İthal araçlar zirveye gazladı, yerliler geri vitese taktı

Otomobil ve hafif tica­ri araç satışları birinci çey­rekte düzgün bir perfor­mans sergiledi. Geçen yıla gö­re paralel giden satışlar, aylık bazda da bu sene yeni rekorlara imza atıyor. Şayet pazarın dina­mikleri bu bazda giderse, yeni rekor olmasa da tekrar 1 milyon adetlik satış sayısına ulaşıla­bilir. Nisan ayında da yeni re­kor geldi. 105 bin 352 adetle son 15 yılın en yüksek satış verisi­ne imza atıldı.

İlk 4 ayda top­lam pazar ise 381 bin 636 adete ulaştı. Bilgiler aslında her an­lamda pazarlama ve satış tara­fında âlâ bir görünümü işaret ederken, asıl sorunun yerlilik tarafında büyüdüğü görüldü. Yerlilik oranı Otomotiv Distri­bütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) bilgilerine nazaran, son 10 yılın (10 yıldan fazla bilgi yer al­mıyor) en berbat düzeyinde. 105 bin 352 adetlik Nisan 2025 sa­tışında ithal araç oranı yüzde 72,6 düzeyine çıkarken, yerli­de bu oran yüzde 27,4 seviyesi­ne geriledi.

‘Made in Türkiye’ logolu satışlar 10 yılın en düşüğünde

Fabrikaların kapasitele­ri kullanamadığını söyleyen endüstriciler geçen sene yerli­lik oranının yüzde 30’un altı­na neredeyse düştüğünü söy­ledi. Buna karşılık son 2 yıl­lık nisan datalarında yerliliğin yüzde 30’un altına indi. Sade­ce nisan bazında baktığımızda ithal tarafta da son 10 yılın en yüksek oranı var. Yüzde 27,4’e inen yerli araç oranı karşısın­da ithallerin oranı yüzde 72,6 düzeyine kadar çıktı. Bu oran ne bulunursa alındığı pande­mi periyodunda bile gerçekleş­memişti. Tüketimin yüklü olarak ithalata dönmesi ve dü­şen kredi talebi sanayicileri de zorladı. Nisan 2017’de pazar­da toplamda 75 bin 988 adet toplam araç satışı gerçekleşti.

O devirde yerli ile ithal ara­sındaki fark yüzde 30 seviyele­rindeydi. Yüzde 65 düzeyinde olan ithal araç satışlarına kar­şın en azından yüzde 33,6’lık bir hisse alınıyordu. Makas Ni­san 2021 ve 2022’de neredeyse kapanmak üzereydi. 2022’de ortada çabucak hemen yüzde 10’luk bir fark kalmıştı. Top­lam pazarın 60 binin üzerinde seyrettiği Nisan 2022’de yer­li araç satışları yüzde 45,5 se­viyesindeyken, ithal araçların hissesi da yüzde 54,4’lere kadar düşmüştü. Ancak bu tarihten sonra bilhassa Fiat Doblo’nun üretim tarafında el değiştirme­si pazardaki yerlilik oranlarına da yansıdı.

Mayıs 2023’te so­na eren Doblo üretimi sonra­sında bilhassa hafif ticari araç pazarında hem adetsel hem de yerlilik olarak gerilemeler kay­dedildi. Sonrasında aslında fren tabir yerindeyse patladı. Yer­lilik oranları nisan ayını baz alarak yavaş yavaş evvel yüzde 37’ye sonra yüzde 30’un altına indi. İthal araçta da bu oran da­ha süratli bir formda artışa geçe­rek yüzde 70 düzeyini zati geçen yıl devirmişti.

Elektrikli araç satışlarında voltaj yüksek yerlilik sınırlı

Son periyotta dikkat çeken başka bir grafik ise elektrikli araç satışları. Togg ile birlikte bu tarafta bir nebze de olsa yer­lilik korunurken, ithal araçlar da bu tarafta epey güçlü. Ni­san ayında pazarın gelişimine baktığımızda en fazla elektrikli araç satan markaların başında 3 bin 537 adetle Togg T10X ge­liyor. Onu bin 76 adetle KÜÇÜK Countryman takip ediyor. Kia EV3 ise 927 adetlik satışa im­za atmış. Birinci 4 ayda T10X, Tes­la Model Y ve Countryman ge­liyor. Elektrikli modeller top­lam araba pazarından 43 bin 826 adetle yüzde 13,8’e ya­kın hisse alıyor. Burada yerli üre­tim yapan Togg’un hissesi yüzde 24,09 kalan yüzde 76’lık pasta ise ithaller ortasında dağılıyor.

Kurdaki artış alımları öne çekti pazar geçen yılı geçti

Pazara ait değerlendirmelerde bulunan ODMD Başkanı Ali Haydar Bozkurt, “Toplam pazar nisan ayında geçen yılın birebir periyoduna nazaran, yüzde 39 arttı. Ay içerisinde talebin seyrine nazaran nisan ayının 90- 95 bin aralığında bir noktada kapanacağı kestirimleri vardı. Bilhassa son haftada önemli bir artış gözlemledik ve böylelikle nisan ayı satışları 105 bin adedin üzerine çıktı.

Euro kurundaki artış nedeniyle araba fiyatlarında bir yükseliş beklentisi oluştu. Bundan kaynaklı olarak tüketicilerin alımlarını ay içerisinde tamamlamak istedi. Bunun da tesiriyle otomotiv pazarı beklenenin üzerinde bir yere ulaştı. Birinci dört aya baktığımızda ise geçen yıla nazaran yüzde 2,7’lik bir artış elde edilmiş oldu. Bu bölüm açısından epeyce hoş. Mobilite bir muhtaçlık ve aslında Türkiye olarak nüfusa oranla bu sayıların çok daha üzerinde bir potansiyele sahibiz. Fakat arabaya ulaşmanın önünde birçok zorluk var. Tüm bunlara karşın geçen yıla paralel bir pazar seyri elde edildiğini görüyoruz” dedi.

Toplam satışlarda nisan rekoru geldi

ODMD tarafından açıklanan bilgilere nazaran, 2025 Nisan ayında araba satışları bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 39,0 artarak 85 bin 411 adet olurken, hafif ticari araç pazarı yüzde 37,8 artarak 19 bin 941 adet oldu. Araba ve hafif ticari araç pazarı 10 yıllık nisan ayı ortalama satışlara nazaran yüzde 55,8 arttı. Araba pazarı, 10 yıllık nisan ayı ortalama satışlara nazaran yüzde 61,8 artış gösterdi. Hafif ticari araç pazarı, 10 yıllık nisan ayı ortalama satışlara nazaran yüzde 34,6 arttı.

Nisan ayındaki 105 bin 352 adetlik satış son 15 yılın en güzel nisan ayı olarak kayıtlara geçti. Türkiye araba ve hafif ticari araç toplam pazarı, 2025 yılı Ocak-Nisan devrinde bir evvelki yılın birebir devrine nazaran yüzde 2,7 oranında artarak 381 bin 636 adet olarak gerçekleşti. Araba satışları, 2025 yılı Ocak-Nisan periyodunda geçen yıla nazaran yüzde 4,9 oranında artarak 309 bin 204 adet, hafif ticari araç pazarı ise yüzde 5,4 azalarak 72 bin 432 adet oldu.