İTHİB Başkanı Ahmet Öksüz: Maliyetler o kadar yüksek ki Çinliler bizim sektöre gelmez
Recep ERÇİN
Türk dokumacılık kesimi 2025 yılının birinci dört ayında yaklaşık 3,2 milyar dolarlık ihracat geliri elde etti. Geçen yılın tıpkı periyoduna kıyasla yüzde 2,7’lik bir artış kelam konusu.
Son 12 aylık ihracat fiyatı da 9,5 milyar doları aştı. Merkez Bankası tarafından yayınlanan kapasite kullanım raporu bilgilerine nazaran mayıs ayı prestijiyle dokuma bölümünde bu oran yüzde 68,5 seviyesine indi. Geçen yıl nisan ayında kesimin kapasite kullanımı yüzde 72,9 seviyesindeydi. Kapasite kullanım oranlarına aylar prestijiyle baktığımızda bir yıllık devirdeki düşük eğilimi dikkat çekiyor.
İstanbul Dokuma ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Öksüz, sektörün genel durumunu “Keyif yok” halinde söz etti. Bölümde ödeme vadelerinin 120 aya kadar çıktığını belirten Öksüz, son faiz kararı için “Artış makus oldu. Yani biraz dövizi frenlemek için yaptılar lakin döviz artmasa da işletmeler fiyatları artırmaya otomatiğe bağlamış. Gittiğimiz restoranda, kasapta, manavda bunun yansımalarını çok net görüyoruz” dedi.
“İthalat cazip hale geldi”
Geçen günlerde İstanbul’daki ofisinde ziyaret ettiğimiz Öksüz, dokuma dalının çatı birliklerinden İTHİB’in lideri olsa da yönetim kurulu üyesi bulunduğu Kahramanmaraşlı KİPAŞ Holding hasebiyle hazır giysiden kağıda, çimentodan besine kadar birçok bölümü içeriden takip ediyor. Bu manada gerçek kesimin genel bir fotoğrafını çeken Öksüz, “İhracat biraz düştü. İşler zayıfladı.
İthalat cazip hale geldi” diye konuştu. Son devirde Çinli firmaların bilhassa menşe değiştirerek ABD tarifelerini aşmak için Türkiye’de de yatırımlarını artırdıkları gözleniyor. Bu noktada dokumacılık dalına bir Çinli yatırımı bekleyip beklemediklerini Öksüz’e sorduğumuzda, “Çinliler dokumacılığa girmez. Bizde maliyetler yüksek. Bir çalışanın patrona maliyeti 1.100- 1.200 dolara çıkıyor. 700-800 dolarlara inmesi lazım” bilgilerini verdi.
Beyana tabi formül sakıncalı
Dahilde Sürece Rejimi (DİR) konusunda daha evvel de gündeme getirdikleri uygunsuz ithalat probleminin devam ettiğini kaydeden Ahmet Öksüz, “İplik yüzde 70 vergisiz geliyor.
Polyester yüzde 50’ye yakın. Önemli vergi kaybı var” tabirlerini kullandı. DİR kapsamına görmeyecek eserlerin DİR dahilinde vergisiz bir formda ithal edilmesinin önüne geçmek için konteyner bazında inceleme yapılmasını öneren Öksüz, beyana tabi usulün sakıncalar doğurduğunu bu yüzden son periyotta ithalatın da ucuzlamasıyla birlikte içeride üretimi olan eserlerde dahi ithalatın arttığına dikkat çekti.
Trump tarifeleri ile birlikte Türk dokuma bölümünün de ABD pazarından beklentilerinin arttığını söz eden Öksüz, “Trump periyodunu güzel kıymetlendirmek lazım. Bir yeşil ışık yanmıştı, öncelikli sektördük” diye konuştu. Kapasite oranlarının düşüklüğüne dikkat çeken Öksüz, toparlanma olması durumunda ihracatta da yüzde 20’lik bir artışın görülebileceğini kelamlarına ekledi.
Giyim kesimi daha emek ağır olduğu için maliyet kanalı yüzünden daha fazla etkilendiğini kaydeden Öksüz, “Önceden hammadde ülkede dikilip elbise olurken artık hazır giyside işler düştüğü için kumaş dışarıya gitmeye başladı. İçeride fiyat tutmayınca dışarıya yönelim oldu. Mevcut durum devam ederse bu da bu türlü gider” bildirileri verdi.
Giyimde göç alan Mısır, ihracatta 5 basamak yükseldi
Türkiye’nin dokuma üretiminde kapasite düşerken eserleri kimler alıyor? Son periyotta ihracatın en süratli arttığı ülkelerden biri Mısır. Mısır’a dokuma ihracatı Nisan 2025’te geçen yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 65,3 arttı. Birinci dört aydaki artış yüzde 59,4 oldu.
Bu ülkenin Türk dokumacılık ve hammaddeleri ihracatından aldığı hisse yüzde 5’ye yükseldi. 2023’ün sonunda Türkiye’nin dokumacılık ihracatından aldığı yüzde 3’lük hisseyle 10’uncu büyük pazar olan Mısır, son yıllarda Türk hazır giysi firmalarının burada yatırımlarını artırarak tedariklerini Türkiye’den sağlamalarının da tesiriyle Nisan 2025 prestijiyle 5’inci büyük pazar oldu. Birinci dört ayda Mısır’a yaklaşık 192 milyon dolarlık dokuma eseri satıldı.
TKİB’in aylık bilgilerinden yaptığımız derlemeye nazaran en çok ihracat yapılan birinci dört ülke ve hisseleri ise şöyle: İtalya (%7,6), ABD (%6,1), Almanya (%6), İspanya (%5,3). 2025’in birinci dört ayında en çok ihracat yapılan 20 ülke ortasında Mısır dışında ihracatın en süratli arttığı ülkeler ise şöyle: Pakistan (%78,2), Çin (%51). Geçen yıl nisan ayında Türkiye’nin ihracatından aldığı yüzde 1,3’lük hisseyle 27’nci sırada bulunan Çin’in bu yılın nisan ayında hissesini yüzde 1,9’a çıkararak 17. büyük pazar olması dikkat çekiyor.
