Enflasyon hesaplamasında şeffaflık sağlayacak teklif

Ferit PARLAK

Türkiye İstatistik Ku­rumunun (TÜİK) tü­ketici fiyat endeksi hesaplamalarında kullanılan bilgilerin sistemli olarak ya­yımlanmasının mecburî hale getirilmesini amaçlayan Tür­kiye İstatistik Kanunu’nda değişiklik yapılmasına dair kanun teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunuldu.

Teklif ile enflasyon hesap­lamalarında şeffaflığın artı­rılması ve ekonomik aktör­lerin daha sağlıklı tahliller yapabilmesi amaçlanıyor. Teklif yasalaşırsa, kapsam­lı yayımlanacak bilgiler, enf­lasyon dinamiklerinin daha uygun anlaşılmasına ve fiyat ha­reketlerinin ayrıntılı olarak iz­lenmesine imkan tanıyacak.

“Ekonominin sıhhati için”

CHP Manisa Milletvekili Selma Aliye Kavaf imzasıyla Türkiye Büyük Millet Mecli­si’ne sunulan teklifin gerek­çesinde Türkiye İstatistik Kurumu’nun bilgi yayımlama temellerini düzenleyerek ku­rumsal şeffaflığın ve hesap verebilirliğin artırılmasının hedeflendiğine dikkat çeki­lerek, “Günümüz ekonomik şartlarında, yanlışsız, güveni­lir ve vaktinde üretilen is­tatistiki dataların değeri gide­rek artmaktadır. Bu bağlam­da, bilhassa Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) üzere temel ekonomik göstergelerin he­saplanma süreçlerinin şeffaf olması, ülke iktisadının sağlıklı işleyişi açısından kri­tik bir role sahiptir” denildi.

Önerilen düzenlemenin, TÜFE hesaplamalarında kullanılan dataların sistemli ve ayrıntılı bir biçimde kamu­oyuyla paylaşılmasını ön­gördüğünün lisana getirildiği münasebette, bu uygulamanın, ekonomik göstergelerin daha sağlıklı tahlil edilmesine ve fiyat hareketlerinin daha et­kin takibine imkan sağlaya­cağına vurgu yapıldı.

“Güvenirliliği ve prestiji artırır”

Gerekçede, “Böylece poli­tika yapıcılar, akademisyen­ler, iş dünyası temsilcileri ve vatandaşlar, enflasyon dina­miklerini daha düzgün manaya ve yorumlama imkanına kavu­şacaklardır.” cümlesiyle, bu­gün açıklanan dataların anla­şılmaz ve yorumlanamaz ol­duğunun altı çizildi.

Veri toplama metodolojisi ve tahlil tekniklerinin açık­lanmasının ehemmiyeti ve getiri­sinin de anlatıldığı gerekçe­de, “Bu açıklamalar, TÜİK tarafından üretilen istatis­tiklerin güvenilirliğini pe­kiştirecek ve kamuoyu nez­dinde inanç artışına katkı­da bulunacaktır. Bu şeffaflık, tıpkı vakitte TÜlK’in çalış­malarının bilimsel temelle­re dayandığının daha yeterli an­laşılmasını sağlayacak ve kurumun prestijini güçlendi­recektir” denildi. Kelam konusu düzenlemenin, Türkiye’nin iktisat siyasetlerinin daha sağlam temeller üzerine inşa edilmesine imkan tanıyaca­ğını da dikkat çekilen gerek­çede, şeffaf ve sağlam ve­rinin, iktisat idaresinin daha isabetli kararlar alma­sına yardımcı olacak, bu da makroekonomik istikrarın sağlanmasına katkıda bulu­nacağı da kaydedildi.

“Yabancı yatırıma zemin hazırlar”

Gerekçede, “Ayrıca, yatı­rımcılar nezdinde ülke gü­venilirliğinin artmasına yar­dımcı olacak ve direkt yabancı yatırımların artma­sına yer hazırlayacaktır.” denilerek, yabancı yatırım içim ehemmiyeti de değerlendiril­di. Teklifin, uzun vadeli sür­dürülebilir kalkınma hedefle­rine ulaşılmasında da değerli bir rol oynayacağının lisana ge­tirildiği münasebette, şeffaf ve muteber ekonomik verile­rin, kalkınma planlarının da­ha gerçekçi bir formda hazır­lanmasına ve uygulanması­na imkan tanıyacağına vurgu yapıldı. Gerçekçi planların ise kaynakların daha faal kulla­nılmasını sağlayarak, ülke­nin ekonomik performansı­nı olumlu tarafta etkileyeceği lisana getirilerek, önerilen şef­faflık artışı, memleketler arası stan­dartlara ahenk sağlanması ve Türkiye’nin istatistik altyapı­sının geliştirilmesi açısından da kritik ehemmiyete sahip olduğu­nun altı çizildi.

“TÜİK’in aktifliği ve verimliliğini artırır”

Ülkelerin istatistik üre­tim süreçlerinin kalitesi ve şeffaflığının, memleketler arası ku­ruluşlar tarafından yakın­dan takip edildiğine de deği­nilen münasebette, bu düzenle­me ile Türkiye’nin, istatistik alanında milletlerarası en uygun uygulamalara bir adım daha yaklaşmış olacağı, TÜİK’in kurumsal kapasitesinin geliş­tirilmesine de katkı sağlana­cağı tabir edildi. Ayrıyeten, “Ve­rilerin tertipli olarak yayım­lanması ve metodolojinin açıklanması mecburiliği, ku­rumun iç süreçlerini daha da iyileştirmesine ve data kali­tesini artırmasına neden ola­caktır. Bu da TÜİK’in daha et­kin ve verimli çalışmasını sağ­layacaktır” denildi.

“Demokratik iştiraki güçlendirir”

Kanun teklifinin münasebetinde birebir vakitte demokratik iştirakin güçlendirilmesine hizmet edeceğinin de söz edildi. Münasebette, “Ekonomik bilgilere daha kolay erişim, vatandaşların iktisat siyasetleri hakkında daha şuurlu değerlendirmeler yapmasına imkan tanıyacak ve karar alma süreçlerine daha faal iştiraklerini teşvik edecektir.

Sonuç olarak, önerilen kanun değişikliği, ülkemizin ekonomik ve toplumsal siyasetlerinin aktifliğinin artırılmasına, istatistiki bilgi üretim süreçlerinin güçlendirilmesine ve ekonomik şeffaflığın geliştirilmesine kıymetli katkılar sağlayacaktır. Bu düzenleme, Türkiye’nin ekonomik göstergelerinin milletlerarası alanda daha sağlam kabul edilmesine, yatırım ortamının güzelleştirilmesine ve uzun vadeli sürdürülebilir kalkınma amaçlarına ulaşılmasına yardımcı olacaktır” cümlesiyle, kanun teklifinin, Türkiye’nin ekonomik ve toplumsal refahının artırılması açısından değer taşıdığına dikkat çekildi.