tereddüt yaşamıyor.”
“Çin en kıymetli rakip”
Dinçer, lojistik altyapıları ve ticaret ilişkileri sayesinde Çin, Almanya, Hollanda ve Birleşik Arap Emirlikleri üzere ülkelerin, bu bölümde Türkiye’nin önemli rakipleri ortasında yer aldığını, alternatif ticaret rotalarının gelişimi ve süratli gümrük süreçleri üzere bahislerde Türkiye’nin rekabet avantajına sahip olduğunu vurguladı.
Devlet kurumlarının lojistik kesimine gösterdiği kıymet ve uygulanan teşvik programlarının bölümün gelişmesine yardımcı olduğuna işaret eden Dinçer, Çin’in son yıllarda ülke içi ve dışında yaptığı atılımlarla Türkiye’nin en kıymetli rakibi haline geldiğini anlattı.
Çin’in yanı sıra Avrupa Birliği ülkelerinin de lojistik bölümünü geliştirmek ve bu kesimdeki şirketlerin rekabet gücünü artırmak için çeşitli teşvikler sunduğuna dikkati çeken Dinçer, “Türkiye’nin lojistik alanında Çin, Almanya ve gibisi güçlü devletlerle rekabet edebilmesi için altyapı yatırımlarına daha fazla odaklanması ve emsal teşvik stratejileri geliştirmesi gerekiyor.” değerlendirmesini yaptı.
Dünya Bankası Lojistik Performans Endeksi’ne atıfta bulunan Dinçer, “Bu datalarda 2018 yılında 47’nci sırada bulunan Türkiye, hükümetimizin ağır gayretleri sayesinde 2023 prestijiyle 38’inci sıraya yükseldi. Önümüzdeki 5-10 yıl içinde, daha fazla entegre lojistik merkezi, dijitalleşmiş gümrük süreci ve genişletilmiş demir yolu sınırı sayesinde Türkiye lojistik kesiminin kıymetli bir büyüme göstermesi bekleniyor.” diye konuştu.
Küresel gelişmelerden Türkiye’nin avantaj sağlayabileceğini aktaran Dinçer, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Küresel ticaret koridorlarında yaşanan değişimler ve Çin’e yönelik ticaret yaptırımları düşünüldüğünde, Türkiye’nin lojistik dalında üstlendiği rol daha da kritik hale gelecek. Türkiye’nin intermodal nakliyeciliği yaygınlaştırması, liman kapasitesini artırması ve gümrük süreçlerini hızlandırması, lojistik hizmet ihracatında güçlü bir büyüme ivmesi yakalamasını sağlayacak.”
