Hamas ile İsrail arasındaki beklenen ateşkesin detayları ortaya çıktı
İsrail ordusunun 466 günden beri Gazze Şeridi’nde sürdürdüğü atakların, Hamas ile Tel Aviv ortasında duyurulması beklenen ateşkes ve esir takasıyla son bulması umut ediliyor.
Katar, Mısır ve ABD arabuluculuğunda Hamas ile İsrail ortasında duyurulacak ateşkes muahedesinin ayrıntıları da merakla bekleniyor. AA muhabiri, İsrail devlet medyasında yayımlanan mutabakat taslağındaki kıymetli hususları derledi.
Anlaşma yürürlüğe girmeden evvel İsrail’in atacağı adımlar
Gazze’de ateşkesin en son taslağı, üzerinde mutabakat sağlandıktan sonra İsrail güvenlik kabinesinin onayına sunulacak.
Anlaşma taslağının İsrail güvenlik kabinesince onaylanması halinde İsrail Adalet Bakanlığı, itirazlara fırsat verilmesi için hür bırakılacak Filistinli esirlerin isim listesini Yüksek Mahkemeye sunacak.
Filistinli esirlerin isimleri için çıkacak karardan sonra da İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, müebbet mahpus cezasına çarptırılmış Filistinli esirler için af çıkaracak.
Anlaşma birkaç basamaktan oluşacağı için açıklanacak birinci liste, muahede kapsamında hür kalacak Filistinli tüm esirlerin isimlerini kapsamayacak.
Anlaşmanın aşamaları
Hamas ile İsrail ortasındaki mümkün mutabakat her biri 42 gün olan 3 evreden oluşuyor, İsrail ise ikinci etabın müzakerelerinde muahedeyi iki evreye indirmek istiyor.
“İnsani aşama” olarak da anılan 42 günlük birinci kademe, İsrailli 33 esirin canlı yahut meyyit olarak teslim edilmesini içeriyor. Bu basamakta İsrail ordusu, Gazze Şeridi’nde girdiği birden fazla bölgeden çekilecek.
Taslağa nazaran, mutabakatın yürürlüğe girmesinin 7. gününde İsrailli esirlerin birinci kümesi salıverilecek. İsrailli her esir askere karşı 30’u müebbet mahpus cezasına çarptırılmış olmak üzere 50 Filistinli esir özgür kalacak.
İsrailli her yaşlı bayan ve erkek vatandaşa karşı ise Filistinli 30 esir hür kalacak. Filistinli esirler bayan, çocuk yahut hastalardan seçilebilecek.
Anlaşmanın yürürlüğe girmesinin 16. gününde başlayacak ikinci kademede da Gazze’de tutulan İsrailli tüm esirlerin salıverilmesine dair kapsamlı bir muahede görüşmelerine geçilecek.
İkinci basamağın içerdiği mutabakatlar, birinci etabın 5. haftasından evvel belirlenmiş olacak. Mutabakatın üçüncü ve son etabı ise Gazze Şeridi’nin tekrar imarını içerecek.
Gazze Şeridi’nde ateşkes
Gazze Şeridi’nde ateşkes muahedesinin yürürlüğe girmesinin birinci gününden itibaren İsrail ordusu, yerleşim bölgelerinin dışına çekilecek.
İsrail’in insansız hava araçlarının (İHA) uçuşları da günlük 10 saat duracak, esir takasının olduğu günlerde ise İHA’ların uçuşu 12 saat duracak.
İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nden çekilmesi de Gazze’nin kuzeyi ile güneyi ortasındaki Netzarim Koridoru ve Gazze-Mısır ortasındaki Philadelphi Koridoru dahil olmak üzere evreli olarak gerçekleşecek.
Ateşkes mutabakatının ikinci kademesinde İsrail ordusunun taarruzlarının kalıcı olarak durdurulması ve Gazze’den büsbütün çekilmesi ilan edilecek. Daha sonra Gazze Şeridi’ne açılan hudut kapıları yolcu ve ticari geçişlere açılacak.
Esir takasının kapsadığı Filistinli esirler
Anlaşmanın birinci evresinde İsrailli her sivil esire karşı Filistinli 30 esir hür bırakılacak. Birinci etapta salıverilecek her İsrailli asker esire karşı ise 30’u müebbet mahpus cezasına çarptırılmış toplam 50 Filistinli özgür kalacak.
Tel Aviv idaresi, müebbet mahpus cezasına çarptırılan Filistinli esirlerin salıverildikten sonra işgal altındaki Batı Şeria’da kalmasına karşı çıkıyor. Çünkü, 2011 yılındaki esir takasında hür kalan Filistinli kimi esirler Gazze Şeridi yahut yurt dışına gönderilmişti.
Anlaşmanın birinci kademesinde özgür kalacak Filistinli esirler, 2011 yılındaki esir takası mutabakatı gereği özgür kalan ve İsrail tarafından tekrar tutuklanan 47 kişiyi de kapsıyor. Taslağa nazaran, özgür kalacak Filistinli esirler tekrar tutuklanmayacak.
Serbest bırakılacak İsrailli esirler
Esir takası muahede taslağına nazaran, Gazze Şeridi’nde tutulan 98 İsrailli esirin hepsi hür kalacak. Lakin muahedenin “insani durum” ismiyle anılan birinci kademesinde yaşlı, bayan, çocuk ve sivil yaralılardan oluşan 33 esir özgür bırakılacak. Mutabakatın ikinci evresinde İsrailli askerler, üçüncü evrede da ölmüş esirlerin cesetleri teslim edilecek.
Gazze Şeridi’ne insani yardımların girmesi
Beklenen muahedenin yürürlüğe gireceği birinci günden itibaren Gazze Şeridi’ne günlük insani yardım yüklü 600 tırın girişine müsaade verilecek, 50’si yakıt yüklü olacak.
Anlaşmaya nazaran, günlük insani yardım yüklü 300 tır Gazze Şeridi’nin kuzeyine girecek. İnsani yardımların Gazze Şeridi’ne girişi ateşkes ve esir takası muahedesinin 3 basamağı boyunca devam edecek. Bu müddette Birleşmiş Milletler ve memleketler arası örgütler, Gazze Şeridi’nde faaliyetlerini sürdürecekler.
Yerinden edilenleri geri dönüşü ve tekrar imar
Muhtemel muahedenin yürürlüğe gireceği birinci günden itibaren Filistinlilerin güneyden kuzeydeki meskenlerine dönmelerine müsaade verilecek. Ayrıyeten Gazze Şeridi’nin tüm bölgelerinde hareket özgürlüğü olacak.
Ateşkes mutabakatının yürürlüğe girmesinin akabinde Gazze’de altyapının yine imarı, elektrik ve su şebekelerinin inşası için çalışmalar başlayacak.
Ayrıca İsrail bombardımanı sonucu yıkılan kentlerdeki enkazın kaldırılması için gerekli ekipmanların girişine müsaade verilecek.
Evlerini kaybeden vatandaşların konaklaması için Gazze Şeridi’ne en az 60 bin süreksiz karavanın girişine müsaade verilecek.
Hamas ile İsrail ortasında Gazze Şeridi’nde sağlanacak ateşkes ve esir takası mutabakatının garantör ülkeleri ise Katar, Mısır ve ABD olacak.
