Kredi faizinde ibre yukarı döndü

Hamide HANGÜL

Olası bir dolarizasyonu ön­lemek ve TL’yi güçlendir­mek için atılan adımlar finansman cephesine de yansıdı. Merkez Bankası’nın faiz indiri­mini 12 ayın andından sonlandı­rarak, siyaset faizini 18 Nisan’da yüzde 42,50’den yüzde 46’ya yük­seltmesiyle birlikte bankalar da kredi ve mevduat faizlerinde ar­tışa gitti. Bu hafta başından itiba­ren mevduatta 2-3 puan, ferdî tüketici kredilerinde 2-3 puan, ticaride ise 3-4 puanlık artışlar geldi.

Bankadan bankaya marj­lar, hacim ve piyasa şartlarına nazaran değişmekle birlikte, 32 gün vadede TL mevduat faiz oranları, “hoş geldin” faiziyle birlikte yüz­de 45-47’lerden yüzde 50-52’le­re yükseldi. Kelam konusu oranla 100 bin TL vadeli mevduatta 32 günlük vade sonunda ödenen fa­iz, vergi kesintisiyle birlikte 3 bin 700 lira olarak hesaplandı. Kredi tarafında ise ticari kredilerin 4-5 puanlık artış gösterdiği öğrenil­di. Böylece 24 ay vadeli 500 bin TL’lik ticari kredide aylık oranlar 4,25-6,50 bandına gelirken, yıllık maliyeti de yüzde 60’ları aşmaya başladı. Merkez Bankası, geçen yıl mart ayında siyaset faizini yüzde 45’den yüzde 50’ye çıkarmıştı.

İhtiyaçtan ticariye tüm kalemlere yansıdı

Faiz artışı ticariden taşıta kadar tüm kredi kalemlerinde tesirini gösterdi. Buna nazaran, muhtaçlık kre­disi faiz oranlarında 2-3 puan ar­tışa gidilirken, kelam konusu oranlar kredilere aylık 0,2-0,62 puan ara­lığında artış olarak yansıdı. Ban­kadan bankaya, sigorta ve kredi­li mevduat hesabına (KMH) nazaran değişmekle birlikte muhtaçlık kredi­sinde faiz oranları yüzde 3,50 ile yüzde 5,80 bandı aralığında değiş­ti. Kimi bankalarda ise aylık oran­ların yüzde 6,50’lere yaklaştığı be­lirlendi. Konut kredilerinde aylık oranlar 2,95-3,99, taşıtta ise yüz­de 3,29 – 4,49 aralığına geldi.

Gözler hazirandaki PPK toplantısında

Bankacılık etraflarından edi­nilen bilgilere nazaran, Merkez Ban­kası’nın 18 Nisan’daki son Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı­sında 350 baz puanlık artışa git­mesiyle birlikte bankalarda bu artışı kredi ve mevduat kalemle­rine yansıtmaya başladı. Faiz ar­tışlarıyla, döviz ve altına olan ta­lebi azaltarak tasarrufların TL mevduata yönlendirilmesinin amaçlandığını, ayrıyeten bankaların bu devirde mevduat faizlerini 2-4 puan artırarak yatırımcıları TL’de tutmayı hedeflediği belirti­liyor. Bir sonraki PPK toplantısı­nın haziran ayında yapılacağına işaret eden bankacılar, “Mayıs ayında faiz toplantısı yok, do­layısıyla tüm dikkatler haziran ayında yapılacak toplantıda ola­cak” yorumunu yaptı.

“Gıda enflasyonu faiz kararında belirleyici olur”

Diğer taraftan tarım ürünle­rinde yaşanan don olayının besin enflasyonu üzerinde belirleyici olacağına işaret eden bankacılık kaynakları, “Faiz düşüş döngü­süne girilir mi diye soruyorsa­nız, burada enflasyon kritik öne­me sahip. Zira bir don olayı yaşandı ve bu ziraî eserler üzerinde tesirli oldu. O nedenle faiz kararını değerlendirirken, besin enflasyonunun tesirleri de dikkate alınacaktır” yorumunu yaptı.

Faiz indirim döngüsü sona erdi

Enflasyonla birlikte faiz in­dirimine geçen Merkez Banka­sı, geçen yıl mart ayında yüzde 50 olan siyaset faizini 27 Ara­lık 2024’te yüzde 47,50’ye düşür­müştü. Merkez Bankası Para Po­litikası Kurulu, kelam konusu oranı en son bu yıl mart ayında yüzde 42,50’ye çekmiş, lakin 18 Nisan 2025’de faiz indirim döngüsü­nü 350 baz puanlık artışla yüzde 46’ya çıkartarak sonlandırmıştı.

Rekolte kaybı telaşı fiyatları yükseltiyor

Bu yılın birinci çeyreğinde yaşanan çünkü don olayı, besin fiyatları üzerinde tesirini gösterdi. Bilhassa ağaçların çiçeklendiği mart ve nisan aylarında tesirli olan don nedeniyle Akdeniz ve Ege bölgelerinde meyve-sebze üretiminde rekolte kaybından tasa ediliyor. 34 vilayette 16 farklı tarım eser etkilenirken, çekirdekli eserlerde beklenen rekolte kaybı hasebiyle fiyatlar şimdiden yüzde 50’lere kadar yükselmeye başladığı belirlendi. Üretim kayıpları ve artan maliyetlerle fiyat artışlarının enflasyon üzerinde tesirli olması bekleniyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran, mart ayında tüketici enflasyonu yıllık yüzde 38,10 olurken, besin ve alkolsüz içeceklerde yıllık yüzde 37,12 artış göstermişti.

Kurumsal kredi kartı harcamalarına limit geldi

DÜNYA’ya konuşan bankacılık kaynakları, ayrıyeten ticari tarafta da şirketlerin kredi kartı harcamalarına limit getirdiğini belirterek, “Günlük, haftalık ya da aylık limitiler kelam konusu, günlük 50 bine kadar düşen limitler var, daha öne bu kadar düşmemişti” yorumunu yaptı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bilgilerine nazaran, tüketici kredileri 2.2 trilyon TL olurken, ticari ve başka kredilerin büyüklüğü 13,8 trilyon TL’ye dayandı. Taksitli ticari krediler 2,55 trilyon TL’ye yükselirken, kurumsal kredi kartlarının büyüklüğü 600 milyar TL’ye ulaştı.