Küresel piyasalarda gözler Powell’ın sunumu ve ABD büyüme verilerinde
Küresel piyasalar, Orta Doğu’daki tansiyona ait gelişmeler, ABD Merkez Bankası (Fed) başta olmak üzere merkez bankalarının para siyaseti kararları ve Fed Başkanı Jerome Powell’ın açıklamalarının öne çıktığı geçen hafta karışık bir seyir izledi. Gözler gelecek hafta Fed Başkanı Powell’ın Senato’da yapacağı sunuma ve ABD’de açıklanacak büyüme bilgilerine çevrildi.
Dünya genelinde enflasyon ve büyüme üzere temel makroekonomik göstergelere dair soru işaretlerinin yanı sıra artan jeopolitik riskler varlık fiyatlamalarını zorlaştırırken, ABD’nin Orta Doğu’daki tansiyona dahil olabileceğine ait tasalar risk algısının yüksek kalmasına neden oluyor.
ABD Başkanı Donald Trump, ABD’nin İran’a müdahalesi için “Belki gerek kalmayacak” derken mümkün müdahale için de İran’a en fazla iki hafta müddet verdiğini belirtti.
Öte yandan ABD idaresinin uyguladığı tarifelerin enflasyonist baskıları artırabileceğine yönelik değerlendirmeler sürerken, çarşamba günü Fed’in para siyaseti kararları ve Fed Başkanı Powell’ın yaptığı açıklamalar takip edildi.
Fed, siyaset faizini beklentiler dahilinde yüzde 4,25-4,50 aralığında sabit tuttu. Banka, federal fon oranına ait varsayımını bu yıl sonu için mart ayında öngördüğü yüzde 3,9’da sabit tuttu. Fed’in iddiaları, bankanın bu yıl 2 faiz indirimi öngörmeye devam ettiğini ortaya koydu. Lakin revize edilen projeksiyonlarda bankanın yıl sonu çekirdek şahsî tüketim harcamaları (PCE) enflasyon beklentisini yüzde 2,8’den yüzde 3,1’e çıkarması, büyüme varsayımını ise yüzde 1,7’den yüzde 1,4’e indirmesi dikkati çekti.
Fed Başkanı Powell’ın şahin tonlu kelamlı yönlendirmelerinin akabinde bankanın faiz indirimlerine yakın vakitte başlamayacağına ait telaşlar arttı. Powell, tarifelerdeki artışların bu yıl fiyatları üst çekmesi ve ekonomik faaliyetler üzerinde baskı oluşturmasının beklenen olduğunu söz etti. Orta Doğu’daki tansiyona ait yorum yapan Powell, ABD iktisadının yabancı petrole 1970’lerde olduğundan çok daha az bağımlı olduğunu aktardı.
Gelecek hafta Powell’ın sunumu takip edilecek
Halihazırda global çapta yüksek seyreden belirsizlikler ve risk algısının paralelinde gelecek hafta Powell’ın Senato’da ve Finansal Hizmetler Komitesi’nde iki gün sürecek para siyaseti yarıyıl raporu sunumu ve ABD’de yılın birinci çeyreğine ait açıklanacak son büyüme kestirimleri yatırımcıların odağında bulunuyor.
Analistler, hem Fed’in faiz kararı hem de Powell’ın şahin tonunun akabinde yatırımcıların temkinli davrandığını belirterek, Orta Doğu’daki tansiyonun risk iştahını törpüleyen öbür bir etken olmaya devam ettiğini tabir etti.
Fed yetkililerinden açıklamalar
Fed yetkililerinin de açıklamaları takip edilirken, Fed Yönetim Kurulu Üyesi Christopher Waller, temmuz ayında faiz indirimi için uygun bir yerde olabileceklerini söyledi. Tarife kaynaklı enflasyonun çok yüksek olacağını düşünmediğini belirten Waller, son birkaç ayın bilgilerinin 12 aylık bazda bile enflasyonda olumlu bir eğilime işaret ettiğini lisana getirdi.
Richmond Fed Başkanı Thomas Barkin ise tarife kaynaklı enflasyon riskinin göz gerisi edilemeyeceğini belirterek, faiz indirimi için aceleye gerek olmadığını söz etti.
San Francisco Fed Başkanı Mary Daly de iş gücü piyasasında manalı ve kalıcı olacağı düşünülen bir duraksama görülmediği sürece faiz indirimine sonbaharda gidilmesinin uygun olacağını düşündüğünü söyledi.
Piyasalar haftayı nasıl kapattı?
Bu gelişmelerin ışığında ABD tahvil piyasalarında geçen hafta alıcılı bir seyir hakim olurken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi 4 baz puanlık azalışla haftayı yüzde 4,38’den kapattı.
Emtia fiyatları kelam konusu haber akışıyla karışık bir seyir izlerken, altının ons fiyatı geçen hafta yüzde 1,9 azalışla 3 bin 368 dolara, gümüşün ons fiyatı yüzde 0,8 düşüşle 36 dolara indi. Brent petrolün varili haftayı yüzde 3 artışla 75,9 düzeyinden tamamladı.
Dolar endeksi yüzde 0,5 artışla 98,7 düzeyinden haftayı tamamladı.
New York borsası karışık seyretti
New York borsasında geçen hafta karışık bir seyir öne çıktı. Haftalık bazda New York borsasında, S&P 500 yüzde 0,15 yükselirken, Nasdaq endeksi ve Dow Jones endeksi yatay seyretti.
Makroekonomik data tarafında ise ABD’de perakende satışlar mayısta yüzde 0,9 ile beklenenden fazla düşüş gösterdi. Ülkede sanayi üretimi de mayısta bir evvelki aya nazaran yüzde 0,2 azaldı. ABD’de ithalat fiyat endeksi mayısta aylık bazda değişim göstermezken, ihracat fiyat endeksi yüzde 0,9 azalış kaydetti.
ABD idaresinin, kimi çip üreticilerinin Çin’e Amerikan teknolojisi göndermelerine müsaade veren muafiyetleri sona erdirmeyi değerlendirdiğine ait haberler sonrası cuma günü çip üreticilerinin paylarında düşüş görüldü. Nvidia’nın payları yüzde 1,12 ve TSMC’nin payları yüzde 1,87 kıymet kaybetti.
23 Haziran ile başlayan pazartesi S&P Küresel İmalat Sanayi ve Hizmet Bölümü Satınalma Yöneticileri endeksleri (PMI), ikinci el konut satışları, salı Powell’ın Senato’daki sunumu, New York Fed tüketici itimat endeksi, cari istikrar, Richmond Fed sanayi endeksi, çarşamba Powell’ın Finansal Hizmetler Komitesi’ndeki sunumu, yeni konut satışları, perşembe büyüme, güçlü mal siparişleri, bekleyen konut satışları, haftalık işsizlik maaşı müracaatları, cuma PCE fiyat endeksi ve Michigan Tüketici İtimat Endeksi bilgileri takip edilecek.
Avrupa borsaları satıcılı seyretti
Avrupa borsalarında geçen hafta negatif bir seyir öne çıkarken, Orta Doğu’da artan tansiyonlar ve güç arzına ait tasalar ile makroekonomik bilgilerden alınan sinyaller bölge hisse piyasaları üzerinde satış baskısı oluşturdu.
İngiltere Merkez Bankası (BoE), siyaset faizini piyasa beklentilerine paralel yüzde 4,25’te sabit tuttu. BoE’nin, karar metninde Orta Doğu’da şiddetlenen çatışmaların güç fiyatlarını artırmasının enflasyonist baskıları canlandıracağına işaret edildi. Metinde, ABD’nin gümrük tarifelerinin ticaret siyasetlerinde yarattığı belirsizliklerin devam ettiği, bu durumun da şirketleri ihtiyatlı davranmaya ittiğine dikkat çekildi.
Uluslararası Para Fonu (IMF), Euro Bölgesi iktisadının yüksek tarifeler, ticaret siyaseti meçhullüğü ve jeopolitik risklerle karşı karşıya olduğunu belirtti.
Avrupa Birliği (AB) Komitesi, Rusya’dan gaz ve petrol ithalatını kademeli biçimde bitirecek bir yasa teklifi hazırladı. Teklife nazaran, üye ülkelerde Rusya kaynaklı olan boru çizgisi gazı ve LNG, etaplı olarak kullanımdan kaldırılacak.
Üye ülkeler, Rusya’dan doğal gaz ve petrol ithalatını sonlandıracak tedbirleri ve adımları içeren planlar hazırlayacak. İthalat yasağı kapsamında, yeni kontratlarla Rusya’dan gaz alımı 1 Ocak 2026’dan itibaren sona erecek.
17 Haziran 2025’ten evvel imzalanan kısa vadeli mukaveleler kapsamındaki gaz ithalatı 17 Haziran 2026’ya kadar devam edecek. Denize kıyısı bulunmayan ülkelere yönelik olan ve uzun vadeli kontratlara bağlı olarak yapılan boru çizgisi gaz teslimatlarına 2027 sonuna kadar müsaade verilecek.
Geçen hafta açıklanan bilgilere nazaran, İngiltere’de mayıs ayına ait tüketici enflasyonu yıllık bazda yüzde 3,4 ile beklentilere paralel gelmesine rağmen, BoE’nin orta vadeli enflasyon maksadı olan yüzde 2 düzeyinin üzerinde gerçekleşti. İngiltere’de perakende satışlar ise mayısta yüzde 2,7 geriledi.
Almanya’da ise Üretici Fiyat Endeksi mayıs ayında beklentiler doğrultusunda gerileyerek yıllık bazda yüzde 1,2 azaldı.
Geçen hafta Almanya’da DAX endeksi yüzde 1,38, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,24, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 0,53 ve İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,86 bedel kaybetti.
Gelecek haftanın bilgi takviminde pazartesi Euro Bölgesi ile Almanya’da Hamburg Ticaret Bankası (HCOB) imalat sanayi ve hizmet bölümü PMI, salı Almanya’da IFO iş ortamı inanç endeksi, cuma İngiltere’de büyüme ve Euro Bölgesi’nde tüketici inanç endeksi bilgileri takip edilecek.
Asya borsalarında karışık bir seyir izlendi
Asya borsaları geçen hafta karışık bir seyir öne çıkarken, ABD’nin Orta Doğu’daki tansiyona dahil olup olmayacağına yönelik belirsizlikler bölgedeki risk algısı üzerinde tesirli oldu.
Çin’de, Haziran ayında gösterge kredi faiz oranları değişmedi. Çin’de gösterge faiz fonksiyonu gören 1 ve 5 yıllık kredi faiz oranlarında (LPR) değişikliğe gidilmedi. Ulusal Bankalar Ortası Fon Merkezi, 1 yıllık kredi faiz oranının yüzde 3 düzeyinde, 5 yıllık kredi faiz oranının ise yüzde 3,5’te sabit tutulduğunu bildirdi.
Japonya Merkez Bankası (BoJ), salı günü beklentiler dahilinde kısa vadeli siyaset faizini değiştirmeyerek Ocak 2025’teki son artıştan bu yana tıpkı düzey olan yüzde 0,5’te bıraktı.
BoJ, mayıs ayındaki para politikası kurulu toplantısına ait tutanakları yayımladı. Tutanaklarda Japonya iktisadının genel olarak ölçülü bir toparlanma kaydetmiş olsa da, birtakım alanlarda zayıflık belirtileri görüldüğü tabir edildi.
Tutanaklarda, enflasyon beklentilerinin ölçülü bir artış gösterdiğine değinilerek, kısa vadede TÜFE’deki yıllık artış oranının mevcut düzeylerde seyretmesinin öngörüldüğü bildirildi.
Japonya’da açıklanan dış ticaret datalarına nazaran, ülkede mayıs ayı dış ticaret istikrarı 637,6 milyar yen (yaklaşık 4,4 milyar dolar) ile varsayımların altında açık verdi. Kelam konusu ayda ülkenin ihracatı yıllık bazda yüzde 1,7, ithalatı da yüzde 7,7 azaldı.
Ülkede, nisan ayı yıllık çekirdek makine siparişleri ise aylık bazda yüzde 9,1 azalırken, yıllık olarak ise yüzde 6,6 artış gösterdi. Makroekonomik dataların yanı sıra tarife haberleri de yakından takip ediliyor. Japonya Başbakanı Ishiba Shigeru, ABD ile gümrük vergisi görüşmelerinde uyuşmazlıkların sürdüğünü söyledi.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,50 ve Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 4,40 kıymet kazanırken, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,52 ve Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,51 düştü.
Gelecek hafta cuma Japonya’da Tokyo TÜFE ile işsizlik oranı dataları takip edilecek.
TCMB, Türk lirasını destekleyecek yeni adımlar attı
Yurt içinde geçen hafta satış yüklü bir seyir öne çıkarken BIST 100 endeksi yüzde 1,17 düşüşle 9.203,37 puandan kapandı.
Perşembe günü Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), siyaset faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını değiştirmeyerek yüzde 46’da tuttu. Şura ayrıyeten Merkez Bankası gecelik vadede borç verme faiz oranını yüzde 49’da gecelik vadede borçlanma faiz oranını ise yüzde 44,5’te sabit bıraktı.
TCMB tarafından açıklanan ödemeler istikrarı bilgilerine nazaran, Nisan 2025’te cari süreçler hesabı 7 milyar 864 milyon dolar açık verdi.
Bu periyotta ödemeler istikrarı tarifli dış ticaret açığı nisanda 9 milyar 891 milyon dolar oldu. Yıllıklandırılmış bilgilere nazaran, nisan ayında cari açık yaklaşık 15,8 milyar dolar olurken, ödemeler istikrarı tarifli dış ticaret istikrarı de 60,4 milyar dolar açık verdi.
Öte yandan cuma günü TCMB, mali transfer sistemini güçlendirmek ve Türk lirasına geçişi desteklemek maksadıyla makroihtiyati çerçevede değişiklikler yapılmasını kararlaştırdı. Buna nazaran, gerçek kişi TL mevduat hissesi yüzde 60’ın altında olan bankalar için amaç oranlar artırılırken, yüzde 60 ile yüzde 65 ortasında olan bankalara aylık 0,4 puan artış amacı getirildi.
Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) hesaplarına uygulanan zarurî karşılık oranı yüzde 33’ten 40’a yükseltildi. KKM hesapları için belirlenen taban faiz oranı siyaset faizinin yüzde 50’sinden yüzde 40’ına indirildi. KKM’den TL’ye geçiş amacı kaldırılırken KKM’nin yenilenmesi ve TL’ye geçişine ait toplam amaç korundu.
Yapılan değişiklikler kapsamında, 1 aydan uzun vadelerde de değişken faizli TL mevduat hesabı açılabilmesine imkan sağlandı. Bu daha evvel 3 aydan uzun vadelerde bulunuyordu.
Ayrıca, TÜFE, ÜFE ve TLREF’e endeksli mevduat için zarurî karşılık oranı tüm vadelerde yüzde 10 olarak belirlenirken, yabancı para mevduat için TL cinsinden tesis edilmesi gereken zarurî karşılık oranı yüzde 4’ten yüzde 2,5’e indirildi.
Dolar/TL haftayı evvelki haftalık kapanışın yüzde 0,7 üzerinde 39,6740’tan tamamladı.
Gelecek hafta yurt içinde salı gerçek kesim inanç endeksi, kapasite kullanımı, perşembe TCMB PPK toplantı özeti, cuma ekonomik itimat endeksi dataları takip edilecek.
