Felsefe taşı efsanesi bilimle vücut buldu: Kurşun altına çevrildi!

Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü (CERN), tarihin en büyük bilimsel makinelerinden biri olan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC) ile adeta çağdaş simya gerçekleştirdi. Yapılan deneylerde, kurşun atomlarının ışık suratına yakın bir süratle çarpıştırılması sonucunda altın atomları elde edildi.

2015-2018 yılları ortasında yapılan deneylerde, yaklaşık 86 milyar altın çekirdeği üretildiği tespit edildi. Bu altın, kurşun atomlarının ışık suratının yüzde 99,999993’ü oranında süratle birbirine çarpması sonucunda oluştu. Fakat elde edilen ölçü, sırf 29 trilyonda bir gram altına denk geliyor.

Bu gelişme, efsanelerdeki İdeoloji Taşı’nın bilimsel bir versiyonunun mümkün olabileceğini gösterdi; lakin maliyet ve verimlilik açısından bu şekil bir altın üretimi büsbütün gerçek dışı.

Simyacılar yüzyıllar boyunca kurşunu altına çevirmeye çalıştı ve bu uğraşlar kimya biliminin doğuşuna katkı sağladı. Altın ve kurşunun periyodik tabloda birbirine yakın elementler olması, bu inancın temelini oluşturdu. Altının 79 protonu bulunurken, kurşun 82 proton taşıyor. Bu da kurşunu altına çevirmek için sadece birkaç parçacığın çıkarılmasının kâfi olabileceği manasına geliyor.

Physical Review C isimli hakemli bilimsel mecmuada yayımlanan araştırmaya nazaran, CERN’deki deneyler sırasında bu dönüşüm gözlemlendi. Çarpışmalar sonucunda daha sık olarak talyum ve cıva atomlarının oluştuğu da kaydedildi. Lakin deneyin üçüncü kısmında, saniyede yaklaşık 89 bin altın çekirdeği üretimi tespit edildi.

Deneylerde, çarpışmalar sonucunda ortaya çıkan parçacıkları izleyen ALICE dedektörü, altının yanı sıra farklı elementlerin oluşumunu da hassas bir halde ölçtü.