Norveç’in en büyük fonu, İsrail’e silah satan iki şirketi portföyünden çıkardı
Norveç’in en büyük emeklilik fonu KLP, İsrail ordusuna silah sattıkları gerekçesiyle ABD merkezli Oshkosh Corporation ve Almanya merkezli ThyssenKrupp şirketlerine yatırım yapmayacağını duyurdu.
KLP’den yapılan açıklamada, Haziran 2024’te kimi şirketlerin İsrail Savunma Kuvvetlerine (IDF) silah yahut ekipman tedarik ettiklerinin ve bu silahların Gazze’de kullanıldığına dair Birleşmiş Milletler (BM) raporlarından haberdar olunduğu bildirildi.
BM raporunun akabinde şirketlerle görüşmeler yapıldığı belirtilen açıklamada, “Oshkosh ve ThyssenKrupp şirketlerinin sorumlu yatırım unsurlarımıza muhalif davrandıkları sonucuna vardık. Bu nedenle bu şirketleri yatırım portföyümüzden çıkarmaya karar verdik” sözleri yer aldı.
114 milyar dolarlık varlığı yöneten KLP’nin açıklamasında, yatırım yapmama kararındaki değerli etkenlerden birinin de ABD’li Oshkosh Corporation ve Alman ThyssenKrupp şirketlerinin insancıl hukuk ihlallerine karışmış olabileceklerine ait gerekli ihtimamı gösterdiklerini belgelememeleri olduğu kaydedildi.
Açıklamada bu şirketlerin IDF ile uzun müddettir işbirliğine ve Gazze’deki İsrail hücumlarının başlamasından sonra da silah sevkiyatına devam ettikleri vurgulandı.
Toplam 2,9 milyar dolar paya sahipti
Norveçli fonun etraf, toplumsal ve yönetişimden sorumlu Başkanı Kiran Aziz, şirketlerin, temel insan hakları ve insancıl hukuk ihlallerine kabahat iştiraki yapmaktan kaçınmak için gerekli ihtimamı gösterme konusunda “bağımsız görevleri”nin olduğunu belirtti.
KLP’nin süren ya da gelecekte ortaya çıkması mümkün kabul edilemez şartlarla alakasını azaltmak için şirketleri yatırım portföylerinden çıkardığını vurgulayan Aziz, “Bizim burada yaptığımız da bu” değerlendirmesinde bulundu.
Açıklamada, KLP’nin 16 Haziran’da Oshkosh’ta 19 milyon Norveç kronu (yaklaşık 1,9 milyon dolar) ve ThyssenKrupp’ta yaklaşık 10 milyon Norveç kronu (yaklaşık 1 milyon dolar) pahasında paya sahip olduğu bilgisine yer verildi.
Karar, boykot davetlerinin akabinde geldi
KLP’nin bu kararının, insan hakları savunucularının ve kimi siyasalların tüketicileri İsrail’le ilişkili şirketleri boykot etmeye çağıran kampanyalarından sonra gelmesi dikkati çekti.
Norveçli fon, 2021 yılında da İsrail, Avrupa ve ABD merkezli 16 şirketi, Batı Şeria’daki yasa dışı Yahudi yerleşimleriyle ilişkileri nedeniyle portföyünden çıkarmıştı.
Fon, Haziran 2024’te ise “Buldozerlerin insan haklarına karşıt kullanılması riski nedeni” ile ABD merkezli Caterpillar’a yatırım yapmayacağını duyurmuştu.
Bu ortada, dünyanın önde gelen devlet varlık fonlarından 1,9 trilyon dolarlık Norveç Varlık Fonu da 2021’de Batı Şeria’da yasa dışı İsrail yerleşimlerinin inşasında yer alan 2 İsrailli şirketi “Uluslararası hukuku ihlal ettikleri” gerekçesiyle yatırım portföyünden çıkardığını duyurmuştu.
