Newsweek: Cumhurbaşkanı Erdoğan, dünyanın en güçlü adamlarından biri
Newsweek mecmuasının kıdemli dış siyaset ve ulusal güvenlik muharriri Tom O’Connor, mecmuanın son sayısında, “Türkiye’nin Erdoğan’ı dünyanın en güçlü adamlarından biri ve Trump’ın müttefiki oldu” başlıklı bir makale kaleme aldı.
Makalede, ABD Başkanı Donald Trump’ın başkanlık koltuğuna oturmasının akabinde global düzlemde müttefikler aradığı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu süreçte bölgesindeki en güçlü isimlerin başında geldiği tabir edildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yalnızca son bir haftada PKK’nın silah bırakması ve tasfiyesi ile Trump’ın Suriye’ye yaptırımları kaldırması konusunda önemli roller oynadığı kaydedilen makalede, Erdoğan’ın Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile görüşmeye Trump’ı ikna ettiği belirtildi.
Makalede, tekrar son günlerde Türkiye’nin Rusya-Ukrayna müzakerelerine konut sahipliği yaparak global ölçekte nasıl değerli bir diplomasi aktörü olduğunu net bir halde ortaya koyduğu da vurgulandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın memleketler arası düzlemdeki ve global diplomasideki güçlü adımlarıyla giderek vakit içinde nasıl “küresel bir lidere” dönüştüğü kapsamlı halde tahlil edilen makalede, Erdoğan’ın bilhassa bölgesel krizlerin tahlilindeki liderliğine vurgu yapıldı.
Küresel seviyede kilit bir aktör
Makalede, muharrir O’Connor’a açıklamalar yapan Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Büyükelçi Prof. Dr. Çağrı Erhan’ın görüşlerine de yer verildi.
Erhan, Türk-Amerikan ilgileri bağlamındaki süreci, “Sayın Trump O’na dostum diyor ve Türkiye’nin, Trump idaresi altında ABD ile işbirliği yapmak için hem bölgesel hem de global seviyede kilit bir aktör olmasını istiyor. Bu yeni periyodun iki ülkenin de yararına olacağını düşünüyorum.” kelamlarıyla kıymetlendirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın global seviyedeki liderlik muvaffakiyetinin 4 ana faktörle alakalı olduğunu anlatan Erhan, “Bunlardan birincisi, 23 yılı aşkın bir müddettir NATO’nun en güçlü ülkelerinden birine ve dünyanın 20 ülkesi ortasında en âlâ ekonomilerden birine liderlik eden tecrübeli bir isim olması.” dedi.
Çeyrek asırdır memleketler arası süreçlerin parçası
ABD Başkanı ve diğer birçok önderle uzun vakittir birçok mevzuda direkt muhatap olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “bölgesel ve global seviyedeki tüm dinamiklerin farkında olduğunu” vurgulayan Erhan, “Kendisi, çeyrek asırdır karşı karşıya kaldığımız eğilimlerin ve süreçlerin bir modülü oldu.” sözünü kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son derece “güvenilir” bir başkan olduğunu, “müttefik ve dost ülkelere verdiği sözleri her vakit tuttuğunu” kaydeden Erhan, “bazı düşman ülkeler” ortasında bile Erdoğan’ın “güvenilirliğine çok hürmet duyulduğunu” belirtti.
Erhan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın nüfuzunun, ona, “bölgesel seviyede kelam hakkı” kazandırdığını ve onu dünyanın en çetin çatışmalarından kimilerinde tahlil üreten başkanlardan biri haline getirdiğini anlattı.
Trump da bunun farkında
Son olarak, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Dünya 5’ten Büyüktür” mottosuyla Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulundaki (BMGK) 5 daimi üyenin etrafında örülen mimarinin ötesinde bir vizyonla “daha adil” bir milletlerarası sisteme ulaşmak için ıslahat davetleri yapmasına dikkati çeken Erhan, bu davetlerin da milletlerarası seviyede karşılık bulduğuna işaret etti.
Erhan, “İşte bu yüzden bu dört özellik Erdoğan’ı bölgesel ölçekte değil, dünya ölçeğinde eşsiz bir başkan yapıyor. Ve bence Sayın Trump da bunun farkında.” değerlendirmesinde bulundu.
Savaşın iki tarafını da bir ortaya getirebilen tek ülke
Makalede, Türkiye’nin İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’nın en “ölümcül” çatışmasının iki tarafını başarılı bir formda bir ortaya getirebilen tek ülke olduğunun altı çizildi. Ayrıyeten, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, 2022 baharında Rus ve Ukraynalı temsilciler ortasındaki müzakereleri yöneterek Karadeniz tahıl muahedesine aracılık ettiği hatırlatıldı.
Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinden kısa mühlet sonra Trump’ın bu bahisteki “krediyi” Cumhurbaşkanı Erdoğan’a verdiğine dikkat çekilen makalede, “Trump, Erdoğan’ı, ‘çok akıllı ve çok güçlü bir adam’ olarak nitelendirdi.” tabiri kullanıldı.
Ayrıca, Trump’ın, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sırasında söylediği Suriye ile ilgili, “Erdoğan isminde bir adamla kusursuz bir bağım var. Ben ondan hoşlanıyorum, o da benden hoşlanıyor. Türkiye ile yaşadığınız rastgele bir sorunu, makul olduğunuz sürece çözebileceğimi düşünüyorum. Makul olmak zorundasınız, biz de makul olmalıyız.” kelamlarına de yer verildi.
Eski ABD Ankara Büyükelçisi James Jeffrey de makalede, Türkiye’nin neden son 20-25 yılda milletlerarası düzlemde giderek daha kıymetli roller oynamaya başladığını anlattı.
Jeffrey, 2000’li yılların başından itibaren ABD’nin “tek kutuplu hakimiyet” devrinin yavaş yavaş sona ermesi, batıdaki ekonomik hasılanın gerilemesi ve Çin ile Rusya üzere ülkelerin yükselişe geçmesiyle Türkiye üzere bölgesel güçlerin çok daha değerli hale geldiğini vurguladı.
21. yüzyılın en değerli stratejik gelişmelerinden biri
ABD Dışişleri Bakanlığında sivil ve askeri danışman olarak misyon yapan ve daha sonra Trump idaresinin birinci devrinde Suriye özel temsilciliği vazifesini yürüten emekli albay Rich Outzen de Türkiye’nin jeopolitik yükselişini “21. yüzyılın en değerli stratejik gelişmelerinden biri” olarak nitelendirdi.
Outzen, on yıllardır süren ekonomik liberalleşmesinin, askeri ıslahatlarının, savunma endüstrisinde ve istihbarat yeteneklerinde artan kabiliyetlerin ve global diplomasideki büyük kabiliyetlerinin Türkiye’yi birçok açıdan öne çıkardığını vurguladı.
Makalede görüşlerine yer verilen, merkezi İstanbul’da bulunan İktisat ve Dış Siyaset Araştırmalar Merkezinin (EDAM) Yöneticisi Sinan Ülgen de Türk-Amerikan bağlarının Suriye boyutuna dikkati çekerek, “ABD idaresindeki değişiklik, bölgesel diplomaside daha yakın bir Türkiye-ABD işbirliğinin yolunu açtı. Washington, Ankara’nın takviyesinin Ukrayna ve Suriye üzere birtakım şiddetli bölgesel problemlerin üstesinden gelmek için kritik değerde olacağını hakikat bir halde pahalandırıyor.” yorumunu yaptı.
