Gazze’de ateşkes sağlandı, İsrail Gazze’den çekilecek mi, anlaşmanın şartları ve aşamaları neler?
Gazze’de ateşkesin ilan edilmesi için Katar’ın başşehri Doha’da devam eden görüşmeler muvaffakiyet ile sonuçlandı. İsrail’in akınlarının başlamasından 15 ay sonra Hamas ve İsrail, Gazze’de ateşkes konusunda anlaştı.
Anlaşma, 6 haftalık bir birinci ateşkes evresini içeriyor ve İsrail güçlerinin Gazze’den kademeli olarak çekilmesi ile İsrail tarafından tutulan Filistinli tutuklulara karşılık Hamas tarafından tutulan rehinelerin özgür bırakılmasını içeriyor.
Hamas’tan Türkiye ve öteki ülkelere teşekkür
Hamas mutabakat sonrası şu açıklamalarda bulundu: ”Gazze’de Filistin haklarını ve mazlumları destekleyerek onurlu tavır sergileyen Türkiye, Güney Afrika, Cezayir, Rusya, Çin ve tüm ülkelere teşekkürlerimizi sunuyoruz.”
Erdoğan: Ateşkesi memnuniyetle karşılıyoruz
Cumhurbaşkanı Erdoğan yaptığı açıklamada: “Filistin Direniş Hareketi Hamas ile İsrail ortasındaki ateşkes görüşmelerinin mutabakatla sonuçlanmasını memnuniyetle karşılıyoruz. Mutabakatın, Filistinli kardeşlerimiz başta olmak üzere bölgemiz, tüm insanlık için kalıcı barış ve istikrara kapı aralamasını temenni ediyoruz. Bundan sonra da Gazze halkının yanında olacak, Gazze’nin yaralarını sarması ve yine ayağa kalkması için tüm imkanlarımızı seferber edeceğiz. “ dedi.
Biden’dan açıklama
ABD Başkanı Joe Biden, İsrail ile Hamas ortasında varılan ateşkes muahedesini memnuniyetle karşıladığını belirtti.
İsrail Gazze’den çekilecek
Anlaşma, üç evreli olacak ve birinci basamak, İsrail güçlerinin Gazze’nin ağır nüfuslu bölgelerinden çekilmesini, Hamas’ın tutuklu ettiği bayan, yaşlı ve yaralıları özgür bırakmasını kapsayacak.
Gazzeliler konutlarına dönebilecek
Bu etapta ABD vatandaşları da hür bırakılacak. Ayrıyeten, Gazze’ye insani yardımlar yapılacak ve Gazzeliler meskenlerine dönebilecek. İkinci etapta, kalıcı ateşkes için müzakereler yapılacak ve sağ kalan esirler takas edilecek.
Filistin halkı adeta cehennemi yaşadı
Üçüncü kademede ise esirlerin cenazeleri teslim edilecek ve Gazze’nin tekrar inşası için adımlar atılacak. Biden, Gazze’de çok fazla pak insanın hayatınını kaybettiğini çok fazla topluluğun bu süreçte yok olduğunu ve Filistin halkının adeta cehennemi yaşadığına vurgu yaptı.
Trump: Gazze’de ateşkes sağlandı
ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump Truth Social isimli toplumsal medya platformundaki hesabından yaptığı açıklamada, taraflar ortasında muahedenin sağlandığını duyurdu.
Esirler kısa müddette özgür kalacak
Donald Trump, açıklamasında, “Orta Doğu’da esirler konusunda (Gazze’de ateşkes) muahede sağlandı. Kısa müddette özgür kalacaklar. Teşekkürler.” tabirini kullandı.
Ateşkes 19 Ocak’ta başlayacak
Katar Başbakanı Pir Muhammed bin Abdurrahman Al-Thani, ateşkesin 19 Ocak’ta başlayacağını açıkladı.Katar, Mısır ve ABD tarafından yürütülen arabuluculuk uğraşlarının muvaffakiyete ulaştığını aktaran Al-Thani, muahede ile İsrailli esirlerin hür bırakılacağını ve Gazze’ye insani yardımların kapasitesinin artacağını söz etti. Mutabakatın uygulanması konusunda İsrail ve Hamas ile görüşmelerin devam ettiğini aktaran Al-Thani, ateşkese ait sürecin geçtiğimiz ay başladığını tabir etti. Al-Thani, ateşkesin bir “başlangıç” olduğunu belirterek, artık arabulucuların ve milletlerarası toplumun kalıcı barışı sağlamak için çalışması gerektiğini söyledi.
Haberin akabinde Gazzeliler kutlama yaptı
Ateşkes haberlerinin akabinde Gazzeliler, kutlama yaptı. Deir el-Balah’taki Aksa Şehitleri Hastanesi’ndeki Gazzeliler, ellerinde bayraklarla ateşkes haberini kutladı.
Anlaşmanın koşulları ve kademeleri neler?
Basına sızdırılan taslak metinlere nazaran ateşkes üç evrede ilerleyecek. Mutabakat çerçevesinde rehine ve tutuklu takası yapılacak.
Hamas, 7 Ekim’de İsrail’den en az 251 kişiyi rehin aldı. Hamas’ın elinde şu anda 94 rehine olduğu düşünülüyor. İsrail 94 rehinenin yalnızca 60’ının hayatta olduğunu söylüyor.
İsrail’in de rehineler karşılığında cezaevlerinde tutuklu bulunan yaklaşık 1000 Filistinli tutsağı özgür bırakması bekleniyor.
Ateşkes nasıl işleyecek?
Birinci aşama
Ateşkesin birinci kademesinde Hamas 33 rehineyi hür bırakacak. Rehinelerin üçü çabucak hür bırakılacak, geri kalanlar altı hafta boyunca peyderpey gönderilecek.
Bu etapta İsrail askerlerinin Gazze’deki yerleşim yerlerinden çekilmeye başlaması bekleniyor.
Bunun karşılığında İsrail güneyde kamplarda bulunan Filistinlilerin kuzeye gidişine müsaade verecek fakat bu kıyı yolundan, araçsız biçimde yapılacak. Arabalar, hayvanların çektiği araçlar ve kamyonların transferi Selahaddin otoyolundan yapılacak. Otoyolda Katar ve Mısırlı güvenlik yetkililerinin işlettiği bir denetim noktası kurulacak ve araçlar aygıtlarla aranacak.
İkinci aşama
İkinci basamakta geri kalan rehineler hür bırakılacak.
Bu evrede İsrail, Gazze’nin güneyinde bulunan yerinden edilmiş Filistinlilerin kuzeye dönmesine müsaade verecek.
Savaş nedeniyle 2,3 milyon nüfusluk Gazze’deki Filistinlilerin neredeyse tamamı çatışmalar nedeniyle konutlarını terk etmek zorunda kaldı.
Üçüncü aşama
Üçüncü ve son kademe ise Gazze’nin tekrar inşası ile alakalı. Bu basamağın yıllar sürmesi bekleniyor.
İsrailli bir yetkili, ateşkes müddetinde İsrailli askerlerin Gazze içinde bir tampon bölge oluşturacağını ve bu bölgede kalacağını söyledi.
Filistinli yetkililer, ikinci ve üçüncü kademelere ait ayrıntılı müzakerelerin ateşkesin 16. gününde başlayacağını söyledi.
