Güney Kore Devlet Başkanı Yoon görevden alındı

Güney Kore’de Anayasa Mahkemesi, yaptığı açıklamada, Yoon’un sıkıyönetim ilanının anayasada belirtilen “ulusal kriz” şartını karşılamadığına, bu sebeple anayasaya ters olduğuna hükmetti.

Yonhap’ın haberine nazaran, Anayasa Mahkemesi Vekil Başyargıcı Moon Hyung-bae, mahkemenin kararını açıkladı. Mahkeme, Yoon’un sıkıyönetim ilanının anayasada belirtilen “ulusal kriz” şartını karşılamadığına, bu sebeple anayasaya karşıt olduğuna hükmetti.

Kararda, ayrıyeten Yoon’un sıkıyönetim ilanının akabinde, kararın reddedilmesini önlemek üzere Ulusal Meclise asker yollayarak kanunları ihlal ettiği vurgulandı.

Vekil Başyargıç Moon, “Müdafinin (Yoon) kanunları ihlalinin sonuçlarının yükü ve anayasal sisteme olumsuz tesirleri göz önüne alındığında, onu misyondan alarak anayasayı müdafaanın sağlayacağı yarar, bir devlet liderinin misyondan almanın sebep olacağı ulusal kayıplardan katbekat fazladır” tabirini kullandı.

Böylece Anayasa Mahkemesi, Ulusal Meclisin azil istemini kabul ederek Yoon’un sıkıyönetim ilanı nedeniyle vazifeden alınmasını onayladı.

Azil kararı sonrası Yoon derhal vazifeden alınırken, ülke 60 gün içinde devlet başkanlığı için seçime gidecek.

Yoon’u devlet başkanlığına aday gösteren, iktidardaki Halkın Gücü Partisi (PPP), “kararı hürmetle kabul ettiklerini” bildirirken, ana muhalefetteki Demokratik Parti (DP) kararı “halkın zaferi” olarak niteledi.

Sıkıyönetim ilanı

Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, 3 Aralık 2024 gecesi televizyonda yaptığı konuşmada, “muhalefetin devlet tersi aktivitelere karıştığı” gerekçesiyle sıkıyönetim ilan etmiş fakat meclisin yaptığı oylamada bu kararın kaldırılması ve Bakanlar Heyetinde onaylanmasıyla geri adım atmıştı.

Ulusal Meclisin 14 Aralık 2024’te yaptığı oylamada azli istenen Yoon, Anayasa Mahkemesi’nin hakkında vereceği karara dek misyondan süreksiz olarak uzaklaştırılmıştı.

Azil davası dışında sıkıyönetim ilanı hakkında yürütülen isimli soruşturma kapsamında 15 Ocak’ta gözaltına alınan Yoon, ülke tarihinde gözaltına alınan ilk devlet başkanı olmuştu.

Yoon, Seul Batı Bölge Mahkemesinin kararıyla “ayaklanmaya liderlik etmek” ve “görevi berbata kullanmak” suçlamasıyla 19 Ocak’ta tutuklanmış, Güney Kore Savcılığı 26 Ocak’ta Yoon hakkında bu suçlamalarla iddianame hazırlamıştı.

Seul Merkez Bölge Mahkemesi’nin tutukluluğu iptal etmesi ve fizikî gözaltı olmadan yargılanmasına müsaade vermesiyle Yoon, 8 Mart’ta hür bırakılmıştı.

Azil süreci

Güney Kore’de devlet liderinin misyondan alınması için Ulusal Meclise sunulan azil önergesinin, meclisin üçte ikisi tarafından onaylanması gerekiyor. Öbür siyasalların azli için ise salt çoğunluk kâfi oluyor.

Azil oylamasının akabinde azil istemi, Anayasa Mahkemesine intikal ediyor. Azil sürecine ait ispatları dinleyip pahalandırmak üzere duruşma düzenleyen mahkemenin, azli istemini onaylamak yahut reddetmek için 6 ay mühleti bulunuyor. Mahkemedeki 9 yargıçtan 6’sının kararı onaylaması halinde başkan misyondan alınıyor. Mahkemede hala 8 yargıç misyon yapıyor.

Güney Kore Ulusal Meclisinin 14 Aralık’taki oylamasında nitelikli çoğunluk sağlanarak Yoon’un azli talep edilmişti.

Anayasa Mahkemesinin yargılamanın akabinde azline karar verdiği Yoon, 2017’de azledilen eski Devlet Başkanı Park Geun-hye’nin ardından bu biçimde misyondan alınan ikinci devlet başkanı oldu.