Enflasyonla mücadeleden ‘U dönüşü’ büyük yük getirir
Hamide HANGÜL
İstanbul Sanayi Odası (İSO) meclis üyeleri, zelzele bölgesinin kalkınmasına destek olacak iş birliği imkanları geliştirmek için Hatay ve Adana’yı ziyaret etti. Hatay’da İSO Ömür Kentini gezen İstanbullu endüstriciler, Adana Sanayi Odası (ADASO) ile ortak Meclis toplantısı da düzenledi. Üç gün süren ziyaretlerin akabinde İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan, düzenlediği basın toplantısında, 2024 yılı kıymetlendirdi ve 2025 beklentilerini açıkladı.
Bahçıvan, “Kabul etmemiz lazım ki çok kuvvetli ve tahribatı yüksek bir periyodun yarılarını sarmaya çalışıyoruz” dedi. Geçen günlerin, tahribatın, düşündüklerinden çok daha fazla olduğunu gösterdiğini lisana getiren Bahçıvan, “2020’den başlayarak bozulmaya başlayan ekonomik iklim ve rasyonel iktisat siyasetlerinden uzaklaşmanın getirdiği bedelin ve tahribatın, iddialarımızdan çok daha yüksek boyutta olduğunu görüyoruz. Maalesef, sebebi ve nedeni kendimiz olmayan bir sorunun çözülmesi noktasında da en büyük bedeli ve fedakarlığı tekrar endüstrici ödüyor” diye konuştu.
“Enflasyon OVP amacının uzağında”
Geçmiş yıllardan çok farklı bir enflasyonla karşı karşıya olunduğunu, yüksek enflasyonun toplumun her kesitinde büyük bir darbe vurduğunu kaydeden Bahçıvan, “Büyük tahribat yapmış bir enflasyonla karşı karşıyayız. Enflasyonun konusunda en güçlü ve net ikazları biz yaptık. Keşke toplumdaki tüm bölümler, enflasyon ışığının görülmeye başladığı ve rasyonel iktisattan uzaklaşıldığı vakit çok daha güçlü ikazlar yapılsaydı” açıklaması yaptı.
Enflasyonla uğraş kapsamında ortaya konulan Orta Vadeli Program’da (OVP), kimileri bahislerde amaçtan daha âlâ, kimilerinde ise maksattan daha uzak olunduğuna işaret eden Bahçıvan, “OVP’deki amaçlardan maalesef, şu anda amacının uzağında olan enflasyon iddiası. Enflasyon direniyor. Ne yazık ki çok istenen ölçüde düşmüyor. Enflasyon amacında birinci açıklanan OVP ile şimdiki ortasında makasın açıldığını görüyoruz. Enflasyondaki yıl sonu maksat aralığı açıldı” diye konuştu.
“Yoğun bakımdan çıkış işareti yok”
Enflasyonla çabayı, hastanın ağır bakımdaki tedavi sürecine benzeten Bahçıvan kelamlarını şöyle sürdürdü: “Henüz hasta yakınlarına söyleme noktasında bir işaret yok güzelleşmede. O güçlü enflasyon düşüşü… 20’li ve ondan sonra da tek haneli sayılara inebilmesi noktasında o düşüşü görebilmiş değiliz. Bunun uzaması sabır gerilimini artırıyor. Enflasyonla ilgili müddetin gecikmesi hiç beğenilen değil, lakin bunu hızlandıracağız derken de bugüne kadar uygulanmış siyasetlerden U dönüşü yaparsak o bizi çok daha büyük açmaza götürebilir.
Yani benzetme yapacak olursak, ağır bakım süreci felaket bir süreç. Hasta kurtarılmak istenir lakin, vakti gelmeden ağır bakımdan çıkarılacağı gün, onun sonu olabilir. Acımasız bir sabır gerektiren süreçteyiz. Öbür aktörlerin de alana girmesi gerekli. Şu anda onu yaşıyoruz maalesef. Endüstrinin üzerinden düşmesi gereken en değerli yük enflasyon. Oradaki kararlılık sürmeli. ‘Buradan vazgeçelim’ deyip, yalpalar, saparsak diğer sorunlar ve yükler gelecektir. Diğer aktörler de alana girmeli” sözlerini kullandı.
“MB yalnız bırakıldı, savaşın öteki cepheleri de var
Merkez Bankası’nın (MB) enflasyonu düşürmek için kendi imkan ve silahlarıyla cephede gayret ettiğine işaret eden Bahçıvan, “Bu cephede Merkez Bankası’nı gereğinden fazla yalnız bırakıyoruz. Lakin bu savaşın öteki cephelerinin de olduğunu unutmamak gerekiyor. Yeteri kadar çaba var mı, öteki cephelerde yok. Geçmiş 3-4 yılın neden olduğu tahribat ve o tahribatın oluşturduğu itimat kaybı o kadar yüksek ki, Merkez Bankası bir taraftan o kaybolan inancı, prestiji yükseltmeye çalışırken, öbür yanda elindeki bu silahlarla enflasyonla gayret ediyor” tabirlerini kullandı. Bahçıvan, ayrıca Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan’ın, İSO kasım ayı meclis toplantısına da konuk olacağını açıkladı.
“2025 birinci 6 ay kuvvetli olur”
Hastalığı çözmeye çalışırken, bedenin öbür taraflarında da öbür kimi arızaların çıktığının gözlemlendiğine işaret eden Bahçıvan, bunun da gerçek kesim olduğunu söyledi. Merkez Bankası siyasetini savunduklarını, lakin uğraşın giderek uzamasının sanayi üzerindeki yükü artırdığına işaret eden Bahçıvan, “Reel kesime dönük artık, bölüm tahlillerin, tespitlerin çok daha güçlü yapılması gereken bir devirdeyiz. 2025 yılında temel tespitler ve tahlil siyasetlerinin geliştirilmeli. Bunu yapmazsak 2025, 2024 yılından en azından birinci 6 ayı çok daha şiddetli olacak. O nedenle 2025’in, meşakkati yüksek bir sene olacağı gözüküyor. Bedenin çaba gücünün ne kadar kâfi olacağını düzgün hesaplamak lazım” sözlerini kullandı.
“Dünyadaki gelişmeleri ıskalamayalım”
Son 3-4 yıldır iç gündemle çok fazla boğuşulmaya başlandığını, böylesi devirlerin en büyük şanssızlığının dünyadaki gelişmeleri ıskalamak olduğunun altını çizen Bahçıvan, zira şirketlerin içinde bulundukları kuvvetli devri çözmeye çalıştığını, dünyadaki gelişmelerin çok da âlâ değerlendirilemediğinin altını çizdi.
Bahçıvan, “Avrupa’da kaideler nereye gidiyor, Çin’deki durum, ABD’nin yeni devri nasıl olacak ve Türkiye nasıl konumlanacak üzere çok değerli mevzu başlıklarını hakikat kıymetlendiremiyoruz. Bilhassa en büyük pazarımız, ortağımız Avrupa’yı çok âlâ takip etmeliyiz. AB pazarı maalesef yeterli gitmiyor. AB’deki gelişmeler kendi problemlerimiz kadar değerli. Almanya’yı, Fransa’yı ve Euro’yu çok güzel takip etmek lazım” teklifinde bulundu.
“Reel dal bankacı riskini görmüyoruz”
Banka bilançolarına bakıldığında bankaların da memnun olmadığına işaret eden Erdal Bahçıvan, “Bankaların karlılığına bakarsak, önemli kayıpları var. Her kısmın kendi açısından kaygılı olduğu bir devirdeyiz. Yüksek faizlerle verdiği parayı tahsil etme konusu, bankaları da rahat hareket ettirmiyor. Firmalar da yeni krediye dönük muhtaçlık noktasında değil. Gerçek kesim bankacı riskini de görmüyoruz” diye konuştu. Herkes bu geçiş devrini empatiyle götürdüğüne işaret eden Bahçıvan, “Yabancı para, yabancı kaynaklar konusunda daha güçlü bir açılım var. Herkesin o kadar ağzı yandı ki kur riskinin tasası ve tereddütleri nedeniyle yabancı borçlanmaya kolay gitmiyor” tabirlerini kullandı.
“Yeni taban fiyat memnunluk getirmeyecek”
Asgari fiyatla ilgili sorulara karşılık veren Erdal Bahçıvan, prensip olarak taban fiyatla ilgili iddiasında bulunmadıklarını, lakin iki tarafın da empati yapması gerektiğini belirtti. Bahçıvan, “Bir tarafta üretim gücünün temel tamamlayıcısı çalışanlarımızın ömürleri, öbür tarafta endüstriciler var. İş gücünün istikrarlı ve kalıcı olması için o maliyeti ödeyen firmalarımızın rekabet edebilirlik noktasında ortada buluşulması lazım. Yeni minimum fiyat memnunluk getirmeyecek. İki kesitin de çok keyifli olacağı bir noktada olmayacağı kesin üzere gözüküyor” dedi.
“Pırıl pırıl evlatlarımız bu ülkeden kopuyor”
Erdal Bahçıvan, endüstride orta eleman kahrının ise giderek, yüksek katma paha üretecek yönetici ve beyaz yaka sınıfında da kendini farklı boyutta göstermeye başladığını açıkladı. Bahçıvan, yabancı personel konusunda ise şunları söyledi: “Bu ülkenin demografik yapısını, günlük telaşlarla ‘o kesime şu kadar, şu ülkeden’ demek son derece yanlış. Bir plan yapmadan bu işi götürmek ne kadar yanlışsa, plansız ve programsız bu ülkeyi günlük kararlılarla, yabancı çalışan yükünün altına bırakmak da o kadar yanlış. Onun için bizim uzun vadeli insan kaynakları planlaması, eğitim sistemimizi de ona nazaran yönlendirmemiz gerekiyor.
Eğer aşikâr iş kollarında bu işi kısa vadede çözemeyeceksek, gençlerimizi Cumhuriyet’in birinci yıllarında olduğu üzere muhakkak müddetliğine yurt dışına gönderip, sonra buraya getirmemiz gerekiyor” diye konuştu. Beyin göçü konusuna da değinen Erdal Bahçıvan, “Okuyan bir avuç nitelikli evladımız geleceği burada aramıyor. Çok önemli manada yurt dışında gencimiz var, ne kadarının dönüp dönmeyeceği de bahta bırakılmamalı. Pırıl pırıl evlatlarımızın, amaçsız bir halde bu kadar çabuk ülkeden kopması çok kabul edilebilir değil.”
“Konkordato alacaklıya ceza üzere uygulanıyor”
İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, konkordatoya yönelik bir açıklama yaptı. Sağlıklı işlediğinde konkordatonun gerekli olduğunu, fakat bugünkü haliyle konkordatoyla yaşatma bahtı verildiğinde, o firmanın alacaklılarına bir ceza üzere uygulandığını lisana getiren Bahçıvan, “Düşünün, firma 150 farklı kolda iş yaptığı tedarikçisi var. ‘Ben bu firmayı yaşatacağım’ derken senden alacağını 6-10 ay durdurma kelam konusu. O adamın da konkordatoya gitme gücü yok. O nedenle konkordatonun yalnızca kamu ve finans alacaklarında uygulanması, fakat gerçek dal alacaklarının kapsamın dışında kalmasını öneriyoruz” diye konuştu.
“Döviz açığını kapatacak yatırımlar gecikmemeli”
Erdal Bahçıvan, ABD’de başkanlığı yine seçilen Donald Trump devrine açıklamalar yaptı. Bahçıvan, kelamlarını şöyle sürdürdü: “ABD pazarında Trump devriyle, alakaların daha olumlu olacağını umuyoruz. Fakat natürel orayı da uygun okumalı. Trump periyodunun, gümrük duvarlarını hangi ülkelerle ne kadar yükselteceği farklı bir mevzu.
Daha müdafaacı bir dünyaya gidiş refleksi var. Biz kendi iç problemlerimizden çıkıp katma kıymetli eserlere odaklanmalıyız. İleriki günlerde ihracatın çok daha zorlayıcı olduğunu düşünerek, ithal ettiğimiz eserleri içeride üretmeliyiz. İhracat çok rahat büyümeyecekse, ithalat için harcanan dövizi içeride tutmak çok kıymetli olacak. Döviz açığını kapatacak yatırımlar geciktirilmemeli. Adana’daki yatırım gecikmesini hüzünle öğrendim. Dünyada eski büyüme suratları kalmayacak. Hizmet dalı Türkiye için büyük bir talih.”
