Enflasyonist dönemde şirketler menü azaltmadı

Recep ERÇİN

Fabrikalar, iş merkez­leri, büyük ofislerde yemek hizmeti ve­ren SOA Toplu Yemek’in Yönetim Kurulu Başkanve­kili Melih Can Kocabaş, ge­çen süreçte kendilerini en çok zorlayan ögenin besin enflasyonu olduğunu söy­ledi.

Bu rağmen işletmelerin menülerde kısıntıya gitmek yerine daha hacimli menü­ler talep ettiğini lisana getiren Kocabaş, işletmelerin hayat pahalılığı yüzünden alım gücü düşen çalışanlarını, bir toplumsal yan hak olarak, enf­lasyona karşı muhafaza eğili­minin öne çıktığını anlattı. Geçen günlerde İstanbul’da sohbet ettiğimiz 28 yaşın­daki Melih Can Kocabaş, ikinci jenerasyon olarak halihazır­da 15 vilayette bulunan operas­yonlarını 81 ile yaymak iste­diğini söyledi.

İşyerinde yemek daha ucuza geliyor

Pandemi periyodundan bu yana süratle artan fiyatlar yü­zünden daha evvel altı aylık ve yıllık yapılan anlaşma­ların periyot devir 10 gü­ne kadar düştüğüne dikkat çeken Kocabaş, menü fiyat­larının çabucak her yıl yüzde 100 arttığını tabir etti. “Bu 1 yıllık, 6 aylık fiyatları ön­ce üç aylara çektik. 10 gün geçerli fiyatlar verdiğimiz oldu. Müşteriler de zati yadırgamadı. Zira besin herkesin direkt bütçe­sine dokunduğu için fiyat­ları herkes takip ediyor” di­yen Kocabaş, “İşletmeler­de verilen öğün maliyetleri 150-285 TL ortasında deği­şiyor.

Bu fiyata AVM’de bir yerde birden çok çeşit eserli öğün alamazsınız” sözlerini kullandı. İşlet­melerin çalışanlarına ye­mek kartı sağlamasından çok işyerinde yemek vermesinin daha avantaj­lı olduğunu lisana getiren Ko­cabaş, “Bir sefer yemek kart­ları tarafında kurullar gündeme geliyor. O bakım­dan işletmeler de o komis­yonları dikkate alarak menü fiyatlarını belirliyorlar. Her şey tıpkı kalsa bile işletmede sağlanan yemek yalnızca ko­misyondan ötürü yüzde 6-7 daha ucuz oluyor” bilgisini verdi.

Mutfağı olmayan yere girmiyor

Her gün 60 bin çalışana yemek hizmeti sundukları­nı anlatan Kocabaş, şunları anlattı:“İşletmelerin talebine gö­re günde iki yahut üç kere de yemek servisi yapılabiliyor. Yüklü olarak İSO 500’de­ki şirketlerle çalışıyoruz. Yerinde yemek hizmeti ve­riyoruz, çalışan bizim aşçı­mız ve çalışanımız. Mut­fağı olmayan yere girmi­yoruz. Zira yemek taze sunulmalı. İşletmenin mut­fağında hazırlıyoruz.

Dışa­rıdan yemek pişirip fabrika­ya getirmek yerine doğru­dan oraya servis yapıyoruz. Daima çok âlâ ve kurumsal fir­malarla çalıştığımız için enflasyonist devirde me­nüleri hafifletmek, çıkar­mak yerine artırıma giden­ler oldu. Firmalar şöyle dü­şündü; hayat pahalılığı var, çalışanıma fabrikada hoş yemek vereyim. Bilhassa belirli kesimlerde rekabet yo­ğun olduğundan maliyetler aşikâr. Bir de tabi toplu iş söz­leşmesi olan bölümler var. Orada maaş yelpazesi bel­li. İşletmeler maaş dışında bir yan hak olarak da yemek menülerini güçlü tuttular. ”

Akşamdan hazırlık gerek

2024 yılında ciroda 1,5 milyar TL’yi aştıklarını be­lirten Can Kocabaş, “İstan­bul Sanayi Odası raporuna nazaran endüstriyel yemek sa­nayisinde Türkiye genelin­de 5 bin 192 kayıtlı firma fa­aliyet gösteriyor. Kayıt dışı firmalar dahil yıllık yaklaşık 4,5 milyar dolarlık iş hac­miyle 334 bin 529 bin şahsa direkt, 1,5 milyon bireye de dolaylı olarak istihdam sağlanıyor.

Yeni kuşak uzun soluklu işlere sıcak bakmıyor

“Gıda maliyetin büyük kısmı. Onun akabinde işçi geliyor. Personellik maliyeti yüzde 30 civa­rında” diyen Melih Can Kocabaş, yetişmiş perso­nel bulamadıklarını söy­ledi. Kocabaş, “Arkadan yetişen bir yeni jenerasyon yok. Kendi yaş grubum için söyleyeyim uzun soluk­lu işlere çok bu türlü sıcak bakmıyoruz. Biraz çalış­tım para aldım gittim… Tartıyla aşçı kadrosuy­la çalışıyoruz. Kadromu­zun yüzde 80’den fazlası aşçı. Brüt fiyatlar 55 ile 80 bin ortasında değişi­yor.

Birçok meslekte bu böyledir lakin mesela işte tesisatçılık, marangoz­luk; aşçılıkta da o denli ge­riden gelen bir genç kuşak yok” yorumunu yaptı. Mavi yaka ve beyaz yaka çalışanların yemek ter­cihlerinin farklılaştığını anlatan Kocabaş, “Ağır işlerde çalışanlara daha ağır menüler gerekiyor. Beyaz yaka ofis çalışanla­rı ise daha hafif yemekleri tercih ediyorlar. Malum kilo sorunu ve hare­ketsiz hayat. O yüzden ofislerde açık büfe usulü seçenekler geliyor. Tab­ldot yerine bowl üslubu seçenekler öne çıkıyor. Bizce besin güvenliği anla­mında her işletme imkanı varsa mutfağa geçmeli” bildirisi verdi.

Yurt dışı planı yok, yurt sathına yayılacak

“Yurt dışı planımız yok lakin yurt sathında 81 vilayette hizmet verebilme maksadımız var” tabirlerini kullanan Melih Can Kocabaş, daha evvel lokanta da işlettiklerini lakin bu işin çok öznel ve başında olmayı gerektiren bir uğraş olduğundan kapatıp ana işlerine odaklandıklarını bildirdi. Kocabaş, “Lokanta işi sabah 8’den akşam 12’ye kadar mesai istiyor. O işi bir müdüre bırakayım da diyemiyorsunuz. Başında olmanız gerekiyor” diyerek kelamlarını tamamladı.