Gıda ihracatı lavaşa sarıldı! Artan talep Türk firmaları harekete geçirdi

Mehmet H. GÜLEL

Son devirde besin ihra­catçısı, lavaş ihracatı­na sarılmış durumda. Geçen yıl yaklaşık 107 milyon dolarlık lavaş (tortilla) ekmek ihracatı gerçekleştiren Türki­ye, başta Avrupa olmak üze­re Ortadoğu ve ABD’deki etnik marketlerde ve restoranlara ihraç ediyor. İstanbul İhracat­çı Birlikleri’nden elde edilen datalara nazaran geçen yılın birinci üç ayında 25.9 milyon dolar lavaş ekmeği ihracatı gerçekleşir­ken, bu yılın tıpkı periyodunda yüzde 33,6 artışla 34,6 milyon dolarlık ihracat yapıldı. Yılın birinci çeyreğinde Almanya, Irak ve ABD ihracatında değerli artışlar yakalandı. Öbür yan­dan, lavaş ekmeğe olan tale­bin artmasıyla un bölümünün önde gelen firmalarının da bu tarafta yatırımlar yaptıkları belirtiliyor.

Lavaşa küreselden talep büyük artıyor

Son yıllarda dünyada lavaş ekmeğe olan ilgi süratle artar­ken, bilhassa Almanya, Ame­rika ve Ortadoğu pazarından gelen talep dikkat çekiyor. Gı­da kesiminde faaliyet gös­teren Global24’ün kurucusu Remzi Tosun, lavaşın köke­ninin Meksika mutfağına da­yandığını lakin dünya gene­linde süratle yayıldığını söz et­ti. Tosun, ekmek kesiminde yeni bir alan olan lavaşın her geçen yıl daha fazla talep gör­düğünü belirterek, “Son 3 yıl­dır önemli bir büyüme gözlem­liyoruz. Talep her yıl artıyor. Şu an­da birlikte çalıştı­ğımız üreticinin kapasitesi yetme­diği için yeni üre­tici arayışına baş­ladık” dedi.

Firma olarak Balkan ülkelerinde zincir restoranların yanı sıra zincir marketlerle özel mar­ka (private label) eser gön­derdiklerini söyleyen Tosun, Balkanlarda birçok ülkeye lavaş ekmeği ihraç ettikleri­ni bildirdi. Lavaş ekmeğin 6 ay raf ömrüne sahip olduğu­nu ve oda sıcaklığında muha­faza edilebildiğini söyle­yen Tosun, bu özelliğin eserin yaygınlaşma­sında tesirli olduğu­nu vurguladı.

Tosun, “Eskiden yalnızca HORECA sektörün­de (otel, restoran, kafe) yer alan ürün­ler artık konut mutfak­larına da girdi. Da­ha evvel restoranların kendi fırınlarında pi­şirdiği eserler, artık ha­zır olarak temin ediliyor” di­ye konuştu. Türkiye’nin la­vaş üretiminde bölge ülkeleri için kıymetli bir tedarikçi hali­ne geldiğini söz eden Tosun, Balkanlarda birçok büyük restoran zincirinin lavaş ihti­yacını Türkiye’den karşıladı­ğını, bu alanda üretim yapan firmaların sayısının da arttı­ğını belirtti.

Büyük un firmaları lavaş üretimine girdi

Sektöre büyük un firmala­rının da yatırım yaptığını ak­taran Tosun, bu yatırımların birçoklarının sessizce yapıldığını söyledi. Lavaş üretiminin çok büyük sermaye gerektirme­diğini tabir eden Tosun, üretim ve paketleme ma­kinelerine yatı­rım yapılarak ta­mamen otomatik sistemlerle üre­tim yapılabildi­ğini iletti. Lava­şın bilhassa israfı da azalttığını vurgulayan To­sun, “Lavaşı dolapta saklana­bilir ve içinden muhtaçlığı kada­rını alabiliyor. Aileler, yalnız yaşayanlar ve öğrenciler için ülkü bir eser haline geldi.

La­vaş ekmeği dönercilerde 10 santimetrelik boyutlarda kul­lanılırken, mesken tipi tüketimde en çok 25 santimetrelik ürün­ler istek görüyor. En fazla ter­cih edilen eserler 6’lı, 8’li ve 10’lu paketler olarak öne çıkı­yor. Sadece ihracat değil, iç pazarda da büyüme yaşanıyor. Artık zincir marketlerin rafla­rında 6-7 farklı lavaş markası yer alıyor. Eser çeşitliliği arttı. Meksika ve Amerika pazarın­da olduğu üzere Türkiye’de de la­vaş çeşitleri genişlemeye baş­ladı” açıklamasında bulundu.

İhracatta Almanya birinci sırada

Geçen yıl Türkiye’den la­vaş ekmeği ihracatının 106,9 milyon dolar olarak yer aldı­ğını kaydeden İstanbul Hu­bubat Bakliyat Yağlı Tohum­lar ve Mamulleri İhracatçı­ları Birliği (İHBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Kazım Tay­cı, 2024 yılında en çok ihracat gerçekleştirilen beş ülkenin Almanya, ABD, Irak, Rusya ve Hollanda olduğunu aktar­dı.

Türkiye’den lavaş ekmek talebinin tercih edilmesinde tesirli olan etmenlerin fiyat ve kalite olduğuna vurgu yapan Taycı, “Türkiye’de çağdaş üretim tesisleri var. Gelenek­sel üretim sistemleri ile en­düstriyel hijyen standartları birleştiriliyor. Un üretimimiz olduğu için maliyetler daha düşük. Ayrıyeten lavaş (tortilla) ekmeği teknolojisiyle de çok uyumlu bir ülkeyiz. Lavaş ek­meğin bilhassa Avrupa, Or­tadoğu ve ABD’de ağır ilgi görüyor. Hasebiyle lavaş ek­meğinin tercih edilmesiyle çok fazla yeni yatırım var. Bir taraftan da firmalarımız ye­ni pazarlar arayışları kapsa­mında fuarlara katılıyor” diye konuştu.

Makineler yerlileştirildi üretim artıyor

Lavaş ekmeği ambalaj üreticileri talebin her geçen gün arttığını kaydederek, daha evvel (tortilla) lavaş ekmeği üretimi yabancı makinelerle yapıldığını ve son 2-3 yıldır Türkiye’deki makine üreticilerinin de bu alana yönelmesiyle daha ulaşılabilir olduğunu belirtiyor. Makinelerin yerlileştirildiğini belirten ambalaj üreticileri, “Yerli makineyle bir arada un üreticileri de bu alanda ihracat imkanını kovalamak istediler. Birkaç tane büyük un üreticisi lavaş ekmeği üretimine girdi ve üretim kapasitesi de arttı. Ambalaj talebi de artarak devam ediyor” tabirlerini kullandılar.