Mikroplastik beyinde 8 yılda ikiye katlandı
Hızlı tüketim, insan vücudundaki mikroplastik ölçüsünü her geçen gün artırıyor. İnsan kanında tespit edilen mikroplastiklerin akabinde, ABD’de yapılan yeni bir araştırma ile insan beyninde de önemli miktarda mikroplastik olduğu ortaya konuldu.
Sonuçları Nature Medicine isimli tıp dergisinde yayımlanan “Ölen insan beyinlerinde mikroplastiklerin biyolojik birikimi” başlıklı çalışma kapsamında, ABD genelinde 30 kadavranın beyin, karaciğer ve böbrek dokuları incelendi, mikroplastiklerin ve nanoplastiklerin bu organlardaki birikimi araştırıldı. Çalışma sonucunda, beyindeki plastik ölçüsü gram doku başına 4 bin mikrogram olarak ölçüldü. Beyindeki bu konsantrasyonun karaciğer ya da böbreğe kıyasla 10 kat daha fazla olduğu belirlendi.
Bilim insanları, 2016’da da karaciğer, böbrek ve beyin dokularındaki mikroplastik konsantrasyonlarındaki değişimleri araştırmıştı. Buna nazaran, 8 yıl içinde mikroplastik konsantrasyonu karaciğerde 433 mikrogramdan 500 mikrograma, böbrekte 404 mikrogramdan 480 mikrograma, beyinde 3345 mikrogramdan 4 bin 917 mikrograma yükseldi. Bu sayılar, beyindeki mikroplastik ölçüsünün bu müddette yaklaşık yüzde 50 arttığını gösterdi.
En çok karşılaşılan plastik tipi polietilen
Araştırmaı kıymetlendiren Kalıtsal Kanserler Derneği Başkanı ve Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Özdoğan, beynin bedeni dış tesirlerden koruyan en güçlü bariyerlerden biri olan kan-beyin bariyeri ile çevrili olmasına karşın nanoplastiklerin bu doğal savunma duvarını aşabildiğini, yağ dokusu yüksek, kan akışı daima bu yapının plastik parçacıklarının birikmesi için elverişli bir ortam sağlayabildiğini söyledi. Araştırmada en çok karşılaşılan plastik türünün polietilen olduğunu bildiren Özdoğan, “Bu husus su şişelerinde, plastik torbalarda, saklama kaplarında ve tekstil eserlerinde sıkça karşımıza çıkıyor.
Ayrıca plastik bardaklar, çatal-bıçaklar, diş macunları, kozmetik eserler ve hatta birtakım giysiler de bu parçacıkların yayılmasına katkı sağlıyor. Mikroplastikler, kalp damar tıkanıklıkları, inme ve kalp krizi, demans ve alzheimer, bağırsak hastalıkları, hormon bozuklukları üzere hastalıklarla ilişkili olabilir. Bilhassa damar duvarlarında ve beyin dokusunda neden oldukları iltihap ve toksik gerilim, bu hastalıkların oluşumunu hızlandırabilir” dedi.
Mikroplastikler açısından en büyük risk kümesini demans hastaları ve yaşlı bireylerin oluşturduğunu belirten Özdoğan, “Bağışıklık sistemi zayıflamış bireylerde bu parçacıkların bedenden atılması daha güç hale geliyor. Mikroplastiklerin bedenimize verdiği ziyan yalnızca ölçüsüyle değil, ne cins kimyasallar taşıdıklarıyla da ilgili. Bu parçacıkların içinde endokrin bozucular, yani hormon sistemimizi alt üst eden unsurlar var. Bu durum gelecek jenerasyonların gelişimi ve doğurganlık kapasitesi üzerinde de tesirli olabilir” diye konuştu.
Hayatımıza ne kadar girerse, bedenimize da o kadar giriyor
İnsan bedenine alınan mikroplastiklerin kaynaklarından da bahseden Prof. Dr. Mustafa Özdoğan, “Araştırmalar gösteriyor ki yalnızca şişelenmiş su tüketimi, yılda ortalama 90 bin adet mikroplastik parçacık yutmamıza neden oluyor. Birebir birey musluk suyu içtiğinde bu sayı yalnızca 4 bin civarında. Yani plastik hayatımıza ne kadar girerse, bedenimize da o kadar giriyor. Her geçen yıl giderek daha fazla mikroplastik yiyoruz” diye konuştu.
