Fabrika mı kuracak ortak mı bulacak?

Ali YILDIRIM

Son devirde Çinli üreticiler tüm dünyada dikkatleri üzeri­ne toplamaya başladı. Chery de bunlardan biri oldu. Türkiye’de he­men çabucak 11 yıl ortadan sonra yeni­den pazara dahil olan Chery, kısa sü­rede başarılı bir satış grafiğine imza attı.

Agresif fiyatlamalarla bölgede­ki yerli üreticilerle bile rekabete gir­meye başlayan markalara, ardından bildiriler gelmeye başladı. Son olarak da gümrük vergileri artınca üreticile­rin fiyat sübvansesi biraz daha üst çıktı. Yaptırımlar artık Çinli üretici­ler için ağırlaşmaya başlayınca Tür­kiye’de üretim kararları öne çıkmaya başladı. Birinci adım BYD’den geldi. 1 mil­yar dolarlık bir yatırımın imzaları attı. Akabinde Chery ön plana çıktı ama uzun bir müddettir bu yatırım kulisle­rin dışına çıkamadı.

Önceki gün Cum­hurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, sanayi yatırımı toplantısında Chery International CEO’su Zhang Gui­bing’e bir teşekkür mektubu takdim etti. Mektup yabancı ajanslar tarafın­dan Samsun yatırımı olarak yorum­landı. Ancak sonrasında Chery’den bir üst seviye yetkili, “Türkiye’de yatırım planımız yok. Ortak arayışındayız” dedi. Tabi şimdilik bu sır ortakla ilgili bir ayrıntı ortaya çıkmadı. Uzun bir sü­redir kulislerde dolanan yatırım rüz­gar bir anda iştirake döndü.

BYD yatırımının ayrıntıları Chery’e evrildi

Uzun bir müddettir temaslarda bulu­nan şirket, resmi olmayan bir açıkla­ma karşısında bağlantı krizine sürük­lendi. Birtakım yabancı kaynaklar Cher­y’nin Samsun’da yatırım için aslında bir müddettir görüştüğünü ve bu yatırı­mın artık somut hale döndüğünü pay­laştı. Devamında yatırım bedelinin 1 milyar dolar olduğu (Aynı BYD’de ol­duğu gibi) tesis kurulumunun Sam­sun’a gerçekleşeceği, yıllık üretim hacminin 200 bin adet olduğu akta­rıldı. Ajansa konuşan bir yetkilinin verdiği ayrıntılar ise şöyle: “Bu tesis­lere ek olarak, mobilite teknolojileri için bir araştırma ve geliştirme mer­kezi de kurulacak. Bu Chery markalı araç üretim tesislerinin 5 bin şahsa istihdam sağlaması bekleniyor.” Böy­lece BYD yatırımın birtakım ayrıntıları he­men çabucak Chery’e evrildi.

Yatırım yok lakin paydaşlık arayışı var

Bu bilgi deveranı üzerine üst seviye Chery yetkilileri, verilen ayrıntıları ya­lanladı. Çabucak ardından hususla il­gili gündeme gelen haberlerde Sanayi Bakanlığı yetkilileri de yer aldı. Chery yetkililerinden yapılan açıklamaya nazaran, bir fabrika heyetimi niyetle­rinin olmadığı aslında açık açık pay­laşıldı. Üst seviye bir yetkili tarafın­dan aktarılanlara nazaran şu bilgiyi verdi: “Chery’nin Türkiye’de fabrika kurma planı yok. Türkiye’deki işimizi geniş­letmek için üçüncü bir tarafla paydaşlık arıyoruz.” Ucu açık bırakılan bu husus birçok alana yoruldu. Bunun başın­da da Ar-Ge geldi. Bir Ar-Ge merkezi kurma niyetlerinin olduklarını baş­kan Zhang Guibing, daha evvelki Çin temaslarımızda da aktarmıştı. Tıpkı vakitte üçüncü paydaşlık açıklaması akıllara yeni bir distribütör olma ih­timalini de güçlendirdi. Chery Türki­ye’den şimdilik net bir açıklama pay­laşılmadı. Savlara nazaran Sanayi Ba

Ba­kanlığını kaynaklarına dayandırılan diğer bir haberde de, kelam konusu ya­tırımın direkt Chery tarafından yapılmayacağı tarafında. Tesis yatırı­mın Samsun’da yapılmasında hem fi­kir olan bakanlık yetkileri, ortakların bunu yapacağını paylaştı. Ortakların muhakkak olmadığı ya da sır üzere saklan­dığı kararda yetkililer şunu aktardı: “1 milyar dolara ulaşması planlanan elektrikli ve hibrit araçlar ve parça­ları için Samsun’da yapılacak üretim tesisi yatırımı Chery ortakları tara­fından gerçekleştirilecek.”

Trump’dan ithal araca yüzde 25 gümrük vergisi

ABD Başkanı Donald Trump, 2 Nisan’da açıklanması planlanan karşılıklı tarifeler öncesinde, ithal araba ve hafif ticari araçlar ile temel araba modüllerine yüzde 25 gümrük vergisi uygulanmasına yönelik kararnameyi imzaladı. Beyaz Saray’da düzenlenen imza merasiminde konuşan Trump, bunu “Amerika’nın kurtuluş gününün başlangıcı” olarak nitelendirdi. Trump, kelam konusu tarifelerin 2 Nisan’da yürürlüğe gireceğini belirterek, ABD’de üretilen arabalara tarife uygulanmayacağını aktardı. Beyaz Saray yetkilisi Will Scharf, Trump’a imzalatmak üzere kararnameyi sunarken, araba tarifeleri ile ABD için yıllık 100 milyar dolardan fazla gelir sağlamasının beklendiğini belirtti.

Tarifelere ait Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada da yüzde 25 oranındaki gümrük vergisinin sedan, SUV, crossover, minivan ve kargo van üzere araçlar ile hafif ticari araçların yanı sıra motor, şanzıman, güç aktarma kesimleri ve elektrikli bileşenler üzere temel araba modüllerine uygulanacağı, gerekirse ek kesimlere da vergi getirilmesi için süreçlerin başlatılacağı kaydedildi. Beyaz Saray tarafından paylaşılan bilgilere nazaran, 2024 yılında Amerikalılar yaklaşık 16 milyon araç satın aldı ve bunların yüzde 50’sini ithal araçlar oluşturdu.

Kulis: Samsun lokasyonundan mutlu değiller

Chery yetkilileri uzun bir müddettir Türkiye ile yatırım konusunda sıcak temaslarda bulunuyor. Son birkaç gündür Türkiye’deki temaslarını sürdüren markanın ‘yatırım planımız yok’ açıklaması başlarda soru işareti bıraktı. Uzun bir müddettir Samsun lokasyonundan bahsediliyor. Ama kulislerde aktarılanlara nazaran, marka bu lokasyonu açıkçası çok da istemiyor.

Farklı bir yer için temasların sürdüğü de sav edilirken, Manisa’nın BYD’den evvel Chery’e de teklif edildiği konuşuluyor. Chery Çin’de aslında bir devlet markası. Geçen yıl eylülde Çin idaresi markalarla bir toplantı yapmış, gelişmiş elektrikli araç teknolojilerinin ülkede kalmasını sağlamaları davetinde bulunmuştu. Bunun yerine ‘montaj yapın’ davetini yapmıştı. Çin hükümetinin de bu tavrı, bu yatırımın önünde bir pürüz olarak değerlendirildi.