Enflasyonda artış beklentisi TL krediye iştah kabartıyor
ALİ YILDIRIM
Geçen hafta Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yılın birinci enflasyon raporunu açıkladı. TCMB Başkanı Fatih Karahan, Enflasyon Raporu Bilgilendirme Toplantısı’nda yaptığı açıklamada, “Enflasyonun 2025 sonunda yüzde 24 düzeyinde gerçekleşeceğini kestirim ediyoruz” dedi.
Yeni rapora nazaran, enflasyonda evvelki varsayıma nazaran, 3 puanlık artış varsayım edildi. En son paylaşılan raporda 2025 enflasyon kestirimi yüzde 21 düzeyindeydi. Karahan sunumunda gelecek yıllara da değindi: “2026 için yüzde 12 olan iddiamızı ise koruduk. Enflasyonun 2027 için yüzde 8’e geriledikten sonra orta vadede yüzde 5 düzeyinde istikrar kazanmasını hedefliyoruz.”
Dövizle borçlanmaya talep düşük
Bu açıklamadan yaklaşık 6 gün sonra Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, yeni bir not paylaştı. İnternet sitesinden aktarılan not ‘Enflasyon Beklentileri ve Kredi Davranışı: Türkiye’ye Ait Mikro Bulgular’ başlığıyla aktarıldı. Enflasyon beklentilerinde yaşanan bozulmayla birlikte, şirketlerin TL cinsinden kredi kullanım iştahının arttığı aktarıldı. Birebir süreçte döviz bazında kredilerin de düştüğü görüldü. Tıpkı vakitte yayımlanan notta, enflasyon beklentilerinin yüksek kredi maliyetleri ve kısa vadeli borçlanma eğilimini ortaya çıkardığı da paylaşıldı.
“Finansal istikrarı destekleyen bir mekanizma”
Yayımlanan özetten birtakım ayrıntılar da paylaşıldı. Temel tahlillerin firmalar düzeyinde enflasyon beklentilerindeki artışların daha yüksek montanlı kredi kullanımına bağlantılı olduğu ortaya koyulurken, bunun yabancı para kredi kullanımını bilhassa örneklem devrinin sonraki kısmında azalttığı gözlendi.
Merkez Bankası notu şöyle devam etti: “Çalışma kapsamındaki başka tahliller enflasyon beklentilerindeki kötüleşme sonucu ortaya çıkan TL kredi talebinin yüksek kredi finansman maliyeti ve kısa kredi vadesiyle ilintili olduğuna işaret etmektedir. Genel olarak bu çalışmadaki sonuçlar iktisadi ünitelerin beklentilerinin yönetilmesi yoluyla fiyat istikrarının sağlanmasının, mahallî para ünitesi cinsinden kredi büyümesindeki çok hareketlerin denetim altına alınması, kredi maliyetlerinin düşürülmesi ve kredi vadelerinin arttırılması kanalıyla finansal istikrarı da destekleyen bir düzenek olduğunu ortaya koymaktadır.”
“Fiyat istikrarını sağlayacağız”
TCMB Başkanı Fatih Karahan, Denizli’de iş dünyası ve sivil toplum kuruluşları temsilcileriyle bir ortaya geldi. Karahan, Para Siyaseti ve Makroekonomik Görünüm Toplantıları kapsamında ziyaret ettiği Uşak ve Denizli’deki sunumlarında, toplumsal refaha en büyük katkıyı fiyat istikrarını sağlayarak vereceklerini vurguladı.
AK Parti Genel Lider Yardımcısı Nihat Zeybekci de büyüme ve kalkınmanın yolunun üretmek, istihdam yaratmak ve ihracat yapmaktan geçtiğini söz etti. Merkez Bankası’nın almış olduğu kararları sonuna kadar desteklediklerini kaydeden Zeybekci, “Başka Türkiye yok, biz büyüyeceğiz, gelişeceğiz ve o muasır medeniyet düzeyinin ötesine kesinlikle geçeceğiz” diye konuştu. Türkiye iktisadının mevcut durumu, enflasyonla gayret süreci ve para siyasetine ait değerlendirmelerin yapıldığı toplantılar, Karahan’ın sunumları ve sorucevap kısmının akabinde sona erdi.
TL kredi talebinde yüzde 20’nin üzerinde artış
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) datalarına nazaran, şirketlerin TL kredi talebinde son 1 yılda yüzde 20’lik artış olduğu görülüyor. Bilhassa yüksek faiz periyodunda de buna dikkat çeken ekonomistler hem kredilerin sürat kesmesi hem de yaşanan iktisadi gelişmeler karşısında bu ortamda bu talebin hayli yüksek olduğunu paylaşıyor. Bunun en büyük nedenleri ortasında birebir Merkez Bankası notunda da olduğu üzere enflasyon gösteriliyor. Ocak 2024’te şirketlerin TL bazında kredileri 5.1 trilyon düzeyindeydi. Yıl sonunda TL kredi talebi 6 trilyon lirayı hafif aştı. 2025’e gelindiğinde de 6.2 trilyon liraya ulaşan TL krediler, Ocak ayının son haftasında yayımlanan datalarda 6.3 trilyon liraya ulaştı.
Beklenti artınca etiketler de artıyor mu?
Ekonomistler de Merkez Bankası’nın internet sitesinde paylaştığı not hakkında yorumlarda bulundu. Ekonomist İris Cibre, “Merkez Bankası enflasyon beklentileri ile kredi kullanımının münasebetini anlatmış. Şirketlerin enflasyon beklentileri bozuldukça TL kredi kullanımı ve vadesi artıyor, yüksek finansman maliyeti, daha da yükseleceği düşünüldüğünden önemsenmiyor. Bu da beklentilerin daha çok bozulmasına neden oluyor.
Dolayısıyla, finansman maliyetlerinin düşürülmesi, kredi büyümesinin denetim altında olması ve vadelerin uzatılması değer arz ediyor” dedi. Ekonomist Ali Hakan Kara ise “Merkez Bankasından yararlı bir çalışma. Enflasyon beklentisi yüksek firmalar daha fazla kredi kullanıyor. Soru: Enflasyon beklentisi yüksek firmalar fiyatlarını daha fazla artırıyor mu? Buna da bakılabilse çok yararlı olur” yorumunda bulundu.
