Hızlı moda döngüsü ekolojiye zarar veriyor

Meryem KARADAĞ

Dünyadaki nüfus artı­şının, değişen tüke­tim alışkanlıklarının, farklılaşan tüketici davranış­larının, süratli moda akımının, daima değişen moda trend­lerine ayak uydurmayı amaç­layan ucuz ve süratli üretim mo­delinin dokumacılık ve hazır giysi bölümünde devasa atıkların oluşmasına neden olduğunu söyleyen Mersin Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Doç. Özge Usluca Erim, Sürdürü­lebilir Dokuma üzerine DÜN­YA’ya açıklamalarda bulundu.

Sürdürülebilirliğin sağlan­ması için insan ve etraf sağ­lığının korunması gerektiği­ni, mevcut ekolojik pahaların güzelleştirilmesini ve bu değer­lerin geleceğe aktarılmasına dikkat çeken Mersin Üniver­sitesi (MEÜ) Güzel Sanat­lar Fakültesi Doç. Özge Uslu­ca Erim, “Sürdürülebilirlik, Dokumacılık dalındaki yerini bilhassa son 20-30 yıl için­de sağlamlaştırmış bir kav­ram olarak karşımıza çıkmak­tadır.

Niteliği nicelikten üs­tün tutan ve ömür döngüsü uzun eserlerin kıymet kazan­dığı bir yapıyı savunmaktadır. 1980’lerin tüketim kültürünü takiben 1990’larda ortaya çı­kan karşı hareketlerin 2006 yılında Milano’da yayımlanan Yavaş Moda Bildirisi eksenin­de daha organize bir yapıya bürünmesiyle yerini sağlam­laştırmıştır” dedi.

En kıymetli sorun ‘hızlı imalat ve tüketim’

Çevre meselelerinin Dünya için giderek değer kazandığı­nı üreticilerin de kâr etmenin tek yolunun daha fazla üret­mek olduğunu savunan bakış açılarını de­ğiş­tirerek, kullanıcı ile satın al­dığı eser ortasındaki ilginin değişmesi gerektiği gerçeğini kabul edip daha sürdürülebi­lir üretim tekniklerini benim­semek zorunda kalacakları­nı vurgulayan Erim, “Soru­na dokuma ve moda sanayisi açısından bakarsak, moda en­düstrisinin en değerli ekolo­jik ve etik sorunlarından birinin de süratli imalat ve tü­ketimi empoze eden süratli giy­si üretimi olduğunu söyleye­biliriz. Bugün modanın süratli döngüsü ucuz personellik ve ina­nılmaz ölçüde kaynak kulla­nımına neden olan, bunun ya­nında yüksek ölçüde atık ve etraf kirliliği oluşturan bir sisteme dönüşmüştür” diye konuştu.

Tekstil bölümünde görülen üretim süreçlerinde yan eser olarak ortaya çıkan atıkların ve kullanım sırasın­da yahut sonrasında ortaya çı­kan atık yığınlarındaki artı­şın insanlığı sürdürülebilir teşebbüslere yönlendirdiğini söyleyen Erim, “Tekstil sek­törünün sürdürülebilirliği; etrafa ziyanı olmayan yahut asgarî ziyanı olan, doğal yahut geri dönüştürülmüş mal­zeme kullanımına, kullanılan materyal ölçüsünün azaltıl­masına, eserin ve süreçle­rin etraf odaklı olarak yeni­den tasarlanmasına, atıkların azaltılmasına, tekrar kulla­nım, geri kazanım, geri dönü­şüm yahut ileri dönüşüm üzere hususlara odaklanabilir” ifa­desini kullandı.

Tasarım stratejisi olarak belirlenmeli

Sürdürülebilirlik ismine yapılan çalışma­ların yalnız endüstriyel alanda değil, tıpkı vakitte dokumacılık ve giysi ta­sarımı eğitimi alanlarında da akademik olarak geniş bir şe­kilde yer verilmesi gerekti­ğine dikkat çeken Erim, “Çevreye hassas, far­kındalık oluşturacak çeşitli aktiflik ve tertipler ile bu bilince sahip akademisyenler ve dizayncılar sa­yesinde markalar ve işletmeler ‘sür­dürülebilirliğin bir tasarım stratejisi olarak’ belirlen­mesinde öncü­lük edebilirler.

Bu doğrultuda en­düstrideki firma­lar, dizayncılar ve akademisyenlerin iş birliği çerçevesinde çeşitli etkinlikler dü­zenlenebilir. Seminer, konferans, atölye çalış­maları üzere etkinliklerle daha geniş kitlelere ula­şılarak ‘toplumda sürdü­rülebilirlik’ şuuru geliştiri­lebilir” dedi.

Çevre şuuru hassaslığına katkı

Klâsik dokumacılığa de­ğinen Mersin Üniversitesi Gü­zel Sanatlar Fakültesi Doç. Özge Usluca Erim, “Kumaşın gelenek­sel pahasını ve yapısal niteliğini saptayarak, tekrar üretim için ön hazırlıklara başladık. Bu kültürel ürü­nün sürdürülebilirliğini sağlamak ve bayanlara yeni iş imkânları sunmak ama­cıyla Mersin’de “Mezitli Dokuma Projesi” ve Ayvalık’ta “Sedefli Battaniye Dokuma Projesi” gerçekleştirdik.

Bu projeler, Tasarım­cı/Akademisyenlerden oluşan bir takımla birlik­te planlanmış ve gerçekleştirildi. Bu projeler­de sürdürülebilir materyaller kullanarak, geri dönüşümü, ileri dönüşümü hedefliyoruz. Sürdürülebilirlik bağlamında çevresel bahislerin desteklendiği malzeme­lerle tabir edilen ve kültürel sür­dürülebilirliğin sağlandığı or­tamlar yaratmanın, etraf şuuru hassaslığına katkı sağlayacağını düşünüyorum” tabirlerini kullandı.

Kumaş atıklarından sergi

Mersin Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Doç. Özge Usluca Erim, Yün, pamuk, elyaf, kumaş atıklarından özgür dikiş tekniğini kullanarak hazırladığı “Kassandra’nın Sesi ” ismini taşıyan çalışması ile Troya Hafriyatları Sanat Takımı kümesinin çalışmalarından oluşan “Kanatlı Kelamlar İzler” standında yer aldığını kaydetti.