Emtia piyasasında Çin rüzgarı: Talep ve faiz indirimleri destekleniyor

ABD ile Çin ortasında sağlanan süreksiz tarife mutabakatı piyasalardaki gerilimi bir miktar azaltırken, ABD Başkanı Donald Trump‘ın Avrupa Birliği’ne (AB) yönelik yeni tarife açıklamaları yatırımcıların risk iştahını törpüleyerek güvenli liman varlıklara olan talebi destekledi.

Trump, 1 Haziran‘dan itibaren AB’ye yüzde 50 tarife uygulanmasını önerdiğini belirterek, taraflar ortasında bir mutabakat arayışında olmadığını tabir etti. AB’nin yıllardır ABD’ye ziyan verdiğini savunan Trump, birlikle yapılan görüşmelerin yavaş ilerlediğini vurguladı.

Analistler, Trump’ın tarifeler konusundaki değişken tavrının global piyasalarda dalgalanmalara yol açtığını ve bu durumun fiyatlamalara yansıdığını tabir etti.

ABD Merkez Bankası (Fed) tarafında ise tarifelerin global iktisat üzerindeki tesirlerine yönelik soru işaretleri artarken, kimi yetkililer ek gümrük vergilerinin enflasyonist baskı yaratabileceğine dikkati çekti.

Fed Yönetim Kurulu Üyesi Christopher Waller, yıl sonuna yanlışsız faiz indirimi ihtimalini dışlamazken, Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee kısa vadede faiz indirimi çıtasının yüksek olduğunu tabir etti. St. Louis Fed Başkanı Alberto Musalem ise enflasyon beklentilerindeki yükselişin istikrarı tehdit edebileceğini söyledi.

Öte yandan, IMF Birinci Lider Yardımcısı Gita Gopinath, ABD’nin yüksek bütçe açığının azaltılması gerektiğini lisana getirdi.

Kanada’da düzenlenen G7 Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Liderleri Doruğu’nun akabinde yayımlanan ortak bildiride ise küresel zorluklar karşısında ortak siyaset amaçlarının sürdürülmesinde kararlılık vurgusu öne çıktı.

Gelecek hafta açıklanacak Fed Federal Açık Piyasa Komitesinin (FOMC) tutanakları, ABD’de büyüme bilgileri ve ferdî tüketim harcamaları piyasaların odağında olacak.

Bu gelişmelerle ABD 10 yıllık tahvil faizi haftayı 8 baz puan artışla yüzde 4,52‘den tamamlarken, dolar endeksi yüzde 2 düşerek 99,1‘e indi.

Platin iki yılın zirvesinde

Değerli metaller, Trump’ın tekrar gündeme getirdiği gümrük vergisi tehditlerine rağmen kıymet kazandı. Altının ons fiyatı, ABD’nin mali durumuna ait kaygılar ve ticaret savaşlarının derinleşebileceği telaşlarıyla yatırımcısını güldürdü. ABD ile Çin ortasında sağlanan süreksiz tarife muahedesinin tesiriyle 3121 dolara kadar gerileyen altının ons fiyatı, bu hafta artan belirsizliklerle yükselişe geçerek yatırımcısına yüzde 4,78 çıkar sağladı.

Platinin ons fiyatı ise 1096,4 dolara çıkarak son iki yılın en yüksek düzeyini gördü.

Yıl başından bu yana yüzde 21,1 kıymet kazanan platinin ons fiyatı, bilhassa Çin’den gelen güçlü talep ve arz kaygılarıyla destekleniyor. Nisan ayında Çin’in platin ithalatı aylık bazda yüzde 47 artarak son bir yılın en yüksek düzeyine ulaştı.

Analistler, 2025‘te platinde üst üste üçüncü sefer arz açığı yaşanabileceğini tabir ederek, altına kıyasla daha ucuz kalan bu bedelli metalin yatırımcıların odağına yerleştiğini belirtti.

Paladyumun ons fiyatı da tamamlanan haftada ons başına bin 42 dolarla altı ayın tepesine ulaşmasının akabinde tekrar bin doların altına gerileyerek haftayı tamamladı.

Bu gelişmelerin tesiriyle bedelli metallerin tümü kıymet kazanırken, ons bazında fiyatlar, platinde yüzde 10,8, paladyumda yüzde 3,6 ve gümüşte yüzde 3,8 arttı.

Baz metallere Çin’den faiz indirim desteği

Baz metal fiyatları, ABD dolarının zayıflaması ve Çin’in ekonomiyi canlandırmaya yönelik adımlarıyla birlikte bedel kazandı.

Çin Merkez Bankası, 20 Mayıs’ta bir yıllık kredi faiz oranını yüzde 3,10‘dan yüzde 3‘e, beş yıllık oranı ise yüzde 3,60‘tan yüzde 3,50‘ye düşürerek Ekim 2024‘ten bu yana birinci kere ana kredi faizlerini indirdi.

Çin Merkez Bankasının faiz oranlarını düşürmesi ve büyük devlet bankalarının mevduat faizlerinde indirime gitmesi, dünyanın en büyük bakır tüketicisi olan Çin’de talep artışı beklentisini güçlendirmesine neden oldu, bu durum öbür baz metalleri de destekledi.

Bununla birlikte, Morgan Stanley Çin iktisadı için 2025 büyüme varsayımı yüzde 4,2‘den 4,5‘e, 2026 yılı büyüme varsayımı de yüzde 4‘ten 4,2‘ye yükseltti.

Bu gelişmelerle baz metallerde tezgah üstü piyasada bu hafta fiyatlar libre bazında bakırda yüzde 6,1, kurşunda yüzde 1,6, alüminyumda yüzde 1,4, çinkoda yüzde 1,3 ve nikelde yüzde 0,4 arttı.

Gözler OPEC+ Zirvesi’nde

Petrol fiyatları tamamlanan haftada, başta İran ve ABD ortasındaki nükleer görüşmeler olmak üzere jeopolitik gelişmelerin tesiriyle dalgalı bir seyir izledi.

İsrail’in İran’ın nükleer tesislerine yönelik muhtemel atak hazırlığına ait haberlerle yükselen petrol fiyatları, diplomasi ihtimalinin belirmesiyle kıymet kaybetti. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün (OPEC) üçüncü büyük üreticisi olan İran’a yönelik çatışma riskinin azalması, piyasalarda arz kaynaklı kaygıları hafifletirken, müzakere haberleri fiyatların gerilemesinde tesirli oldu.

OPEC ve Rusya öncülüğündeki müttefiklerinden oluşan OPEC+ kümesinin 1 Haziran’daki toplantısında üretim artışı seçeneğini değerlendirmesi bekleniyor. Görüşülen senaryolar ortasında temmuzda günlük 411 bin varillik ek üretim yer alıyor.

Analistler, mümkün üretim artışının hayata geçirilmesi durumunda OPEC+ kümesinin fiyat odaklı siyasetlerden vazgeçip pazar hissesini muhafazaya yönelik stratejiye geçiş yapacağını tabir ediyor.

Öte yandan, ABD Güç Enformasyon Yönetiminin (EIA) bilgilerine nazaran, geçen hafta ülkedeki ticari ham petrol stokları piyasa beklentilerini aşarak 1 milyon 300 bin varil artarken, arz fazlası ve zayıf talep telaşlarını güçlendirerek petrol fiyatlarının düşüşünü destekledi.

Bu gelişmelerle bu hafta brent petrolün varil fiyatı yüzde 0,7 azaldı. New York Ticaret Borsası’nda süreç gören doğal gazın İngiliz termal ünitesi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 0,6 kıymet kaybetti.

Tarım emtia karışık seyrediyor

Tarım emtialarındaki fiyatlamalarda tamamlanan haftada jeopolitik gelişmeler ve tarife fiyatlamaları tesirli olurken, yatırımcılar Çin’in teşvik adımlarıyla birlikte ormansızlaşma maddesine ait haber akışını da yakından takip etti.

Avrupa Komisyonu’nun yeni ormansızlaşma aksisi yasa tasarısına nazaran, yalnızca Belarus, Myanmar, Kuzey Kore ve Rusya’dan gelen eserler “yüksek riskli” ilan edilerek sıkı kontrole tabi tutulacak.

Tarihi ormansızlaşma oranları yüksek olan Brezilya ve Endonezya ise “standart riskli” sayılarak daha hafif denetimlerle karşılaşacak. Çin Tarım Bakanlığı, tarımsal afetleri önleme ve yardım çalışmaları kapsamında merkezi bütçeden 1,4 milyar yuanlık (194,4 milyon dolar) fon tahsis edildiğini duyurdu.

Bu gelişmelerle, bu hafta Chicago Ticaret Borsası‘nda kile başına fiyatlar soya fasulyesinde yüzde 1, mısırda ve buğdayda yüzde 3,5, pirinçte yüzde 2,8 arttı. Kahve fiyatlarında ise Brezilya’da mayıs ayı prestijiyle başlayan kahve hasadı, piyasada arz artışına yönelik beklentileri artırarak fiyatlar üzerinde baskı oluşturdu.

ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’te libre bazında fiyatlar, şekerde yüzde 1,2 ve pamukta yüzde 2,2 arttı, kahvede yüzde 1,6 azaldı. Kakaonun ton başına fiyatı ise haftayı yüzde 9,5 azalışla tamamladı.