İZTO Başkanı Özgener: ‘Artan politika belirsizliği ekonomiye zarar veriyor’
İzmir Ticaret Odası (İZTO) Haziran ayı meclis toplantısı bugün İZTO Meclis Salonu’nda yapıldı.
Toplantıda değerlendirmelerde bulunan İZTO Yönetim Kurulu Lideri Mahmut Özgener, hem global iktisat hem de Türkiye açısından asıl zararın gümrük vergilerinden ya da artan emtia fiyatlarından değil; değişen siyasi ve jeopolitik ortamla birlikte artan siyaset belirsizliğinden kaynaklandığını vurguladı.
“Ekonomide daralma sinyalleri belirginleşti”
Son devir bilgilerine bakıldığında Türkiye iktisadının 2025 yılı birinci çeyreğinde büyümesini sürdürdüğünü, lakin ikinci çeyrek prestijiyle daralma sinyallerinin belirginleştiğini tabir eden Özgener, “Büyümeye en büyük katkının tekrar özel tüketimden geldiğini; yatırım bileşeninde ise inşaatın müspet, makine-teçhizatın ise negatif katkı sunduğunu gözlemliyoruz.
Öte yandan açıklanan 2025 Haziran ayına ait mevsimsellikten arındırılmış Kapasite Kullanım Oranı bir evvelki aya nazaran 0,7 puan azalarak yüzde 74,4 düzeyinde gerçekleşti. Tüm bu gelişmelerin ışığında, iktisattaki üretim tarafının zayıflamakta olduğu, tüketim odaklı büyümenin sürdürülebilirliği konusunda soru işaretleri doğduğu anlaşılıyor” diye konuştu.
“Yeni teşvik sistemi, iş dünyamız için önemli”
Büyümenin tekrar sanayi tarafından sürüklenmesi için yeni bir sanayi siyaseti ve teşvik sistemine muhtaçlık olduğunu geçmişte vurguladıklarını hatırlatan Özgener, “Bu doğrultuda, 30 Mayıs’ta maddeleşen yeni teşvik sistemi iş dünyamız için kıymet taşıyor. Yeni teşvik sisteminde vergi dayanakları azaltılırken faiz/kâr hissesi dayanağı artırıldı. İsteyen yatırımcı ise faiz dayanağı yerine makine alım dayanağından yararlanabilecek. OSB’lerde ve Sanayi Bölgelerinde gerçekleşen yatırımlara daha ileri teşvikler sunulacak.
Kentimizde, 12 Milyon Türk Lirası ve üzerindeki sabit yatırımlar teşvikten faydalanabilecek. Yatırım dayanak ögeleri bir evvelki teşvik sistemiyle çabucak hemen tıpkı, yani gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, kurumlar vergisi indirimi, faiz yahut kâr hissesi dayanağı, yatırım yeri tahsisi ve SGK patron primi dayanağını içeriyor.
Sadece ‘makine desteği’ yeni bir takviye ögesi olarak dikkat çekiyor. O da Türkiye Yüzyılı Kalkınma Atağı kapsamında desteklenen 2 milyon liranın üzerindeki makine ve teçhizat bedelinin yüzde 25’inin kamu bütçesinden karşılanması formunda yer alıyor. Yeni sistemde yüksek teknoloji yatırımlarına özel ehemmiyet atfedilmesi de dikkat cazibeli bir öteki nokta. HIT-30 (Yüksek Teknoloji Yatırım Programı) ve Öncelikli Eser Listesi ile belirlenen alanlara yönelik teşviklerin ağırlaştırılmasının, ülkemizin katma pahası yüksek üretim yapısına geçiş stratejisine direkt katkı sağlayacağını öngörüyoruz.
Ayrıca, zelzele bölgesine yönelik bölgesel teşviklerin güçlendirilmesi ve az gelişmiş yerleşim yerlerine özel dayanak düzeneklerinin devreye alınması da toplumsal adaleti ve bölgesel kalkınmayı önceleyen yaklaşımı yansıtıyor” dedi.
Sistemin daha da faal olması için, yazılım, data, algoritma üzere teknolojik yatırımlar için de vergi teşviklerinin olmasının faydalı olacağını tabir eden Özgener, bununla birlikte, sanayi-hizmet-akademi iş birlikleri için yapılandırılmış teşvik düzeneklerinin da dikkatle ele alınması gerektiğinin altını çizdi.
“OSB’lere yönelik teşvikler artmalı”
OSB’lerin sanayi siyasetlerinin en stratejik araçları ortasında yer aldığını, endüstrinin bölgesel kalkınmadaki rolünü güçlendirmek emeliyle OSB’lere yönelik teşviklerin artırılmasının büyük değer taşıdığını kaydeden Özgener, yatırım teşvik programının muvaffakiyetinin da OSB’lerin başarısıyla hakikat orantılı gerçekleşeceğini öngördüklerini tabir etti.
Özgener, “Bu bağlamda, teşvik sisteminde yüzde 50 oranında uygulanan SGK patron primi takviyesinin OSB’ler için artırılmasının, yatırım motivasyonunu yükselteceği ve istihdamı teşvik edeceği kanaatindeyiz. Özel bölüm için kıymetli bir fırsat olan bu teşvik sisteminin, alandan gelecek sektörel bazlı gereksinimlere nazaran revize edilmesinin önümüzdeki periyotta ehemmiyet taşıyacağına inanıyoruz” dedi.
“Yüksek faiz, dünya iktisadında yavaşlamaya sebep olabilir”
Hürmüz Boğazı konusunda yaşanan gerginliğin, deniz taşımacılığındaki sigorta ve navlun maliyetlerinin şimdiden artmaya başlamasına neden olduğuna da değinen Özgener, şu açıklamalarda bulundu:
“Hürmüz’den geçen petrol sevkiyatları büyük ölçüde devam ediyor, lakin global stok düzeylerinin yüksek oluşu, arz-talep istikrarlarının hala denetim altında olduğunu gösteriyor. Yeniden de savaşın global güç piyasalarını sarstığının altını çizmek durumundayız.
Hürmüz Boğazı değerli bir güç arz noktası pozisyonunda. Bu noktada, güç arzını garanti altına almaya yönelik milletlerarası siyasetlerin geliştirilmesi değer taşıyor. Bununla birlikte, savaş sonucunda artan emtia ve petrol fiyatları, bütün dünya ekonomileri için enflasyon riskini canlı tutmasının yanı sıra, sıkı para siyasetlerinin daha uzun mühlet gündemde kalması riskini de ortaya çıkarıyor.
Yüksek faiz, dünya iktisadının daha da yavaşlamasına sebep olabilir. Dünya; daha yavaş bir büyüme trendinde ilerlerken, yaşanan bu savaşlar, ne yazık ki, hem global iktisat için, hem de ülkemiz iktisadı için mevcut riskleri artırdı. Bu manada, jeopolitik krizler periyodunda sağduyu ve diplomasinin her zamankinden daha değerli olduğunu görüyoruz. Dünya iktisadının bu türlü bir şoku kaldıracak gücü kalmadı.”
