İklim değişikliğiyle mücadelede kent peyzajının rolü büyük
Uzmanlar, son yıllarda artan ani sıcaklık değişimleri, ağır yağış, dolu ve don olaylarına karşı yürütülen iklim değişikliğiyle gayret çalışmalarında kent peyzajının da değerli bir rol oynadığını belirtiyor.
Kırklareli Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Kısım Lideri Prof. Dr. Fürüzan Çelik, dünya nüfusunun yarısından fazlasının, Türkiye’de ise yüzde 90’dan fazlasının kentlerde yaşadığını söyledi.
“Kent peyzajı iklim değişikliğiyle çift taraflı bağlantı içinde”
Kırsaldan kentlere göçün artmasıyla kentlerin süratle büyüdüğünü ve doğal örtünün insan tesiriyle ağır biçimde tahrip edildiğini belirten Çelik, yeşil alanların plansız kentleşme nedeniyle azaldığını ve geçirimsiz yüzeylerin arttığını lisana getirdi.
Kent peyzajının iklim değişikliğiyle çift istikametli bir münasebet içinde olduğunu vurgulayan Çelik, “Bir yandan kent peyzajı iklim değişikliğini hızlandırabilir, başka yandan tesirlerini azaltacak halde de tasarlanabilir. Ağır beton ve asfalt yüzeylerin ısıyı tutması nedeniyle kentlerde, etrafına nazaran 2 ila 7 derece daha yüksek sıcaklıklar oluşmaktadır. Bu, ‘kentsel ısı adası’ tesiri olarak isimlendirilir.” dedi.
“4,3 derece sıcaklık farkı tespit ettik”
Peyzaj Mimarlığı Kısmınca yapılan çalışmalarda yüzey sıcaklığı tahlilleri gerçekleştirdiklerini belirten Çelik, 2023 yılına ilişkin tahlillerde, yeşil alan içeren bir park ile ağır kent dokusundaki bir alan ortasında 4,3 derece sıcaklık farkı tespit ettiklerini tabir etti.
Doğal karbon yutakları olan orman, tarım ve mera alanlarının kentleşme baskısıyla daraldığını vurgulayan Çelik, atmosferdeki karbon oranının da bu nedenle arttığını belirtti.
Yeşil ve mavi altyapı uygulamalarının değerine dikkati çeken Çelik, şunları kaydetti:
“Yeşil altyapı yani parklar, yeşil çatılar ve ağaçlandırma, karbon tutarak sıcaklığı düşürür, ömür kalitesini artırır. Mavi altyapı dediğimiz dere ıslahı, yağmur bahçeleri ve göletler ise hem biyoçeşitliliği takviyeler hem de sel risklerini azaltır. Tabiat temelli tahliller ve kurakçıl peyzaj uygulamaları iklim değişikliğine ahenk kapasitesini güçlendirecektir. Kent peyzajı, hem iklim değişikliğine neden olan süreçlerin bir kesimi hem de tahlilin merkezidir.”
Çelik, iklim değişikliğine ahenk sürecinde bütüncül bir açık yeşil alan planlamasının ve tabiat temelli tahlil yaklaşımlarının entegrasyonunun büyük kıymet taşıdığını kelamlarına ekledi.
