Küresel piyasalarda endişe ve belirsizlik etkisi

Küresel piyasalar, ABD ve Çin ortasında varılan ticaret muahedesinin kapsamına yönelik belirsizlikler ile Orta Doğu’da jeopolitik tansiyonların artabileceği tasasıyla karışık bir seyir izliyor.

Dünyanın en büyük iki iktisadı olan ABD ve Çin ortasında bir müddettir devam eden ticaret gerginlikleri dün tarafların mutabakata vardıklarını açıklamasının akabinde azalırken, muahedenin ayrıntılarına ve ticari bağlantıların sürdürülebilir olup olmadığına yönelik kuşkular yatırımcıların temkinli davranmasına neden oluyor.

Çin ile mutabakata varıldığını Truth Social hesabından paylaşan ABD Başkanı Donald Trump, anlaşmanın kendisi ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in son onayına tabi olacağını kaydetti.

Trump, Çin tarafından gerekli tüm az toprak elementlerinin temin edileceğini belirterek, “Aynı formda, kolejlerimizi ve üniversitelerimizi kullanan Çinli öğrenciler de dahil olmak üzere üzerinde anlaştığımız şeyleri biz de Çin’e sağlayacağız. Toplam yüzde 55 tarife uyguluyoruz, Çin yüzde 10 uyguluyor” sözlerini kullandı.

Çin’i Amerikan ticaretine açmak için Lider Şi ile yakın çalışacaklarının bilgisini veren Trump, bunun her iki ülke için kar olacağını vurguladı.

Birçok ülkeyle devam eden tarife müzakerelerinin de şimdi netlik kazanmamış olması ve müzakereler için vaktin daralmış olması da piyasaların tarafı üzerinde tesirli oluyor.

ABD basınında çıkan haberlerde gelecek yıl ABD Merkez Bankasının (Fed) başına mevcut ABD Hazine Bakanı Scott Bessent’in getirileceğine yönelik tezlere yönelik dün açıklamalarda bulunan Bessent, 2029’a kadar hazine bakanı olarak kalmak istediğini bildirdi.

ABD’de tüketici enflasyonu beklentilerin altında gerçekleşti

Makroekonomik data tarafında, ABD’de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), mayısta aylık bazda yüzde 0,1, yıllık bazda ise yüzde 2,4 ile beklentilerin altında arttı. Bilginin alt kalemlerine bakıldığında Barınma maliyetlerindeki artış öne çıkarken, barınma maliyetleri, mayısta aylık yüzde 0,3 artarak tüm kalemlerdeki aylık artışta tesirli en önemli faktör oldu.

Analistler bugün açıklanacak üretici enflasyonundan alınacak sinyallerin ülkedeki ekonomik gidişat hakkında daha çok bilgi vereceğini söyledi.

Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in bu yılın birinci faiz indirimine eylül ayında gideceğine kesin gözüyle bakılırken, Bankanın yıl boyunca 2 faiz indirimi yapması öngörülüyor.

Trump, TÜFE datalarını “mükemmel” olarak nitelendirirken, “Fed (faizi) bir tam puan düşürmeli. Vadesi gelen borçlar için çok daha az faiz ödenir. Çok önemli” tabirlerini kullandı.

Bu gelişmelere ek olarak, federal hükümetin bütçe açığı, mayısta geçen yılın birebir ayına kıyasla yüzde 9 azalışla 316 milyar dolar oldu. Mali yılın sekizinci ayı olan mayıs prestijiyle toplam bütçe açığı ise geçen yılın tıpkı devrine kıyasla yüzde 14 artarak 1 trilyon 365 milyar dolara ulaştı.

Petrol fiyatları jeopolitik tansiyon telaşlarıyla sert yükseldi

Jeopolitik gelişmeler de yatırımcıların odağında olmayı sürdürüyor. Dün akşam saatlerinde ABD’li yetkililer ABD Dışişleri Bakanlığının bölgede huzursuzluk çıkma ihtimali nedeniyle Bağdat Büyükelçiliğindeki mecburî olmayan çalışanları geri çekmeye hazırlandığı belirtti.

Yetkililer, ABD Dışişleri Bakanlığının, Bahreyn ve Kuveyt’teki mecburî olmayan çalışanı ve yakınlarının da bu ülkeden ayrılmasına imkan tanıyacağını tabir ederek, ABD Savunma Bakanlığının Bağdat’tan “olası bir tahliyeye” takviye vermeye hazır olduğunu bildirdi.

Petrol, altın, dolar ve borsada son durum

Söz konusu gelişmeler sonrasında Brent petrolün varil fiyatı dün günü yüzde 4,8 yükselişle 69,4 dolardan tamamlarken, yeni süreç gününde 0,5 düşüşle 69 dolardan süreç görüyor.

Altının ons fiyatı dün ABD ve Çin ortasındaki mutabakat ve beklentilerin altında gelen enflasyon verisi sonrası gerilemesine rağmen jeopolitik tansiyonların artabileceğine işaret eden haber akışı sonrasında günü yüzde 1 artışla 3 bin 355 dolardan tamamladı.

Yeni süreç gününde ons altın yükselişine devam ederken, şu sıralarda yüzde 0,5 artışla 3 bin 373 dolardan alıcı buluyor.

ABD tarafındaki ticaret gelişmeleri ve optimist enflasyon dataları sonrasında ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi düşüş serisini 4 iş gününe taşıyarak yüzde 4,40’a kadar geriledi. Dolar endeksi ise güne yüzde 0,1 düşüşle 98,4 düzeyinden başladı.

Bu gelişmelerle dün New York Borsası’nda S&P 500 endeksi yüzde 0,27 ve Nasdaq endeksi yüzde 0,50 paha kaybederken, Dow Jones endeksi yatay seyretti. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne negatif başladı.

AB ve ABD’nin tarife müzakereleri yatırımcıları endişelendiriyor

Avrupa borsalarında dün ABD ve Çin’in ticaret mutabakatının ayrıntılarının netlik kazanmaması ve AB’nin ABD ile uzayan tarife müzakerelerinin tesiriyle İngiltere hariç negatif bir seyir öne çıktı.

Tarifelere yönelik müzakere süreçleri devam ederken, Avrupa Birliği’nin (AB) müzakere sürecinin şimdi bir sonuca ulaşmaması ve müzakerelerin 9 Temmuz son tarihini aşabileceği beklentisi şirketlerin ve yatırımcıların gelecek projeksiyonlarında belirsizliklere neden olmaya devam ediyor.

Öte yandan, AB Kurulu, NATO ve Birliğin tüm alanlarda karşılıklı işbirliğini geliştirme konusunda kararlı olduğunu ve bunun Avrupa’da savunma harcamalarının artırılmasını ele alan paydaşlık yoluyla yapılması gerektiğini bildirdi

Analistler, savunma sanayi harcamalarındaki artışların bölge genelindeki imalat sanayi aktivitesi için olumlu olduğunun altını çizdi.

Dün İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,13 kıymet kazanırken, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,36, Almanya’da DAX 40 yüzde 0,16 ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,07 düştü. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar da yeni güne negatif başladı.

Asya borsaları karışık seyrediyor

Asya tarafında ABD ile Çin ortasındaki ticaret mutabakatı bölgedeki risk algısını azaltırken, yatırımcıların muahedenin ayrıntılarına odaklanması ve jeopolitik risklerin artabileceği kaygısıyla karışık bir seyir izleniyor.

Bölgedeki yetkililerinin iktisat üzerine açıklamaları da yakından takip edilirken, dün açıklamalarda bulunan Japonya Başbakanı İşiba Şigeru, ABD ile gümrük vergisi müzakerelerinde istikrarlı bir ilerleme kaydedildiğini söyledi.

İşiba, hükümetin artan fiyat problemlerini ciddiye aldığını belirterek, devlet maliyesini bozacak her türlü plana karşı ihtiyatlı olunması gerektiğini söyledi.

Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,6 ve Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,1 yükselirken, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,6 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,8 düştü.

Yurt içi piyasalar

Dün alış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,28 bedel kazanarak 9.686,11 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı haziran vadeli kontrat ise dün akşam seansında olağan seans kapanışının yüzde 1 altında 10.808,00 puanda süreç gördü.

Dolar/TL, dün yatay seyirle 39,1710’dan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında evvelki kapanışının yüzde 0,1 üzerinde 39,2030’dan süreç görüyor.

Analistler, bugün yurt içinde sanayi üretimi yurt dışında ise ABD’de üretici enflasyonu ve haftalık işsizlik maaşı müracaatlarının takip edileceğini lisana getirerek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.700 ve 9.800 puanın direnç, 9.600 ve 9.500 düzeylerinin takviye pozisyonunda olduğunu kaydetti.