İhracatçı sis bulutunun dağılmasını bekliyor

Nurdoğan ARSLAN -Mehmet Hanifi GÜLEL -Başak Işık GÖKÇAM

Enflasyonu dizginlemek için iktisat idaresinin uygu­ladığı programa dayanak ve­ren endüstrici ve ihracatçılar, enflas­yonla çaba sürecinde yüzde 50’ye çıkan faiz oranının, yatırım­ların ertelenmesi, yükselen finans­man maliyeti ve ihraç pazarlarda fi­yat odunundan ötürü tam zamanın­da indirimi istedi.

İndirimde çok geç adım atılmasının endüstrinin güç kaybetmesine neden olabileceğini savunan kesim temsilcileri, “Bir sis bulutu içindeyiz ve neler yaşanaca­ğını vakit gösterecek. Bir çok sa­nayici sakinlikten ötürü üretim ve satışta zorluk yaşıyor. Emek yo­ğun dallarımızın şimdiki ekono­mik şartlardan daha çok etkilen­diği aşikar. Birtakım firmalarımızın bu durumla baş etmekte zorlanıyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bugüne kadar çok fatura ödendi

Ancak enflasyonla çabanın de kesintisiz sürmesi gerektiğinin altını çizen gerçek kesim temsilcileri, “Ekonomik istikrarı sağlamak için faiz siyasetlerinde istikrarlı adımlar atmak ve gerçek vakti yakalamak gerekiyor. Bugüne kadar birçok fa­tura ödende. Erken faiz indirimi bu­güne kadar sarf edilen eforun boşa gitmesiyle sonuçlanabilir” ifadele­rini kullandı.

-TİM Başkanı Mustafa Gültepe:

“İndirim için artık vaktin geldiğini dü­şünüyoruz. Merkez Bankası’nın da 2025’e kalmadan aralık ayın­da ufak adımlar ata­cağını düşünüyorum. Zira yavaş yavaş artık faizin ya­vaşlanması gerekiyor. Aksi takdir­de enflasyonu düzeltip faizleri in­direceğiz diye beklersek indirimi başlattığımız vakit sanayi çok güç kaybetmiş olabilir. Yüksek faizle alınan kredileri geri ödemesi başla­dı. Firmalar için kuvvetli bir süreç ya­şanıyor. Konkordato ilan eden sa­yısı birinci 9 ayda geçen yılın toplamını geçti. İş yapanlar da ‘karsız’ biçimde bu süreci atlatıp mevcut müşteri­lerini kaybetmemeye çalışıyor.

-TİM Lider vekili ve GAİB Koordinatör Başkanı Fikret Kileci:

“Enflasyonu dü­şürmek ve eko­nomideki ate­şi söndür­mek için uygulanan bu daral­tıcı eko­nomi po­li­tikası iktisattaki tüm aktörleri ve bilhassa biz ihracatçıları yakından ilgilendiriyor. Bilhassa emek ağır bölümlerimizin aktüel ekonomik şartlardan daha fazla etkilendiği aşikar. Kimi firmalarımızın bu du­rumla baş etmekte zorlandığı görü­lüyor. Bugünlere bir günde gelmedi­ğimiz üzere bir günde de düzlüğe çık­mamız mümkün değil.

Faiz, koşullar gerektiriyorsa hakikat vakitte doğ­ru oranda inecek ya da çıkacaktır. Erken faiz indirimi bugüne kadar sarf edilen uğraşın boşa gitmesiyle sonuçlanabilir. Faiz indirimini ne vakit yapmamız gerekiyorsa bek­leyip o vakit yapmalıyız. Biz ihra­catçılar da bu gayretin değerli bir kesimiyiz. Programı bugünlere taşıdık; çok acılar, sorunlar ya­şandı, pek çok fatura ödendi ya da ödenmeye devam edebilir. Çalışan ve patronlar olarak çok özverili bir periyottan geçiyoruz. Bu gayretle­rin karşılığını bulabilmesi, toplum­da enflasyonun denetim altına alın­dığı hissiyatının güçlü bir halde yerleşmesi gerekiyor. Enflasyon ra­kamları yüzde 45’in altına inmeden faiz indirimi kararı verilmemesi ge­rektiğini düşünüyoruz.”

-Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi:

“Ekonominin zor­lu devirlerden geç­tiği bu süreçte, atıla­cak adımlarda strate­jik bir istikrar kurmak gerekiyor. Ekonomik istikrarı sağlamak ismine faiz siyasetlerinde istikrarlı adımlar atmak ve gerçek vakti ya­kalamak kıymetli. 2025 ikinci yarı­sından itibaren müşterilerimizdeki alım iştahını artıracağını ve taleple­rin artacağını umuyoruz. Toparlan­manın siparişlere ve ihracata yansı­ması 2026 yılını bulacak.”

-İstanbul Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Lideri Erkan Özkan:

“Emek ağır ima­lat kesimlerinden olan mobilya, öngörü­lemeyen artışları, fir­malarımızın finans­mana erişimini daha da kıymetli hale getirdi. Faiz indirimi ile üreticilerimizin bu arayışına yanıt verilmesinin sektö­rümüze ivme kazandıracağını ön­görüyorum. Ayrıyeten sürdürülebilir bir ihracat için dalımız üretim maliyetlerinin azalması ile döviz kurunun istenen düzeye gelmesi, dünya pazarındaki ülkelerle reka­bet bahtımız artacaktır.”

-İHBİR Yönetim Kurulu Lideri Kazım Taycı:

Gıda ihracatçıları olarak faizlerin yük­sek olma sebebiyle önemli külfetler yaşı­yoruz. Faizin yük­sek, kurların düşük olması ve enflasyon sebebiyle ayrı­ca TL maliyetlerimizin yüksek olma­sı eserlerimizi üretmekte ihraç et­mekte ve rekabet etmekte bizlere çok önemli problemler oluşturmakta. Ancak bütün bu zorluklara karşın otoritenin enflasyonla gayret etmek ismine aldığı bu kararları da destekliyoruz. Faizlerin enflasyon siyasetlerin uygun olarak bir an evvel düşmesini beklemekteyiz.”

-Gemi, Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği Lideri Cem Seven:

“Yüksek enflasyon, yüksek TL faizi, enf­lasyon kadar artma­yan düşük kur, gemi, yat ve ekipmanları ih­racatçılarının işçi­lik maliyetini son bir yılda euro bazında yüzde 100’den fazla artırdı. Yüksek personellik mali­yetlerinden kurtulabilmemiz ve de eski rekabetçi günlerimize dö­nebilmemiz, pazar kayıplarımızı bertaraf edebilmemiz için enflas­yon sarmalından bir an evvel kur­tulmamız gerekiyor. Beklentimiz hem enflasyondaki düşüş ile bir­likte kredi faizlerinin de gerileme­si hem de döviz kurunun enflasyon kadar artması; ne az ne de çok, ke­za kur/enflasyon geçirgenliği hala yüksek seyrediyor.”

-Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri İhracatçıları Birliği Lider Yardımcısı Abdulhamit Akçay:

“Şu anda ihracatçı­ların en büyük sorunu aslında kurdaki den­gesiz durum ve yaşa­nan enflasyon. Bu du­rum maliyetleri her geçen gün daha da ar­tırıyor, ihracatçı artık yararı, kârı bir kenara koydu günü kurtarmanın kaygısını yaşıyor. Maliyetlerin ne­redeyse sadece günü karşıladığı günlerden geçiyoruz ve bu hem sa­nayiyi hem de ihracatçıyı zorluyor. Bir taraftan maliyetler, bir taraftan mevzuatlar ve vergilendirmeler, bir taraftan doların baskılanması der­ken çaba edecek birçok şeyle karşı karşıyayız. Mevcut durumda indirimin bu yıl olmayacağı görü­lüyor ancak şu da bir gerçek ki enflas­yonla uğraş sürecinde açıkçası faiz indiriminin kısa vadede önemli manada hızlandırıcı bir tesiri olur mu onu da öngöremiyoruz. Bir sis bulutu içindeyiz ve neler yaşanaca­ğını vakit gösterecek. Yani sektö­rün vakte muhtaçlığı var diyebiliriz.”

-Boya Sanayicileri Derneği (BOSAD) Başkanı Kenan Baytaş:

“Faizler düşmeden yatırım olmaz. Sana­yici yeni yatırımlar için faizlerin düşme­sini bekliyor. İhraca­tımız gerek maliyetle­rin yüksekliği gerekse de kurun artmaması sebebiyle dü­şük seyrediyor. Enflasyon­da kalıcı bir düşüşün gözlenmedi­ği bu ortamda iç talepteki daralma devam ediyor, faiz indirimlerinin ertelenmesi nedeniyle satışları­mız geriliyor. Birçok endüstrici, eko­nomik sakinlikten ötürü üretim ve satış yapmada zorluk yaşıyor; bu durumun devam etmesiyle birlikte fabrikaların kapanma süreci hızla­nacak üzere görünüyor.”

-İstanbul Kimyevi Hususlar ve Mamuller İhracatçıları Birliği (İKMİB) Lideri Adil Pelister:

“Bir an evvel piya­sanın olağan akışıy­la devam etmesi, ku­run biraz yükselmesi, enflasyonun rekabet edilebilirlikte olumlu bir notaya gelmesi ge­rektiğini düşünüyoruz. İhracatımız şu anda artıyor, zira iç piyasadaki daralmadan ötürü ihracat pazarla­rına tartı veriliyor. O nedenle na­kit akışını sağlamak ve müşteri kay­betmemek için taviz veriliyor. Şu an için 2024 yılını bu biçimde kapatırız, lakin 2025 ve sonrası için bir faiz indiriminin yapılması ve kurlarda üst istikametle biraz ivmelenmesi ma­kul olur. OVP’deki kur maksadına de ulaşamadık, ihracatçıların bu nok­tada da beklentisi var. Faiz geç iner­se meşakkatler biraz daha uzamış olur.”

-İstanbul Halı İhracatçıları Birliği (İHİB) Lideri Ahmet Hayri Diler:

“Enflasyonla mü­cadele kıymetli bir gün­dem hususu, fakat faiz indirimlerinin vaktinde ve gerçek yapılması, sanayi ve ihracat açısından bü­yük kıymet taşıyor. Faizlerdeki yük­sek düzey, bilhassa küçük ve orta ölçekli işletmeler için finansman maliyetlerini artırıyor. Üretim ve ihracat kapasitesinin yükselme­sini de engelliyor. Bu noktada, ül­kemizin döviz kaynaklarından bi­ri olan endüstriciler ve ihracatçılar için düşük faizli kredi paketlerine duyulan muhtaçlık her zamankinden daha fazla. Bu cins takviyeler, sektö­rel büyümeyi sürdürülebilir kıla­cak ve Türkiye’nin global rekabet gücünü artıracaktır.”

-İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Lideri Çetin Tecdelioğlu:

2025 yılının birinci çey­reğinde faiz indirim­lerinin başlamasını sektörel bazda bekle­mekteyiz. Şayet birin­ci çeyreği geçip ikin­ci çeyreğe kalırsa, bu önemli manada yatırım iştahını ve sürdürü­lebilirlik açısından firmalarınızın re­kabet güçlerini kaybetmesi­ne olumsuz tarafta etki­leyecek­tir