MESAM: Yabancı müzik için de telif ödenecek: Düğün salonları, kuaförler, mağazalar, restoranlar…

Türkiye Musiki Eseri Sahipleri Meslek Birliği (MESAM) Lideri Recep Ergül, düğün salonları, kuaförler, mağazalar ve restoranlar üzere halka açık alanlarda müzik yayını yapan tüm işletmelerin telif fiyatı ödeme yükümlülüğüne sahip olduğunu belirterek, “Yaygara koparılıyor lakin alınan bedeller ne işletmeleri ne de tüketicileri zorlayacak düzeyde” dedi.

Erzurum Atatürk Üniversitesi Türk Musikisi Konservatuvarı’nda öğrenciler ile sanatkarların katıldığı “Türkiye’de Fikri Mülkiyetin Tarihçesi ve Günümüzdeki Durumu” bahisli konferansta konuşan Ergül, telif haklarıyla ilgili düzenlemeyi kıymetlendirdi. Düğün salonları, kuaförler, mağazalar, restoranlar ve gibisi halka açık yerlerde müzik yayını yapılması durumunda telif hakkı ödenmesi mecburiliği olduğunu vurgulayan Ergül, “Bizim önceliğimiz dijitaldi, onu çözdük. Radyo ve televizyonlarla ilgili eksik, aksayan şeyler vardı, o da çözüldü. Sırada da düğün salonları, kuaförler, hoşluk merkezleri ve gibisi yerler var” diye konuştu.

Ergül, telif ile ilgili yasal düzenlemenin sanatı ve sanatçıyı muhafazayı hedeflediğini vurgulayarak, “Bir berber dükkânının ödeyeceği telif fiyatı yalnızca günlük 16 lira. Bir tıraştan sonra çırağa bahşiş vermek istesek 16 lira vermeyiz herhalde, utanırız. 50 lira veririz hiç olmazsa. Bu ülkede sanatkarlar hak ettikleri telifleri alsalar hiçbir şeye muhtaç olmazlar. Ülkemizde çok değerli eser sahibi kimi sanatkarlar ya bir köşe başında ya da kirli, pasaklı bir huzurevinde can verdi. Bu gerçeği kimse göz gerisi edemez” sözlerini kullandı.

“Düğün salonlarının öznesi müziktir, bedelini ödemek zorundalar”

1951’de kabul edilen 5846 sayılı Fikir ve Sanat Yapıtları Kanunu’nun 74 yıldır yürürlükte olduğunu hatırlatan Ergül, 1986‘da kurulan MESAM’ın kurulma maksadının 15 bin üyesinin ve 30 bin müzik yapıtı sahibinin telif hakkını savunmak, kanunun verdiği yetkiyi kullanmak olduğunu söz ederek, “Kuaförlerin, hoşluk merkezlerinin, hatta hastanelerin, hatta özel okulların ve düğün salonlarının, hele hele düğün salonlarının öznesi müziktir. Müzik olmadan bir şey yapılamaz. Bakın bu ülkenin müziği, sanatı güç durumda. Halk müziği derseniz epeyce güç durumda. Türk sanat müziği derseniz günümüz gençleri hiç bilmiyorlar. Pekala bu müziğin devam edebilmesi için ne yapılması lazım? Batılı toplumlar 1886 yılında bunun ismini koymuş; Fikir ve Sanat Yapıtları Kanunu. Türkiye 1951 yılında bu kanunu kabul etmiş, 74 yıldır yürürlükte. MESAM 1986 yılında kurulmuş ve o yıldan bugüne kadar bu faaliyetleri sürdürüyor. Sırayla gidiyoruz. Sıra düğün salonlarına ve kuaförlere, hoşluk merkezlerine geldi. Biz nasıl elektrik, doğalgaz ve suya para ödüyorsak müziğe de bedelini vermemiz gerekir. Kimi çevreler bunun ek bir yük getireceğini dillendirmekte. Bu gerçek bir bilgi değil. Halkımızı yanlışsız biçimde bilgilendirmemiz gerek” halinde konuştu.

“Sahada yüzlerce avukatımız var”

Telif kanununun uygulama basamağında bir berberin günlük ödeyeceği sayının 16 lira olduğunu anlatan Ergül, “Bir hoşluk merkezinin ödeyeceği sayı ise günlük 20-25 lira ortasında. Bir düğün salonunun günlük ödeyeceği sayı 30-40 lira ortasında. Yani münasebetiyle her salon bunu ödeyebilir. Düğün salonlarında canlı müzik icra ediliyor. Bunun tarifesine nazaran yapsak sayı çok daha fazla olacak. Ödeyemeyecekler, sorun çıkacak. Herkes ödesin, sanatçı da kazansın. Zira bir müziğin imal maliyeti nereden baksanız 300-500 bin lira ortasında değişiyor. Pekala nereden bulacakları bu parayı? Kaset de yok. Bir tek telif kalıyor geriye ve bizim de varlık sebebimiz bu. MESAM ilgili kanunla Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı bir kuruluş. Alanda yüzlerce avukatımız var. Kanun, Kültür ve Turizm Bakanı bu yetkiyi meslek birliğine vermiş. Diyor ki, git sanatkarların telifini topla, kendilerine ver ki yaşayabilsinler, müziğe devam edebilsinler” dedi.

“Oda liderleri yaygara koparıyor”

Sahada telif ile alakalı mevzuları denetleyebilecek yüzlerce hukukçuları olduğunu ve onların daima tespitte bulunduklarını anlatan Ergül, kelamlarına şöyle devam etti:

“Lisans kontratı yoksa ihtar ediyorlar. Dinlememesi halinde mahkemeye veriyoruz maalesef. Bu hususta iki farklı ve yarı yarıya bir görüş var. Birincisi çok olumlu, başkası de olumsuz. Olumsuz olan daha çok bilhassa tüketicinin yani düğün salonları, kuaförler odalarının kopardığı yaygara. Hakikat değil o. Toplumu gerçek bilgilendirmek lazım, bilinçlendirmek lazım. Biz bu yüzde 50’yi ikna etmenin eforu içindeyiz.”

“Yabancı müzik çalmak da telife bağlı”

Konu ile ilgili çalışmalar başladıktan sonra şu ana kadar 500‘e yakın kuaför ve hoşluk merkezi ile 400 civarında da düğün salonunun MESAM’a geldiğini söyleyen Ergül, “Onlar telifini ödüyor. Hepsiyle teğe bir arkadaşlarımız görüşüyor. Çabucak her gün davet merkezinden telefonlar gidiyor. Bir sorun olması halinde hukukçularımız şahsen oraya gidip kendisine maddeyi açıyor gösteriyor. Kullanımdan şu kadar, metrekare başına şu kadar meblağ olduğunu kendisine söylüyor. Her türlü kolaylığı yapabileceğini söylüyor, ayrılıyor orada. Sanatkarlar yüzde yüzü esasen yanımızda, gerimizde. Ve hepsi toplumsal medyada da yansılarını koyuyor. Bunun bir an evvel düzelmesi gerektiği kanaatinde. MESAM 15 bin üyeye sahip bir kuruluş. Her gün aşağı üst onlarca kişi de başvuruyor. Yani eser sahibi, kelam müellifi, bestekar, aranjör. Doğal bu kimliklere haiz olup, tıpkı vakitte yorumcu kimliği olan da var. Fakat yalnızca Türkiye’de değil, MESAM’ın 192 ülkeyle karşılıklı temsilcilik kontratı var. Milletlerarası bir kuruluşuz. MESAM, 192 ülke sanatkarlarının müziği burada çalındığında yani o kuaför, hoşluk merkezi vesaire, yabancı müzik çaldığında da telif ödeyecek. Çünkü yabancı haklarını da koruyoruz. Onlar da yaşadıkları ülkede bizim haklarımızı koruyorlar” sözlerini kullandı.